قله زو

قله زو (مشهد). قله زو بلندترین قله از ارتفاعات آب و برق مشهد است که یکی از مسیرهای اصلی تمرین کوهنوردان مشهدی است و بیشتر باشگاه ها و گروه های کوهنوردی برنامه تمرینی هفتگی صعود به این قله را دارند. [ ۱]
ارتفاع این قله ۱۵۰۹ متر از سطح دریا است.
• مسیر پارک خورشید: این مسیر، مسیری کوتاه و سریع برای دسترسی به قله است که از پارک خورشید واقع در انتهای خیابان هاشمیه شروع شده و با حدود ۱ ساعت کوهپیمایی به قله منتهی می شود. [ ۲]
• مسیر از خیابان هفت تیر: این مسیر، مسیری طولانی تر برای رسیدن به قله است که از انتهای خیابان آب و برق شروع شده و با کوهپیمایی با سرعت متوسط ظرف یک ساعت و چهل و پنج دقیقه کوهپیمایی به قله می رسد.
حدود ۱۲۰۰ متر به سمت پشت قله چشمه و سرسبزی کوچکی وجود دارد که آن محدوده دره معین و آن چشمه، چشمه معین نام دارد. وجه تسمیه نام قله زو  : در اوایل دهه هفتاد گروهی از کوهنوردان محلی که اصالتا از روستای قله رو شهرستان کلات نادری بودند با توجه به وضعیت توپوگرافی منطقه و وجود کوه و دره در کنار هم و بستر سنگی منطقه که یاداور زادگاهشان بود نام قله زو را برای آن منطقه انتخاب کردند و با نصب تابلویی در منطقه نام قله زو را در مشهد به سر زبانها انداختند .

قله زو (کلات). قله زو روستایی در دهستان کبودگنبد بخش مرکزی شهرستان کلات استان خراسان رضوی ایران است.
معنای قلّه زو که برگرفته از موقعیت جغرافیایی آن است اجتماع دو کلمه متناقض می باشد ( کوه های مرتفع و دره های عمیق ) .
قدمت روستای قله زو به سالیان بسیار دراز بر می گردد؛ ولی سکنه فعلی آن بازماندگان و سرداران دوران نادر شاه می باشد؛ که وظیفه حفاظت از دژ کلات در مقابل یاغیان ترکمن را برعهده داشتند که از مناطقی کرمانشاه و سرولایت نیشابور کوچانده شده است. در دوران پس از نادر بیشتر زندگی خان نشینی و ارباب رعیتی بوده است. از نظر ترکیب جمعیتی و زبانی بسیار جالب و تعجب آور است. طایفه بیات اصفهان، ینگجه رومیان و اردلان کرمانشاه. انگار نادر هریک از این طوایف را از گوشه ای فرا خوانده است.
در فرهنگ دهخدا چنین توصیف شده است"دهی است از دهستان کبود گنبد بخش کلات شهرستان دره گز، واقع در ۳۶هزارگزی جنوب باختری کبودگنبد. موقع جغرافیایی آن دامنه و هوای آن معتدل است. سکنه آن ۱۰۱۵ تن است. آب آن از قنات و محصول آن غلات و شغل اهالی زراعت و مالداری است. راه مالرو دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۹ ) . "
مختصات جغرافیایی ۵۹ درجه و۵۴ دقیقه طول شرقی و ۳۶ درجه و ۵۶ دقیقه عرض شمالی در ۱۸ کیلومتری شمال شرقی شهر کلات و ۱۷۰ کیلومتری شمال مشهد قرار دارد. اکنون مسیر قله زو - کلات دارای جاده آسفالته می باشد. روستای قله زو از شمال به کشور ترکمنستان و مراتع روستاهای نفطه و خلج، از سمت جنوب به منطقه ته شوروی، از غرب به مراتع و زمین های کشاورزی روستای سیرزار، از شرق به روستای آقداش و مراتع و زمین های کشاورزی آن محدود می شود.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۸۹۹ نفر ( در ۲۷۶ خانوار ) بوده است. [ ۱]
مردم روستای قله زو به زبان های ترکی و اردلانی سخن می گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه دوازده امامی هستند
دره های عمیق و بی نظیر در ایران، کوه باباکمال و کوه های بی نظیر و ردیفی مقابل روستای قله زو، غار قارانلق مسیر دسترسی  : در خروجی جنوبی کلات و بعد از عبور از پل و بند نادری جاده آسفالته بطول ۱۸ کیلومتر که با عبور از روستای سیرزار به روستای قله زو منتهی می شود . جاده ای شیبدار و آسفالته که یک طرف جاده رشته کوههای زنجیره ای و در دامنه زمین های دیم کشاورزی را شاهد هستیم و در سمت دیگر جاده دره های عمیقی کهبه زبان محلی زو ( zo ) نامیده می شود که همان گرند کانیون های معروف هستند که تا ورودی روستا این دره ها امتداد دارند و در فصل های بارانی سیلاب ها از وسط روستا و رودخانه فصلی به درون دره می ریزد و از قدیم جان احشام و ساکنین فراوانی رو گرفته است . روستای قله زو بلحاظ فرهنگ ساخت و ساز تا دو دهه پیش بناهای تماما سنگی سکونتگاه ساکنین روستا بوده که با ملات گل و کاه گل و سنگ های لاشه مقاوم اهالی روستا خانه سازی می کردند . بستر عمده روستا سنگی بوده و تنها در بخش شمالی روستا قسمتی از بستر گچی بوده که در ۴۰ سال پیش حمامی در همان قسمت ساخته شد که در ماههای ابتدایی بهره برداری بدلیل نشست و ترکهای عمیق دیواره های حمام قابل استفاده نبود. یک حمام قدیمی به شکل خزینه نیز در زیر زمین کنار رودخانه فصلی در قسمت جنوبی روستا قرار دارد که قابل استفاده نیست ولی ارزش باستانی دارد بدلیل قدمت ۳۰۰ ساله آن که نیاز به مرمت و ثبت در آثار فرهنگی آن وجود دارد . روستای قله زو جدیدا با ساخت بناهای اجری و جدید هویت قدیمی و باستانی آن در حال کمرنگ شدن است که نیاز است با تلاش بزرگان و مسوولین نسبت به تهیه طرح هادی و تفصیلی متناسب با هویت آن اقدام شود .