قطع موضوعی

[ویکی فقه] قطع ماخوذ در موضوع حکم شرعی را قطع موضوعی گویند.
قطع موضوعی، مقابل قطع طریقی بوده و عبارت است از قطعی که در موضوع دلیل شرعی به عنوان قید یا تمام موضوع اخذ شده باشد؛ به بیان دیگر، به قطعی گفته می شود که در ثبوت حکم بر موضوع دخالت دارد، به گونه ای که اگر نباشد، حکم شرعی بر موضوع مترتب نمی شود؛ به این صورت که قطع یا موضوع حکم است و یا جزء موضوع حکم؛ بنابراین قطع هم در مرحله ثبوت انشا و هم در مرحله اثبات تنجز حکم شرعی بر مکلف، دخالت دارد؛ برای مثال حکم صحت در نماز دو رکعتی، بر قطع به تعداد رکعات متوقف است و شک در تعداد آنها سبب بطلان نماز می گردد اگر چه مکلف بعداً بفهمد آن چه به جا آورده، صحیح بوده است ولی اگر در حال شک، نماز را به پایان برده باشد، نماز او باطل می گردد.
جایگاه قطع موضوعی
بر این اساس، در قطع موضوعی، خود قطع، از آن رو که یکی از صفات نفس است در مقابل ظن، شک و وهم در موضوع حکم شرع دخالت دارد و حکم شرعی، دایر مدار آن است، مانند این که شارع بگوید: «اذا قطعت بخمریة شی ء یجب علیک الاجتناب» که در آن، قطع به خمر بودن، در ترتب حکم حرمت و اجتناب از خمر دخالت دارد.
نکته
برای آگاهی از تفاوت میان قطع موضوعی و قطع طریقی به مستند قطع طریقی رجوع شود.
شرایط قطع موضوعی
...