قیام بنی عباس از نگاه اهل بیت

[ویکی فقه] اینکه بنی عباس چگونه توانستند در برابر حکومتی جبار چون امویان سر برآورند، نیاز به بحث و بررسی بیشتری دارد. در این نوشتار به برخورد ائمه معصوم با قیام آنها پرداخته می شود.
تاریخ آینه تمام نمای بروز و ظهور حکومت ها و اضمحلال آنهاست. ازجمله حکومت هایی که در گستره تاریخ اسلام بیشترین زمان را به خود اختصاص داده است، حکومت و خلافت عباسیان است که از سیزدهم ربیع الاول سال ۱۳۲هجری قمری آغاز و تا صفر سال۶۶۵ هجری قمری طول کشیده است. اینکه بنی عباس چگونه توانستند در برابر حکومتی جبار چون امویان سر برآورند، نیاز به بحث و بررسی بیشتری دارد. در این نوشتار به برخورد ائمه معصوم با قیام آنها پرداخته می شود.
قیام بنی عباس
بنی عباس به خوبی توانستند نقاط ضعف بنی امیه را شناسایی نموده و به صورت کاملا محرمانه شبکه ای گسترده از داعیان خود را به نواحی مختلف اسلامی از جمله خراسان روانه کنند. آنان که پس از رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) شیوه انتظار همراه با احتیاط را در پیش گرفته بودند، هیچگاه به صورت مستقیم با امویان درگیر نشدند و تنها در برخی مواقع به انتقاد لفظی بسنده کردند. به همین خاطر، عباسیان بر خلاف علویان تحت تعقیب قرار نگرفتند، مگر آن زمانی که نهضت و قیامشان علنی شد. قیامی که با سوء استفاده از موقعیت ممتاز علویان در جامعه اسلامی و همچنین ضعف مفرط امویان؛ بهره هایی فراوانی گرفت و نیرومند گشت. این در حالی بود که فرزندان عباس از دیر باز نسبت به آل علی (علیه السّلام) چندان صداقتی نشان نداده بودند؛ این واقعیت را با نگاهی گذرا به پیشینه عباسیان می توان دریافت.علی بن عبدالله بن عباس در تحریک ابو هاشم کوشید، تا امامت کیسانیه را به عباسیان انتقال دهد. او در این راستا پسر جوانش محمد را راهنمایی کرد تا اعتماد و نظر ابوهاشم را به دست آورد. بعد از چندی که ابو هاشم موفق شد موافقت سلیمان بن عبدالملک (خلیفه اموی) برای رفتن به خانه خود را دریافت کند. در حمیمه (ستاد عباسیان) با دسیسه خلیفه اموی یا توسط محمد بن علی بن عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب مسموم شد و محمد بن علی را قبل از مرگ وصی خود قرار داد و نامه های پیروانش را در اختیار او گذاشت، بدین وسیله عباسیان خود را به امامت کیسانیه پیوند زدند. در پی این کار عباسیان فعالیت داعیان خود را در سراسر قلمروی اسلامی بخصوص خراسان را شدت بخشیدند. در این میان نقش ابو مسلم در بین داعیان دیگر عباسی نقشی پررنگ است که تا حدی اقدامات دیگران را کم رنگتر می کند.آنان رهبری قیام را معلوم نساختند و مردم با شنیدن شعار "الرضا من آل محمد" این امر برایشان مشتبه شد، که شخصی از خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) به حکومت خواهد رسید. حتی وقتی از داعیان عباسی درخواست می شد امام را معرفی نمایند می گفتند؛ امام مورد نظر به علت مشکلات امنیتی مشخص نمی شود. ولی همینکه عباسیان کارها را هموار نمودند خلیفه را از میان خود انتخاب نمودند. آنان از از شهادت زید بن علی و یحیی بن زید در خراسان سود شایانی بردند. آنان لباس سیاه بر تن نموده و گفتند که ما عزادار حسین بن علی (علیه السلام) ، زید و یحیی بن زید هستیم.
ابو سلمه خلال
سر دسته داعیان عباسی در کوفه شخصی بنام ابی سلمه خلال بود که بعد از به قدرت رسیدن عباسیان به "وزیر آل محمد" معروف شد. محل ماموریت وی کوفه بود. جایی که به صورت سنتی طرفدار امام علی (علیه السّلام) بودند. هنگامی که عباسیان پس از مرگ ابراهیم (امام عباسی) از حمیمه به کوفه آمدند، ابوسلمه آنان را در خانه ای پنهان نمود و نامه هایی به سه تن از سران بنی هاشم؛ یعنی جعفر بن محمد الصادق (علیه السّلام) و عبدالله محض بن حسن بن حسن بن علی بن ابی طالب علیه السلام. و عمر الاشرف بن زین العابدین (علیه السّلام) نوشت. فرستاده ابو سلمه ابتدا نزد امام صادق (علیه السّلام) آمد و نامه را تقدیم نمود. امام صادق (علیه السّلام) فرمود: مرا با ابو سلمه که شیعه و پیرو دیگران است چه کار؟! و نامه را در آتش چراغ نهاد و آن را سوزانید. عمر بن زین العابدین (علیه السّلام) نیز به توصیه امام صادق (علیه السّلام) جواب منفی داد.اقدام امام صادق (علیه السّلام) در نپذیرفتن دعوت ابوسلمه، نتیجه پیش بینی دقیق وقایع سیاسی و اجتماعی آن زمان بود. و جالب آنکه هنوز پیک مزبور به کوفه بازنگشته بود که ابوالعباس عبدالله (سفاح) به عنوان خلیفه انتخاب شده بود.
عکس العمل امام صادق
...