لامپ خلأ. لامپ خلأ[ ۱] ( به انگلیسی: Vacuum tube, or Valve ) افزاره ای الکترونیکی است که وقتی به الکترودهای آن ولتاژی اِعمال می شود، می تواند حرکت الکترون ها را در محیطی نزدیک به خلأ ( درون محفظه شیشه ای خود ) کنترل کند.
به زبان ساده، لامپ خلأ افزاره ای است که می تواند جریان الکتریکی را تقویت، قطع و وصل یا یکسوسازی ( Rectification ) کند. ایرادهای لامپ های خلأ، حجم بزرگ، عدم قابلیت اطمینان و گرمای شدیدی و اتلاف انرژی که رشتهٔ گرم شونده در مقایسه با افزاره های نیمه هادی مانند ترانزیستور داخل آن ایجاد می کند. از نظر ساختار می توان گفت که لامپ خلأ وسیله ای است دارای چند الکترود که مهمترین آنها کاتد و آند می باشند که درون یک محفظه شیشه ای خالی از هوا قرار داده شده اند. وظیفه لامپ خلأ، کنترل جریان میان آند و کاتد به کمک الکترودهای دیگر است.
عملکرد لامپ خلأ بر اساس انتشار الکترون ها از کاتُد ( Cathode ) لامپ است که به اکسید فلزات قلیایی خاکی مانند باریم و استرنسیم آغشته شده؛ به طوری که با رسیدن دمای کاتد و داغ شدن آن توسط رشتهٔ ( فیلامان Filament ) داغ شونده، کاتد شروع به انتشار الکترون از سطح خود می نماید. به این پدیده، انتشار گرما - یونی ( Thermoionic ) می گویند؛ یعنی، آزاد شدن الکترون های یک ماده با افزایش دمای آن. این موضوع به ویژه در مورد فلزات صدق نموده و با توجه به آنکه آنها به صورت ذاتی الکترون های آزاد دارند، گرما باعث افزایش انرژی جنبشی الکترون ها شده و در نهایت، این انرژی می تواند الکترون ها را از فلز به بیرون پرتاب نماید. کمترین میزان انرژی لازم برای انجام این فرایند در فلزات مختلف با هم تفاوت داشته و تحت عنوان تابع کار یا Work Function تعریف می شود و واحد آن به طور معمول بر حسب الکترون ولت بیان می شود. کمترین تابع کار در میان گروه عناصر فلزی مربوط به فلزات گروه قلیایی خاکی و به ویژه، باریم و استرنسیم است. اثر انتشار گرما یونی ( ترمو - یونی ) نخستین بار توسط فیزیکدان فرانسوی ادموند بکرل در سال ۱۸۵۳ گزارش داده شده و در سال ۱۸۷۳میلادی توسط یک فیزیکدان بریتانیایی به نام فردریک گوتری Frederick Guthrie کشف مجدد می گردد. یادآوری می شود که وجود خلاء در اینجا به همین دلیل است که مانعی در برابر الکترون های منتشر شده وجود نداشته باشد. زیرا الکترون های بیرون آمده از سطح کاتد در برخورد با مولکول های هوا انرژی خود را از دست داده و متوقف خواهند شد. لامپ های خلأ در پیدایش فناوری الکترونیک که باعث رواج رادیو، تلویزیون، رادار، دستگاه های تقویت صوت، شبکه های بزرگ تلفنی، گونه های نوین رایانه های رقمی و پردازنده های صنعتی شد، نقش مهمّی داشتند. امروزه در بسیاری از کاربردها، عنصرهای حالت جامد، مانند ترانزیستورها و دیگر عنصرهای نیمه رسانا، جایگزین لامپ های خلأ شده اند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبه زبان ساده، لامپ خلأ افزاره ای است که می تواند جریان الکتریکی را تقویت، قطع و وصل یا یکسوسازی ( Rectification ) کند. ایرادهای لامپ های خلأ، حجم بزرگ، عدم قابلیت اطمینان و گرمای شدیدی و اتلاف انرژی که رشتهٔ گرم شونده در مقایسه با افزاره های نیمه هادی مانند ترانزیستور داخل آن ایجاد می کند. از نظر ساختار می توان گفت که لامپ خلأ وسیله ای است دارای چند الکترود که مهمترین آنها کاتد و آند می باشند که درون یک محفظه شیشه ای خالی از هوا قرار داده شده اند. وظیفه لامپ خلأ، کنترل جریان میان آند و کاتد به کمک الکترودهای دیگر است.
عملکرد لامپ خلأ بر اساس انتشار الکترون ها از کاتُد ( Cathode ) لامپ است که به اکسید فلزات قلیایی خاکی مانند باریم و استرنسیم آغشته شده؛ به طوری که با رسیدن دمای کاتد و داغ شدن آن توسط رشتهٔ ( فیلامان Filament ) داغ شونده، کاتد شروع به انتشار الکترون از سطح خود می نماید. به این پدیده، انتشار گرما - یونی ( Thermoionic ) می گویند؛ یعنی، آزاد شدن الکترون های یک ماده با افزایش دمای آن. این موضوع به ویژه در مورد فلزات صدق نموده و با توجه به آنکه آنها به صورت ذاتی الکترون های آزاد دارند، گرما باعث افزایش انرژی جنبشی الکترون ها شده و در نهایت، این انرژی می تواند الکترون ها را از فلز به بیرون پرتاب نماید. کمترین میزان انرژی لازم برای انجام این فرایند در فلزات مختلف با هم تفاوت داشته و تحت عنوان تابع کار یا Work Function تعریف می شود و واحد آن به طور معمول بر حسب الکترون ولت بیان می شود. کمترین تابع کار در میان گروه عناصر فلزی مربوط به فلزات گروه قلیایی خاکی و به ویژه، باریم و استرنسیم است. اثر انتشار گرما یونی ( ترمو - یونی ) نخستین بار توسط فیزیکدان فرانسوی ادموند بکرل در سال ۱۸۵۳ گزارش داده شده و در سال ۱۸۷۳میلادی توسط یک فیزیکدان بریتانیایی به نام فردریک گوتری Frederick Guthrie کشف مجدد می گردد. یادآوری می شود که وجود خلاء در اینجا به همین دلیل است که مانعی در برابر الکترون های منتشر شده وجود نداشته باشد. زیرا الکترون های بیرون آمده از سطح کاتد در برخورد با مولکول های هوا انرژی خود را از دست داده و متوقف خواهند شد. لامپ های خلأ در پیدایش فناوری الکترونیک که باعث رواج رادیو، تلویزیون، رادار، دستگاه های تقویت صوت، شبکه های بزرگ تلفنی، گونه های نوین رایانه های رقمی و پردازنده های صنعتی شد، نقش مهمّی داشتند. امروزه در بسیاری از کاربردها، عنصرهای حالت جامد، مانند ترانزیستورها و دیگر عنصرهای نیمه رسانا، جایگزین لامپ های خلأ شده اند.
wiki: لامپ خلأ