لاجورد

لاژوَرد ( به لاتین: Lapis lazuli ) سنگی آبی رنگ است که ترکیب شیمیایی آن شامل فسفات های آب دار طبیعی آلومینیوم، آهن، منیزیم و کلسیم است؛ به عبارت دیگر ترکیبی از لازورایت، کلسایت، پیریت، هورنبلاند، اوگیت و دایپوسیت است. این سنگ به خاطر سختی و رنگ آبی خوش رنگ خود؛ لاجوردی، در جواهرسازی به عنوان نگین به کار می رود. لاجورد سنگی متافورمیک با سیستم کریستالی کیوبیک و دودکاهدرون در ابعاد بزرگ تا کوچک به شکل رگه، اغلب در بستری چند سانتی متری، در میان سنگ های مرمر یا رگه های نامنظم در سنگ های آهکی یافت می شود. ناخالصی پیریت، که به صورت رگه یا نقاط طلایی یا برنزی در این سنگ دیده می شود، باعث جلوه بیشتر و قیمت آن می شود. نقاط سفید روی این لاجورد اغلب کلسید بوده که با زیاد شدن آن ها روی این سنگ ارزش آن را پایین می آورد. لاجورد به صورت سنتتیک نیز تولید می شود. نمونه لاجوردی که توسط گیلسون ( P. Gilson ) ساخته شده بسیار شبیه نمونه طبیعی است. همچنین لاجورد ممکن است با سنگهایی مانند لازولیت، سودالیت، آزوریت، جاسپر آبی یا دومورتیریت اشتباه گرفته شود.
به این سنگ لاجورد و لازورد نیز گفته شده است و در افغانستان به میزان وسیع استخراج می شود. [ ۲] زیورسازی و سورت بندی این سنگ در پاکستان، هندوستان و تا حدودیٌ در افغانستان و ایران و سویس صورت گرفته سپس بخارج صادر می گردد.
سنگ لاژورد علاوه بر زیورآلات تولیدات دیگری از قبیل مجسمه و بت، مُهرهٔ شطرنج و غیره نیز دارد.
این سنگ بخاطر رنگ آبی سیر آن، و قابلیت پودر شدن و کنده کاری روی آن از هزاران سال پیش در جهان خواهان زیادی داشته است. استخراج این سنگ بیش از ۲۵۰۰ سال در ایران باستان و در محل افغانستان امروزی رواج داشته. در آثار به دست آمده از دوره های پیش از تاریخ در ایران استفاده لاژورد بسیار معمول بوده است. در یافته های هزاره چهارم پیش از میلاد مردم سرزمین سیلک از سنگ لاژورد در ساختن آئینه و سنجاق و جواهر مهارت های بیشتری یافتند و در ساخت آلات و ادوات زینتی از سنگ های عقیق و فیروزه و مهرهای لاژورد به کار بردند. »[ ۳] «در اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد در سیلک خانه های قدیمی از میان رفت و به جای آن خانه هایی با در و پنجره کوتاه ساخته شد و در ورودی آن اجاقی مرکب از دو بخش وجود داشت، یکی برای آشپزی و دیگری مخصوص پخت نان. در این دوره غیر از ظروف سفالین بعضی تُنگ های کوچک از مرمر که گویا مخصوص نگهداری عطر بود در اکتشافات باستان شناسی سیلک پیدا شده است و همچنین مقداری آئینه مسی جهت آرایش به دست آمده است. از ویژگی های این دوره وجود گوشواره هایی از طلا و لاژورد است. »[ ۴] ) و عمدتاً به مصر باستان صادر می شده است. [ ۲] پژوهش ها نشان داده که لاژوردِ استخراج شده از معدن سَرِ سنگ، در اعماق کوه های هندوکش در ایران باستان ( افغانستان امروزی ) تنها منبع شناخته شدهٔ لاژورد در دنیای باستان بوده است. [ ۱] در مجسمه طلای فرعون و نفرتیتی در قسمت چشم کار گرفته شده است. در قدیم هنرمندان از پودر لاژورد به عنوان رنگ برای مینا کاری و نقاشی استفاده می کرده اند. درجه سختی سنگ لاجورد به طور معمول ۵ است.

لاجِوَرد (Lapis lazuli)
رنگ دانۀ آبی. بیشتر به منزلۀ مادۀ رنگی و عامل آبی ساز به کار می رود. سیلیکات مضاعف سدیم و آلومینیم، همراه با مقداری گوگرد است. نوع تجاری آن از کائولین، گوگرد، کربنات سدیم بی آب و سایر مواد ارزان قیمت تشکیل می شود. لاجورد قبلاً با آسیا کردن سنگ لاجورد به دست می آمد و بسیار گران قیمت بود.