لیپید

لیپیدها رده ای از ترکیبات آلی دارای هیدروکربن هستند که از مواد بنیادین برای ساختار و کارکرد سلول های زنده به شمار می آیند و از مولکول های زیستی هستند. لیپیدها ترکیبات آلی نامتجانسی ( هتروژنی ) هستند که معمولاً در آب نامحلول ولی عمدتاً در حلال های غیرقطبی محلول هستند و به کمک حلال های آلی می توان آن ها را از بافت های مختلف استخراج کرد. تعریف بالا که به وسیلهٔ بلور Bloor ارائه شده است در تمام موارد صادق نیست؛ زیرا محلول بودن این ترکیبات در حلال های آلی عمومیت ندارد و نمی تواند پایه و اساس تقسیم بندی قرار بگیرد. برای نمونه فسفاتیدها؛ اسفنگومیلین ها و سربروزیدها که از ترکیبات لیپیدی هستند به ترتیب نامحلول در استون و اتر هستند. لیپیدها دارای اتم های اکسیژن، نیتروژن، فسفر و هیدروژن علاوه بر کربن در ساختار خود هستند.
لیپیدها در ساختمان غشاهای زیستی شرکت می کنند. مادهٔ ذخیره ای جهت تاُمین انرژی هستند. بهترین حلال برای ویتامین های محلول در چربی هستند. اسیدهای چرب ضروری بدن را تأمین می کنند. در پدیدهٔ شناسایی سلول نقش مهمی دارند. مواد مناسبی برای حفظ جانداران خون گرم که در قطبین زندگی می کنند به شمار می آیند و در بیوسنتز ترکیبات شبههورمون به خصوص پروستاگلندین ها شرکت می کنند.
لیپیدها را از دیدگاه های مختلفی تقسیم بندی می کنند:
ساده و مرکب ( صابون شدنی و صابونی نشدنی ) :
بر اساس بود و نبود اسید چرب در ساختمان چربی ها آن ها را به دو دستهٔ لیپیدهای ساده و مرکب تقسیم می کنند. وجود اسید چرب در ساختمان لیپیدهای مرکب امکان تهیهٔ صابون از این ترکیبات را می دهد. از این رو به چربی های قابل صابونی شدنی ( Saponifiable lipids ) معروف شده اند. عدم وجود اسید چرب در ساختمان لیپیدهای ساده این ترکیبات را صابونی نشدنی ( Non - saponifiable ) می کند.
لیپیدهای مرکب خود به گروه های مختلف تقسیم می شوند. در آسیل گلیسرول ها و فسفوگلیسریدها الکل مشترک، گلیسرول است که با اسیدهای چرب تولید استر می کنند. در اسفنگولیپیدها الکل آمین داری که به الکل اسفنگوزینی معروف اند با اسید چرب استر می شوند و بالاخره موم ها استر اسیدهای چرب با الکل های بزرگ مولکول هستند.
چربی های ساده نیز به گروه های مختلف تقسیم می شوند که مهم ترین آن ها ترپن ها، استروئیدها و پروستاگلندین ها هستند.
جدول زیر خلاصهٔ طبقه بندی چربی ها را نشان می دهد:

لیپید (lipid)
هریک از اعضای گروه بزرگ استرهای اسیدهای چرب که عموماً از واکنش بین یک اسید چرب و گلیسرول پدید می آیند. لیپیدها در الکل محلول و در آب نامحلول اند. لیپیدها ترکیبات اصلی سازنده مومها، چربیها و روغنهای گیاهی و جانوری اند. فسفولیپیدها لیپیدهای دارای یک گروه فسفات اند که معمولاً به یک باز آلی وصل اند و اجزای اصلی غشاهای یاخته های زنده به حساب می آیند.