لوکیوس کورنلیوس سولا

لوسیوس کورنلیوس سولا فلیکس ( ۱۳۸ پیش از میلاد تا ۷۸ پیش از میلاد ) ، که اغلب با نام سولا شناخته می شود، یک ژنرال و سیاستمدار جمهوری روم بود. او از معدود کسانی بود که دو بار به عنوان کنسول حضور داشت و دیکتاتور روم گشت. از او به عنوان یکی از مهم ترین شخصیت های تاریخی روم نام می برند. در کتاب سولا اثر پلوتارک، او در حد لیساندر، ارتشبد و نقشه ریز اسپارتی، معرفی شده است. او سربازانش را چنان به کار و زحمت و ریاضت وامی داشت که آنان آرزوی جنگ می کردند تا از زحمت و رنج کار برهند؛ و هرگاه احساس می کرد که از جنگ هراس و نگرانی دارند ( برای نمونه، در موقع جنگ با مهرداد ششم ) آنقدر آنان را به کارهای شاق وامی داشت که آرزوی جنگ کنند. تمام این اعمال را برای اجتناب از تن آسانی و عیش وعشرت انجام می داد، [ ۱]
خودکامگی سولا در پی نقطه عطفی در جدال های میان اپتیمات ها و پوپولارها شکل گرفت. اپتیمات ها خواهان حفظ نظام اشراف سالاری به شکل سنا بودند در حالی که پوپولارها هواداری پوپولیسم متجلی در خودکامگانی چون ژولیوس سزار را می کردند. سولا ارتشبدی نابغه، پراستعداد، و بلندپرواز بود که تاکنون هیچ نبردی را واگذار نکرده بود؛ او تنها کسی بود که به هر دو شهر آتن و رم حمله کرده بود و آن ها را به اشغال درآورده بود. رقیب او، گنائوس پاپیریوس کاربو، سولا را به شکل روباهی مکار توصیف کرد که شهامتی همچون شیر دارد. این ترکیب بعدها از سوی نیکولو ماکیاولی الگوهایی برای یک فرمانروا شدند. [ ۲]
سولا ارتش خود را دو بار ( یکبار در ۸۸ و بار دیگر در ۸۲ پیش از میلاد ) در خیابان های رم به رژه برد و پس از دومین رژه لقب دیکتاتور روم را گرفت، لقبی که تا یک سده پیش از آن و پس از دومین جنگ کارتاژ به کار نرفته بود. او از قدرت خود برای انجام یک سری اصلاحات در قانون اساسی روم بهره گرفت تا تعادل قدرت میان سنا و تریبونها را برقرار کند. او پس از این کار روم را با تصمیم خود مبنی بر کناره گیری از خودکامگی شگفت زده کرد. سولا پس از گذراندن دومین سمت کنسولی، خود را بازنشسته کرد و به زندگی خصوصی خزید.
• ۸۵ تا ۷۴ پیش از میلاد ایالت های آسیای صغیر دوباره به وسیله لوسیوس کورنلیوس سولا فتح می شود. [ ۳]