قلوه سنگ

قُلوه سَنگ[ ۱] [ ۲] به سنگ رسوبی دانه داری گفته می شود که اندازه دانه آن بین ۶۴ تا ۲۵۶ میلی متر بوده و از سنگ ریزه بزرگ تر و از تخته سنگ کوچک تر باشد. قلوه سنگ ها محصول فرسایش تخته سنگ ها هستند و معمولاً توسط رودخانه ها منتقل و رسوب می شوند.
قلوه سنگ ها عمدتاً بقایای سنگ هایی هستند که آب رودها با خود به پایین دره آورده و لبه های شکسته شان کم و بیش گرد شده است. رانش زمین، حرکت گل و لای یا سایر حرکات زمین نیز قلوه سنگ ایجاد می کند. در سواحل صخره ای نیز به دلیل کوبش دائمی امواج قلوه سنگ ها می توانند تشکیل شوند. قلوه سنگ ها معمولاً در مخلوطی با شن و ماسه ایجاد می شوند.
سنگی که به طور عمده از قلوه سنگ تشکیل شده است را جوش سنگ می نامند. سنگفرش نیز از مواد قلوه سنگی ساخته شده است. قلوه سنگ های رودخانه ای بیشتر در بستر جویبارهای کوهستانی که شیب متوسطی دارند، یافت می شود. یخچال های طبیعی نیز از حاملان قلوه سنگ ها هستند.
قُلوه تلفظی فارسی از واژه کلیه است و به دلیل همانندی شکل این گونه سنگ ها به گردهٔ ( کلیه ) گوسفندی این نام را برای آن به کار برده اند. [ ۳] ‎ به سنگ های گردشده به شکل کلیه به طور کل قلوه گفته شده و اصطلاح قُلوه کَن شدن جامه نیز به معنی پاره شدن آن به اندازه ی قلوه است. [ ۴] ‎
قلوه سنگ ها بیشتر از نوع سنگ های رودخانه ای هستند با رنگ های گوناگون طبیعی و اشکال گِرد و گوشه دار و شکسته که به دلیل ماندگاری بالا و سازشی که با شرایط مختلف جوی دارند به عنوان مصالح ساختمانی تزئینی و غیره استفاده می شوند.
قلوه سنگ مانع نفوذ رطوبت از خاک بستر کوبیده شده به سطوح بالاتر می شود و از سویی آب باران یا آب های سطحی را به سطح خاک عبور می دهد. کاربرد قلوه سنگ ها با طیف رنگی روشن و سفید باعث بازتاب نور خورشید و خنک تر شدن بستر محیط و همچنین کاهش تبخیر آب می شود از این رو توصیه می شود برای حفظ رطوبت خاک و کاهش دفعات آبیاری و همچنین نگهداری بهتر گیاهان پای درختان و محل آبیاری گیاهان از قلوه سنگ سفید استفاده شود. [ ۵]