ماره

در دین بودا، مارَه دیوی است که به هنگام رسیدن گوتاما بودا به مرحلهٔ "بیداری" و "فلسفه اشراق" کوشید تا بودا را فریب دهد.
ماره به شکل زنی زیبا ظاهر شد که در برخی متون بودایی او را در شکل دختر بودا ذکر کرده اند.
در کیهان شناسی بودایی، ماره نماد بی مهارتی و "مرگ" زیست روحانی است. ماره اغواگر است و اندیشهٔ انسان ها را از روحانی بودن جدا می کند. وی این کار را از طریق فریبنده نشان دادن جهان خاکی و مثبت نمایاندن منفی ها انجام می دهد.
داستان های بسیاری نقل شده است درباره ترفندهای مارَه در جهت ایجاد خلل در روح ریاضت جوی گئوتَمَه از لحظه ترک خانه و آغاز راه یا هنگامی که، زیر درخت بیداری، بی حرکت و مصمّم و پایدار و ثابت نشسته بود و توجهی به رگبار سنگ و تیرِ مارَه و یارانش، که به محض نزدیک شدن به او به گُل بدل می شد، نداشت ( این حمله با «لمس کردن زمین» از جانب گئوتَمَه پاسخ گفته شد یعنی بودای آینده، با لمس کردن زمین به انگشتش، آن را احضار کرده و برای برتری خویش به شهادت گرفت ) یا زمانی که بودا بر همه موانع دنیوی غلبه یافت و مارَه، برای جلوگیری از اشاعه دین وی، تلاش می کرد که وی را وا دارد که هر چه زودتر به نیروانه نایل شود. [ ۱]
واژه سانسکریت ماره در بن و ریشه خود با واژه های مردن و مرگ فارسی هم ریشه است.
ماره فریبکار و مرگ آفرین خدایی است که، در افسانه و کیهان شناسی بودایی، سرور بومِ احساس, آرزو و دشمن اصلی بودا و پیروان وی است. لقب اصلی ماره بدکار، اغواگر و دشمن، در ادبیات بودایی، «شیـطان» است. او را ناموچی به معنای «نبخشیدنی، رها و رستگارنشدنی» نیز نامیده اند. مَرکبِ وی فیلی است و او اسیرانش را در دام اندیشه ها و لذات مادی و این جهانی گرفتار و به تحمل رنج و مرگ های مکرّر دچار می سازد. [ ۱]
در کتاب های مقدس بودایی، مارَه خدای مرگ و نیز خدای زندگی یعنی خدای باززایی است. وی همان «ریژ و کام» ( شهوت و خواست ) است چرا که «آرزو و خواست» دلیل وجودی زایش و مرگ است و، از آن جا که بودا رهاننده آدمیان از تولد و مرگ دوباره است، ماره شیطان صفت دشمن خصوصی بودا و آیین اوست و به وسوسه و اغوای بودا و پیروان وی می پردازد و همواره می کوشد تا سدّی بر سر راه بوداسف ها، بودا یا پیروانش ایجاد کند. [ ۱]
در بوداگرایی سنتی چهار ماره تعریف می شود[ ۲] :
• ماره احساسات نابجا ( کلسا - ماره )
• ماره مرگ ( مرتیه - ماره )
• ماره به عنوان استعاره ای برای تمامی وجود مشروط ( اسکنده ماره )
• ماره به عنوان پسر خدا ( دواپوتره ماره )

ماره (Mara)
در سانسکریت به معنی «کشتن/میراندن» در دین بودا، موجودی فوق طبیعی که می کوشد در مراقبههای منتهی به اشراق بودا اختلال ایجاد کند. او مظهر همۀ انحراف ها از راه بوداست. در دین هندو ماره الهۀ مرگ است.