قیاس مع الفارق

[ویکی فقه] قیاس مع الفارق، قیاس فاقد جامع میان اصل و فرع است.
قیاس مع الفارق، مقابل قیاس به الغای فارق بوده و به قیاسی گفته می شود که در آن میان اصل و فرع جامعی وجود ندارد؛ یعنی علت در فرع با علت در اصل هیچ گونه مشابهت و مماثلتی ندارد؛ به بیان دیگر، علت در فرع نه در ذات و نه در جنس با علت در اصل، همانند نیست.
توضیح
در قیاس، شرط است که در فرع، علتی مانند علت اصل وجود داشته باشد تا از راه این تشابه حکم اصل به فرع سرایت داده شود، چه این تشابه در ناحیه ذات باشد،
← مثال
۱. ↑ زحیلی، وهبه، الوجیز فی اصول الفقه، ص۶۸. ۲. ↑ آمدی، علی بن محمد، الاحکام فی اصول الاحکام، ج۲، ص۳۲۶.
...

قیاسِ مَعَ الفارِق
اگر دو چیز را که از جهتی شبیه یکدیگرند، از هر جهت شبیه یکدیگر بدانند و به وجه افتراق (فارق) آن دو توجه نکنند و به صدور حکم مبادرت ورزند، به قیاس مع الفارق دست زده اند، چنان که اگر بر بنیاد شباهت های «سرکه» و «شراب» که هر دو از انگور به دست می آیند و هر دو تخمیر می شوند (وجه شَبَه)، حکم کنند که «شراب هم همانند سرکه حلال است»، به قیاس مع الفارق پرداخته اند؛ زیرا وجه افتراق یا فارق آن دو را، که تخمیر سرکه، اسیدی و تخمیر شراب، الکلی است، از نظر دور داشته اند. نیز← تمثیل