لغت نامه دهخدا
/loqatnAme/
فرهنگ فارسی
دانشنامه آزاد فارسی
لغت نامۀ دهخدا
بزرگ ترین واژه نامۀ دایرةالمعارف گونه به زبان فارسی، حاوی ۲۰۰هزار واژۀ اصلی و تقریباً ۶۰۰هزار ترکیب و نزدیک به ۸۰هزار اعلام تاریخی و جغرافیایی، و ۴۰۰ تا ۵۰۰هزار شاهد منظوم و منثور برای معنی واژه ها و ترکیب ها. پایۀ کار لغت نامه را علی اکبر دهخدا، در دوران جنگ جهانی اول، هنگامی که در چهارمحال و بختیاری مخفی شده بود، گذاشت و در تهران به انجام رسید. مواد اولیۀ آن حدود ۳میلیون «فیش» بود که دهخدا با مراجعه به متون ادبی و علمی فارسی و عربی تهیه کرد. در تألیف لغت نامه ۱۳۹تن از ادبا و دانشمندان کشور با دهخدا همکاری کردند. لغت نامه را دهخدا در نامه ای خطاب به مجلس شورای ملی به ملت ایران تقدیم کرد و حق الزحمه ای نیز دریافت نکرد. در ۱۳۱۳ش وزارت فرهنگ قراردادی برای طبع این کتاب با دهخدا منعقد ساخت ولی چاپ کتاب با تأخیر چندساله آغاز شد. پس از طبع ۵۰۰ صفحۀ آن جنگ جهانی دوم آغاز گردید و تألیف و طبع کتاب متوقف شد. در ۲۵ دی ۱۳۲۴ مجلس شورای ملی با تصویب پیشنهاد تنی چند از نمایندگان هزینۀ چاپ لغت نامه را پذیرفت و کار بار دیگر آغاز شد. در ۱۳۳۴ش مجلس شورای ملی ادارۀ لغت نامه را از خانۀ دهخدا به مجلس منتقل ساخت و دهخدا کتباً دکتر محمد معین را به ریاست آن اداره معرفی کرد و او را وصی خود در ادامۀ کار لغت نامه تعیین کرد. در دوران بیماری و اغمای پنج سالۀ دکتر معین کار تألیف و نشر لغت نامه زیر نظر دکتر جعفر شهیدی ادامه یافت، هرچند که به احترام، نام دکتر محمد معین در صفحۀ عنوان قید می شد. پس از فوت محمد معین سرپرستی سازمان به جعفر شهیدی سپرده شد. با انتشار آخرین جزء در ۱۳۵۹ش کل دورۀ لغت نامه در ۲۲۳ دفتر منتشر شد. کتاب دارای یک مقدمه و یک تکملۀ مقدمه است که هیچ یک به خامۀ دهخدا نیست. مقدمه مشتمل است بر تعدادی مقالات لغوی و دستوری به قلم گروهی از دانشمندان و همکاران دهخدا با شرح حالی از او که شش سال بعد از درگذشتش تنظیم شده است. اما تکملۀ مقدمه را در ۱۳۵۹ دکتر دبیرسیاقی به رشتۀ تحریر درآورده است که در حقیقت تاریخچه و سرگذشت لغت نامه است و حوادثی که در شصت و چند سال بر کتاب و مؤلف و همکاران او گذشته است. چاپ دوم لغت نامه در ۱۵ جلد و ۱ جلد مقدمه، در ۱۳۷۷، زیر نظر دانشگاه تهران منتشر شد. فرهنگی متوسط (بدون شاهد و اعلام) نیز از آن استخراج شده که در ۲ جلد در ۱۳۸۶ انتشار یافت. در ۱۳۸۱ش نیز به صورت لوح فشرده به بازار عرضه شد.
بزرگ ترین واژه نامۀ دایرةالمعارف گونه به زبان فارسی، حاوی ۲۰۰هزار واژۀ اصلی و تقریباً ۶۰۰هزار ترکیب و نزدیک به ۸۰هزار اعلام تاریخی و جغرافیایی، و ۴۰۰ تا ۵۰۰هزار شاهد منظوم و منثور برای معنی واژه ها و ترکیب ها. پایۀ کار لغت نامه را علی اکبر دهخدا، در دوران جنگ جهانی اول، هنگامی که در چهارمحال و بختیاری مخفی شده بود، گذاشت و در تهران به انجام رسید. مواد اولیۀ آن حدود ۳میلیون «فیش» بود که دهخدا با مراجعه به متون ادبی و علمی فارسی و عربی تهیه کرد. در تألیف لغت نامه ۱۳۹تن از ادبا و دانشمندان کشور با دهخدا همکاری کردند. لغت نامه را دهخدا در نامه ای خطاب به مجلس شورای ملی به ملت ایران تقدیم کرد و حق الزحمه ای نیز دریافت نکرد. در ۱۳۱۳ش وزارت فرهنگ قراردادی برای طبع این کتاب با دهخدا منعقد ساخت ولی چاپ کتاب با تأخیر چندساله آغاز شد. پس از طبع ۵۰۰ صفحۀ آن جنگ جهانی دوم آغاز گردید و تألیف و طبع کتاب متوقف شد. در ۲۵ دی ۱۳۲۴ مجلس شورای ملی با تصویب پیشنهاد تنی چند از نمایندگان هزینۀ چاپ لغت نامه را پذیرفت و کار بار دیگر آغاز شد. در ۱۳۳۴ش مجلس شورای ملی ادارۀ لغت نامه را از خانۀ دهخدا به مجلس منتقل ساخت و دهخدا کتباً دکتر محمد معین را به ریاست آن اداره معرفی کرد و او را وصی خود در ادامۀ کار لغت نامه تعیین کرد. در دوران بیماری و اغمای پنج سالۀ دکتر معین کار تألیف و نشر لغت نامه زیر نظر دکتر جعفر شهیدی ادامه یافت، هرچند که به احترام، نام دکتر محمد معین در صفحۀ عنوان قید می شد. پس از فوت محمد معین سرپرستی سازمان به جعفر شهیدی سپرده شد. با انتشار آخرین جزء در ۱۳۵۹ش کل دورۀ لغت نامه در ۲۲۳ دفتر منتشر شد. کتاب دارای یک مقدمه و یک تکملۀ مقدمه است که هیچ یک به خامۀ دهخدا نیست. مقدمه مشتمل است بر تعدادی مقالات لغوی و دستوری به قلم گروهی از دانشمندان و همکاران دهخدا با شرح حالی از او که شش سال بعد از درگذشتش تنظیم شده است. اما تکملۀ مقدمه را در ۱۳۵۹ دکتر دبیرسیاقی به رشتۀ تحریر درآورده است که در حقیقت تاریخچه و سرگذشت لغت نامه است و حوادثی که در شصت و چند سال بر کتاب و مؤلف و همکاران او گذشته است. چاپ دوم لغت نامه در ۱۵ جلد و ۱ جلد مقدمه، در ۱۳۷۷، زیر نظر دانشگاه تهران منتشر شد. فرهنگی متوسط (بدون شاهد و اعلام) نیز از آن استخراج شده که در ۲ جلد در ۱۳۸۶ انتشار یافت. در ۱۳۸۱ش نیز به صورت لوح فشرده به بازار عرضه شد.
wikijoo: لغت_نامه_دهخدا
پیشنهاد کاربران
لغت نامهٔ دهخدا یا واژه نامهٔ دهخدا کتابی جامع شامل شرح و معنی واژگان زبان فارسی است. این واژه نامه بزرگ ترین و مهم ترین اثر علی اکبر دهخدا است، که بیش از ۴۰ سال از عمر او صرف آن شد. لغت نامهٔ دهخدا معنی، تفسیر، و شرح تاریخیِ شمار قابل توجهی از وام واژه های عربی را که وارد فارسی شده اند نیز دارد.
... [مشاهده متن کامل]
لغت نامهٔ دهخدا شامل بخش بزرگی از واژگان ادبی زبان فارسی، با معنای آن ها و نیز کاربردشان در شعرها است. همچنین تمام کلمه های اصیل فارسی در آن موجود است. با وجود این، این لغت نامه فاقد بخش اعظم واژگان علمی و فنی فارسی است که بیشتر در دهه های پس از تألیف لغت نامه به حوزهٔ زبان فارسی وارد شدند. نسخهٔ چاپی کنونی لغت نامه ۶۷٬۲۶۵ صفحهٔ سه ستونیِ قطع رحلی با حروف ریز دارد. در چاپ دوم از دورهٔ جدید که به صورت ۱۵ جلد لغت نامه و یک جلد مقدمه به صورت رحلی چاپ شده، ۲۳٬۹۱۱ صفحه است.
حدود نیمی از کتاب را واژگان با معنی و شاهد و نیم دیگر آن اعلام تاریخی و جغرافیایی است. این اثر حاوی کلیهٔ واژگان فرهنگ های خطی و چاپی فارسی است و در نقل آن ها بسیاری از غلط های گذشتگان تصحیح شده است و بسیاری از واژگان ترکی، مغولی، هندی، عربی، فرانسوی، انگلیسی، آلمانی، روسی و دیگر زبان های متداول در زبان فارسی نیز در این فرهنگ آمده است. برای صحیح خوانده شدن واژگان در جلوی هر واژه حروف حرکت دار به کار رفته است. افزون بر این مزایا، یک دورهٔ مفصل دستور زبان فارسی نیز در لغت نامه آمده است.
همه گونه واژگان فارسی و محلی، نام شهرها و روستاها و کلمات علمی و شاخص، حتی واژگان عربی را می توان در لغت نامهٔ دهخدا یافت. در جلوی هر واژه، معنای لغوی آن، موارد کاربرد، طرز تلفظ صحیح، اشعاری در رابطه با آن و بسیاری اطلاعات دیگر دربارهٔ لغت قرار دارد. لغت نامهٔ دهخدا هم دانشنامه ست و هم کتاب مرجع علوم گوناگون و هم لغت نامه. واژهٔ «لغت نامه» را نخستین بار اسدی طوسی در لغت فُرس به کار برده است و علامه دهخدا برای پاسداشت او این نام را بر روی فرهنگ خود نهاده است.
لغت نامه ای که دهخدا ۴۰ سال، یعنی بیشتر عمر خود را صرف آن کرد، از پایهٔ سه - چهار میلیون فیشی بنیان یافته است که دهخدا شب و روز به جمع آوری آن ها مشغول بوده است. به گفتهٔ خود او و نزدیکانش، وی هیچ روزی از کار فیش برداری برای لغت نامه غافل نشد مگر دو روز به خاطر فوت مادرش و دو روز به خاطر بیماری سختی که داشت. فکر ایجاد لغت نامه ای جامع که هم معنای تمام لغات فارسی را داشته باشد و هم اطلاعات لازم دربارهٔ همه چیز را به خواننده بدهد، از همان زمان که دهخدا در یکی از قرای چهارمحال و بختیاری منزوی بود، به ذهنش خطور کرده بود. آن طور که آگاهان نوشته اند، وی چند میلیون فیش از روی متون معتبر استادان نظم و نثر فارسی و عربی، لغت نامه های چاپی و خطی، کتب تاریخ و جغرافیا، طب، ریاضی، هندسه، هیئت، حکمت، کلام، فقه و … فراهم آورده بود. البته نقل می کنند که او بیشتر یادداشت ها را از ذهن خود می نوشته است. خود وی در یکی از یادداشت های پراکنده اش برای لغت نامه می نویسد: «همهٔ لغات فارسی زبانان تاکنون احیا و در جایی جمع آوری نشده و چه بسا واژگان زیادی ست که در کتب دیگر، خصوصاً در اشعار آمده است که ما آن ها را در اینجا نقل کرده ایم؛ ولی از سوی دیگر هزاران واژهٔ فارسی و غیرفارسی در تداول به کار می رود که تاکنون کسی آن ها را گرد نیاورده یا اگر گرد آورده به چاپ نرسانیده است. ما بسیاری از این واژگان را به تدریج از حافظه، نقل و سپس آن ها را الفبایی کرده ایم؛ ولی باید دانست که برای به خاطر آوردن چندین هزار واژه و الفبایی کردن آن عمر هفت کرکس می باید … و این کار به هیچ فصل و قطعی، بیرون از بیماری صعب چند روزه و دو روز رحلت مادرم - رحمه الله علیها - تعطیل نشد و بجز اتلاف دقایقی چند برای ضروریات حیات در روز، می توانم گفت که بسیار شب ها نیز، در خواب و میان نوم و یقظه در این کار بودم. چه بارها که در شب از بستر برمی خاستم و پلیته می کردم و چیز می نوشتم. »
... [مشاهده متن کامل]
لغت نامهٔ دهخدا شامل بخش بزرگی از واژگان ادبی زبان فارسی، با معنای آن ها و نیز کاربردشان در شعرها است. همچنین تمام کلمه های اصیل فارسی در آن موجود است. با وجود این، این لغت نامه فاقد بخش اعظم واژگان علمی و فنی فارسی است که بیشتر در دهه های پس از تألیف لغت نامه به حوزهٔ زبان فارسی وارد شدند. نسخهٔ چاپی کنونی لغت نامه ۶۷٬۲۶۵ صفحهٔ سه ستونیِ قطع رحلی با حروف ریز دارد. در چاپ دوم از دورهٔ جدید که به صورت ۱۵ جلد لغت نامه و یک جلد مقدمه به صورت رحلی چاپ شده، ۲۳٬۹۱۱ صفحه است.
حدود نیمی از کتاب را واژگان با معنی و شاهد و نیم دیگر آن اعلام تاریخی و جغرافیایی است. این اثر حاوی کلیهٔ واژگان فرهنگ های خطی و چاپی فارسی است و در نقل آن ها بسیاری از غلط های گذشتگان تصحیح شده است و بسیاری از واژگان ترکی، مغولی، هندی، عربی، فرانسوی، انگلیسی، آلمانی، روسی و دیگر زبان های متداول در زبان فارسی نیز در این فرهنگ آمده است. برای صحیح خوانده شدن واژگان در جلوی هر واژه حروف حرکت دار به کار رفته است. افزون بر این مزایا، یک دورهٔ مفصل دستور زبان فارسی نیز در لغت نامه آمده است.
همه گونه واژگان فارسی و محلی، نام شهرها و روستاها و کلمات علمی و شاخص، حتی واژگان عربی را می توان در لغت نامهٔ دهخدا یافت. در جلوی هر واژه، معنای لغوی آن، موارد کاربرد، طرز تلفظ صحیح، اشعاری در رابطه با آن و بسیاری اطلاعات دیگر دربارهٔ لغت قرار دارد. لغت نامهٔ دهخدا هم دانشنامه ست و هم کتاب مرجع علوم گوناگون و هم لغت نامه. واژهٔ «لغت نامه» را نخستین بار اسدی طوسی در لغت فُرس به کار برده است و علامه دهخدا برای پاسداشت او این نام را بر روی فرهنگ خود نهاده است.
لغت نامه ای که دهخدا ۴۰ سال، یعنی بیشتر عمر خود را صرف آن کرد، از پایهٔ سه - چهار میلیون فیشی بنیان یافته است که دهخدا شب و روز به جمع آوری آن ها مشغول بوده است. به گفتهٔ خود او و نزدیکانش، وی هیچ روزی از کار فیش برداری برای لغت نامه غافل نشد مگر دو روز به خاطر فوت مادرش و دو روز به خاطر بیماری سختی که داشت. فکر ایجاد لغت نامه ای جامع که هم معنای تمام لغات فارسی را داشته باشد و هم اطلاعات لازم دربارهٔ همه چیز را به خواننده بدهد، از همان زمان که دهخدا در یکی از قرای چهارمحال و بختیاری منزوی بود، به ذهنش خطور کرده بود. آن طور که آگاهان نوشته اند، وی چند میلیون فیش از روی متون معتبر استادان نظم و نثر فارسی و عربی، لغت نامه های چاپی و خطی، کتب تاریخ و جغرافیا، طب، ریاضی، هندسه، هیئت، حکمت، کلام، فقه و … فراهم آورده بود. البته نقل می کنند که او بیشتر یادداشت ها را از ذهن خود می نوشته است. خود وی در یکی از یادداشت های پراکنده اش برای لغت نامه می نویسد: «همهٔ لغات فارسی زبانان تاکنون احیا و در جایی جمع آوری نشده و چه بسا واژگان زیادی ست که در کتب دیگر، خصوصاً در اشعار آمده است که ما آن ها را در اینجا نقل کرده ایم؛ ولی از سوی دیگر هزاران واژهٔ فارسی و غیرفارسی در تداول به کار می رود که تاکنون کسی آن ها را گرد نیاورده یا اگر گرد آورده به چاپ نرسانیده است. ما بسیاری از این واژگان را به تدریج از حافظه، نقل و سپس آن ها را الفبایی کرده ایم؛ ولی باید دانست که برای به خاطر آوردن چندین هزار واژه و الفبایی کردن آن عمر هفت کرکس می باید … و این کار به هیچ فصل و قطعی، بیرون از بیماری صعب چند روزه و دو روز رحلت مادرم - رحمه الله علیها - تعطیل نشد و بجز اتلاف دقایقی چند برای ضروریات حیات در روز، می توانم گفت که بسیار شب ها نیز، در خواب و میان نوم و یقظه در این کار بودم. چه بارها که در شب از بستر برمی خاستم و پلیته می کردم و چیز می نوشتم. »
هل دادن و کشیدن : نیرو معادل هل دادن یا کشیدن است در واقع نیرو نتیجه اثر متقابل دو جسم بر یکدیگر است
مثل هل دادن : قرار دادن یک کتاب بر زمین مثل کشیدن : بلند کردن کیف از روی زمین و. . .
مغناطیسی : نیروی مغناطیسی جزو نیروهای تماسی است که نیروی مغناطیسی اشیای خاصی بهش جذب می شود
... [مشاهده متن کامل]
مثال مغناطیسی: آهن و آلیاژ است
جاذبه : جاذبه نیرویی که همه را به خودش جذب می کند و جزو مهم ترین نیرو ها است اگر آن نبود ما داخل هوا برعکس بودیم پایان نیرو هاهل دادن و کشیدن : نیرو معادل هل دادن یا کشیدن است در واقع نیرو نتیجه اثر متقابل دو جسم بر یکدیگر است
مثل هل دادن : قرار دادن یک کتاب بر زمین مثل کشیدن : بلند کردن کیف از روی زمین و. . .
مغناطیسی : نیروی مغناطیسی جزو نیروهای تماسی است که نیروی مغناطیسی اشیای خاصی بهش جذب می شود
مثال مغناطیسی: آهن و آلیاژ است
جاذبه : جاذبه نیرویی که همه را به خودش جذب می کند و جزو مهم ترین نیرو ها است اگر آن نبود ما داخل هوا برعکس بودیم
( ( پایان نیرو ها ) )
مثل هل دادن : قرار دادن یک کتاب بر زمین مثل کشیدن : بلند کردن کیف از روی زمین و. . .
مغناطیسی : نیروی مغناطیسی جزو نیروهای تماسی است که نیروی مغناطیسی اشیای خاصی بهش جذب می شود
... [مشاهده متن کامل]
مثال مغناطیسی: آهن و آلیاژ است
جاذبه : جاذبه نیرویی که همه را به خودش جذب می کند و جزو مهم ترین نیرو ها است اگر آن نبود ما داخل هوا برعکس بودیم پایان نیرو هاهل دادن و کشیدن : نیرو معادل هل دادن یا کشیدن است در واقع نیرو نتیجه اثر متقابل دو جسم بر یکدیگر است
مثل هل دادن : قرار دادن یک کتاب بر زمین مثل کشیدن : بلند کردن کیف از روی زمین و. . .
مغناطیسی : نیروی مغناطیسی جزو نیروهای تماسی است که نیروی مغناطیسی اشیای خاصی بهش جذب می شود
مثال مغناطیسی: آهن و آلیاژ است
جاذبه : جاذبه نیرویی که همه را به خودش جذب می کند و جزو مهم ترین نیرو ها است اگر آن نبود ما داخل هوا برعکس بودیم
( ( پایان نیرو ها ) )
لغت نامهٔ بزرگ دهخدا که در ۱۶ جلد به چاپ رسیده است[۱] شامل شرح و معنی واژگان آثار ادبی و تاریخی زبان فارسی است. این لغت نامه، بزرگ ترین و مهم ترین اثر دهخدا است، که بیش از ۴۰ سال از عمر او، صرف آن شد. لغت نامه دهخدا، معانی، تفاسیر، و شروح تاریخی چندی از واژه های عربی را نیز داراست.
... [مشاهده متن کامل]
لغت نامه بزرگ دهخدا شامل بخش بزرگی از واژگان ادبی زبان فارسی، با معنای دقیق، و اشعار و اطلاعاتی دربارهٔ آنهاست. با این وجود، این لغتنامه فاقد بخش اعظم واژگان علمی و صنعتی فارسی است که بیشتر در دهه های پس از تألیف این لغتنامه به حوزه زبان فارسی وارد شدند، منابع بسیاری در دنیای مجازی از این لغت نامه استفاده می کنند. [۲] این کتاب اکنون در ۲۶٬۴۷۵ صفحهٔ سه ستونی، به قطع رحلی، به تعداد شش هزار دوره، در دسترس علاقه مندان است.
حدود نیمی از کتاب را لغات با معنی و شاهد و نیم دیگر آن اعلام تاریخی و جغرافیایی است. این اثر حاوی کلیه لغات فرهنگهای خطی و چاپی فارسی است و در نقل آنها بسیاری از غلط های گذشتگان تصحیح شده است و بسیاری از لغات ترکی، مغولی، هندی، عربی، فرانسوی، انگلیسی، آلمانی، روسی و دیگر زبان های متداول در زبان فارسی نیز در این فرهنگ آمده است. برای صحیح خوانده شدن لغات در جلوی هر کلمه حروف حرکت دار به کار رفته است. علاوه بر این مزایا، یک دوره مفصل دستور زبان فارسی نیز در لغت نامه آمده است
چاپ لغت نامه نخست در سال ۱۳۱۹ در چاپخانه بانک ملی آغاز و یک جلد آن در ۴۸۶ صفحه به چاپ رسید و مدتی متوقف شد، سپس مجلس شورای ملی عهده دار چاپ لغت نامه بود و چون لغت نامه به دانشگاه تهران منتقل شد، چاپخانه دانشگاه به تنهایی عهده دار چاپ شد که هم اکنون هم ادامه دارد.
محل فعلی دفتر لغت نامه در شمیران جنب باغ فردوس مستقر است و این مؤسسه توانسته لغت نامه دهخدا را در ۲۲۲ جزوه شامل حدود بیست و هفت هزار صفحه چاپ و در اختیار علاقه مندان قرار دهد.
نویسندگان لغت نامه دهخدا
علاوه بر علی اکبر دهخدا و همکاران اولیه او، گروهی از پژوهندگان زبان و ادب فارسی در طی بیش از شصت سال در هیئت مؤلفان لغت نامه دهخدا عضویت داشته اند و به تهیه مواد و تنظیم آنها و نیز تدوین و تالیف مواد گرد آمده برای لغت نامه مشغول بودند. فهرست این مؤلفان به ترتیب حروف الفبا به قرار زیر است:[۳]
مرتضی آیت الله زاده شیرازی ( بخشی از حروف "ب "، "د "، "ش "، "گ "، "م " )
حسن احمدی گیوی ( بخشی از حروف "د "، "ر "، "ش "، "ف "، "م "، "ی " )
محمد استعلامی ( بخشی از حروف "د "، "ف "، "ک "، "ه " )
احمد افشار شیرازی ( بخش اول حرف "ح " و بخشی از حرف "الف " )
عبدالله انوار ( حرف "خ " و بخشی از حرف "ک " )
حسن انوری ( بخشی از حروف "الف "، "ب "، "ر "، "ک "، "م " و "ی " (
محمدابراهیم باستانی پاریزی ) بخشی از حرف "ب " (
احمد بهمنیار ( استخراج لغات و مشارکت در تدوین مجلد اول لغتنامه (
محمد پروین گنابادی ( حرف "ذال " و بخشی از حرف "ط " و "ی " (
یدالله ثمره ) بخشی ازحرف "ه " (
محمد جعفریان ( بخش اول حرف "ر " (
عزیزالله جوینی ( بخشی از حرف "م " (
عبدالحسین حائری ) بخش نخست حرف "ز " (
عباس حکیم ( بخشی از حرف "ه " و بخشی از حرف "چ " (
محمد دبیرسیاقی ) حروف "ض "، "ظ "، "ل " و بخشی از حروف "ژ "، "ب "، "د " و "ط " (
جواد درهمی ( بخشی از حرف "م " )
جلیل دوستخواه ) بخشی از حرف "ج (
عباس دیوشلی ( حرف "ت " و بخشی از حرف "ز " )
محمد اسماعیل رفیعیان ( بخش اول حرف "ک " و بخشی از حرف "ر " (
حسن رهاورد ( بخشی از حرف "ب " )
محمدامین ریاحی ( بخش اول حرف "س " )
غلامرضا ستوده ( بخشی از حرف "م " (
سیدجعفر سجادی ( بخشی از حرف "ع " (
علی اکبر سعیدی سیرجانی ) حرف "ن " و بخشی از "م " (
احمد سمیعی ) بخش اول حرف "ش " (
رسول شایسته ( بخشی از حرف های "ر "، "ک "، و "م " )
جعفر شعار ( بخشی از حرف های "الف "، "ر " و "غ " )
ابوالحسن شعرائی ( بخشی از حرف "الف " )
هدایت الله شهاب فردوسی ( بخش اول از حرف "غ " )
سید جعفر شهیدی ( حرف "ص " )
علی اشرف صادقی ( بخشی از حرف "گ " )
غلامحسین صدیقی ( بخشی از حرف "ث " و بخشی از حرف "ب " )
ذبیح الله صفا ( بخشی از حرف "ب " )
عبدالعلی طاعتی ( بخش اول حرف "ک " )
علی غروی ( بخشی از حرف "ک " و بخشی ازحرف "م " )
خسرو فرشیدورد ( بخش اول حرف "و " (
علیرضا فیض ( بخشی از حرف های "الف "، "ب "، "ج "، "ح "، "ق "، "و " و "ه " (
رضا قاسمی ( بخشی از حرف "ب "، "س "، "گ " و "م " (
یزدان بخش قهرمان ( بخشی از حرف "چ " (
ژیلبر لازار ) بخش آغازی حرف "چ " (
محمدتقی مدرس رضوی ( همکاری با مرحوم دهخدا در تنظیم مطالب و استخراج لغات )
منوچهر مرتضوی ( تهیه مطالب و استخراج لغات )
محمّد جواد مشکور ( بخشی از حرف "ژ " )
محمد معین ( بخشی از حروف "ث " و "الف " )
علینقی منزوی ) بخشی از حرف "ح " )
سیدعلی موسوی بهبهانی ( بخشی از حروف "الف "، "ب " و "ج " )
سعید نجفی اسداللهی ( بخشی از حروف "ب "، "د "، "ع " و "م " )
جلال الدین همایی ) تهیه مطالب و همکاری در تنظیم و تالیف بخشی از حرف "الف " )
پانویس ها
انتشارات دانشگاه تهران
چهره های ماندگار
مقدمه لوح فشرده لغت نامه دهخدا
منابع
به‍من، مه‍ناز، علی اکبر دهخدا، تهران: موسس‍ه فرهنگی مدرسه برهان، ۱۳۸۲.
مرادی کوچی، شه‍ناز، معرفی و شن‍اخت دهخدا، تهران: قطره، ۱۳۸۱.
ویکی پدیا
... [مشاهده متن کامل]
لغت نامه بزرگ دهخدا شامل بخش بزرگی از واژگان ادبی زبان فارسی، با معنای دقیق، و اشعار و اطلاعاتی دربارهٔ آنهاست. با این وجود، این لغتنامه فاقد بخش اعظم واژگان علمی و صنعتی فارسی است که بیشتر در دهه های پس از تألیف این لغتنامه به حوزه زبان فارسی وارد شدند، منابع بسیاری در دنیای مجازی از این لغت نامه استفاده می کنند. [۲] این کتاب اکنون در ۲۶٬۴۷۵ صفحهٔ سه ستونی، به قطع رحلی، به تعداد شش هزار دوره، در دسترس علاقه مندان است.
حدود نیمی از کتاب را لغات با معنی و شاهد و نیم دیگر آن اعلام تاریخی و جغرافیایی است. این اثر حاوی کلیه لغات فرهنگهای خطی و چاپی فارسی است و در نقل آنها بسیاری از غلط های گذشتگان تصحیح شده است و بسیاری از لغات ترکی، مغولی، هندی، عربی، فرانسوی، انگلیسی، آلمانی، روسی و دیگر زبان های متداول در زبان فارسی نیز در این فرهنگ آمده است. برای صحیح خوانده شدن لغات در جلوی هر کلمه حروف حرکت دار به کار رفته است. علاوه بر این مزایا، یک دوره مفصل دستور زبان فارسی نیز در لغت نامه آمده است
چاپ لغت نامه نخست در سال ۱۳۱۹ در چاپخانه بانک ملی آغاز و یک جلد آن در ۴۸۶ صفحه به چاپ رسید و مدتی متوقف شد، سپس مجلس شورای ملی عهده دار چاپ لغت نامه بود و چون لغت نامه به دانشگاه تهران منتقل شد، چاپخانه دانشگاه به تنهایی عهده دار چاپ شد که هم اکنون هم ادامه دارد.
محل فعلی دفتر لغت نامه در شمیران جنب باغ فردوس مستقر است و این مؤسسه توانسته لغت نامه دهخدا را در ۲۲۲ جزوه شامل حدود بیست و هفت هزار صفحه چاپ و در اختیار علاقه مندان قرار دهد.
نویسندگان لغت نامه دهخدا
علاوه بر علی اکبر دهخدا و همکاران اولیه او، گروهی از پژوهندگان زبان و ادب فارسی در طی بیش از شصت سال در هیئت مؤلفان لغت نامه دهخدا عضویت داشته اند و به تهیه مواد و تنظیم آنها و نیز تدوین و تالیف مواد گرد آمده برای لغت نامه مشغول بودند. فهرست این مؤلفان به ترتیب حروف الفبا به قرار زیر است:[۳]
مرتضی آیت الله زاده شیرازی ( بخشی از حروف "ب "، "د "، "ش "، "گ "، "م " )
حسن احمدی گیوی ( بخشی از حروف "د "، "ر "، "ش "، "ف "، "م "، "ی " )
محمد استعلامی ( بخشی از حروف "د "، "ف "، "ک "، "ه " )
احمد افشار شیرازی ( بخش اول حرف "ح " و بخشی از حرف "الف " )
عبدالله انوار ( حرف "خ " و بخشی از حرف "ک " )
حسن انوری ( بخشی از حروف "الف "، "ب "، "ر "، "ک "، "م " و "ی " (
محمدابراهیم باستانی پاریزی ) بخشی از حرف "ب " (
احمد بهمنیار ( استخراج لغات و مشارکت در تدوین مجلد اول لغتنامه (
محمد پروین گنابادی ( حرف "ذال " و بخشی از حرف "ط " و "ی " (
یدالله ثمره ) بخشی ازحرف "ه " (
محمد جعفریان ( بخش اول حرف "ر " (
عزیزالله جوینی ( بخشی از حرف "م " (
عبدالحسین حائری ) بخش نخست حرف "ز " (
عباس حکیم ( بخشی از حرف "ه " و بخشی از حرف "چ " (
محمد دبیرسیاقی ) حروف "ض "، "ظ "، "ل " و بخشی از حروف "ژ "، "ب "، "د " و "ط " (
جواد درهمی ( بخشی از حرف "م " )
جلیل دوستخواه ) بخشی از حرف "ج (
عباس دیوشلی ( حرف "ت " و بخشی از حرف "ز " )
محمد اسماعیل رفیعیان ( بخش اول حرف "ک " و بخشی از حرف "ر " (
حسن رهاورد ( بخشی از حرف "ب " )
محمدامین ریاحی ( بخش اول حرف "س " )
غلامرضا ستوده ( بخشی از حرف "م " (
سیدجعفر سجادی ( بخشی از حرف "ع " (
علی اکبر سعیدی سیرجانی ) حرف "ن " و بخشی از "م " (
احمد سمیعی ) بخش اول حرف "ش " (
رسول شایسته ( بخشی از حرف های "ر "، "ک "، و "م " )
جعفر شعار ( بخشی از حرف های "الف "، "ر " و "غ " )
ابوالحسن شعرائی ( بخشی از حرف "الف " )
هدایت الله شهاب فردوسی ( بخش اول از حرف "غ " )
سید جعفر شهیدی ( حرف "ص " )
علی اشرف صادقی ( بخشی از حرف "گ " )
غلامحسین صدیقی ( بخشی از حرف "ث " و بخشی از حرف "ب " )
ذبیح الله صفا ( بخشی از حرف "ب " )
عبدالعلی طاعتی ( بخش اول حرف "ک " )
علی غروی ( بخشی از حرف "ک " و بخشی ازحرف "م " )
خسرو فرشیدورد ( بخش اول حرف "و " (
علیرضا فیض ( بخشی از حرف های "الف "، "ب "، "ج "، "ح "، "ق "، "و " و "ه " (
رضا قاسمی ( بخشی از حرف "ب "، "س "، "گ " و "م " (
یزدان بخش قهرمان ( بخشی از حرف "چ " (
ژیلبر لازار ) بخش آغازی حرف "چ " (
محمدتقی مدرس رضوی ( همکاری با مرحوم دهخدا در تنظیم مطالب و استخراج لغات )
منوچهر مرتضوی ( تهیه مطالب و استخراج لغات )
محمّد جواد مشکور ( بخشی از حرف "ژ " )
محمد معین ( بخشی از حروف "ث " و "الف " )
علینقی منزوی ) بخشی از حرف "ح " )
سیدعلی موسوی بهبهانی ( بخشی از حروف "الف "، "ب " و "ج " )
سعید نجفی اسداللهی ( بخشی از حروف "ب "، "د "، "ع " و "م " )
جلال الدین همایی ) تهیه مطالب و همکاری در تنظیم و تالیف بخشی از حرف "الف " )
پانویس ها
انتشارات دانشگاه تهران
چهره های ماندگار
مقدمه لوح فشرده لغت نامه دهخدا
منابع
به‍من، مه‍ناز، علی اکبر دهخدا، تهران: موسس‍ه فرهنگی مدرسه برهان، ۱۳۸۲.
مرادی کوچی، شه‍ناز، معرفی و شن‍اخت دهخدا، تهران: قطره، ۱۳۸۱.
ویکی پدیا
لغت نامه همان فرهنگ لغت می باشد و دهخدا نام مولفی می باشد که فرهنگ نامه فارسی را جمع اوری کرد