قطب الدین ایبک

دانشنامه آزاد فارسی

قُطب الدّینِ اَیْبَک ( ـ ۶۰۷ق)
(یا: قُطْب الدّین ایبک معزی) از امیران ترک و از کارگزاران معزّالدین محمد سام در لاهور در دهلی. در۵۹۲ق معزالدین سام پس از غلبه بر دشمنانش، امور هند را به قطب الدین واگذار کرد. وی طی سال های ۵۹۴ق تا ۵۹۹ق اؤن، قنبح و کالنجر را تسخیر کرد و پس از کشته شدن معزالدین، مقر حکومت را به لاهور انتقال داد. در جنگی تاج الدین یلدز را از متصرفات غوریان هند بیرون راند و در ۶۰۵ق غزنین را فتح کرد. سرانجام مردم غزنین در شورشی او را بیرون راندند و خود بر اثر حادثه ای در هنگام چوگان بازی در لاهور درگذشت.

پیشنهاد کاربران

قطب الدین آیبک ( درگذشته ۱۲۱۰ ( میلادی ) ) از نخبگان تُرک تبارِ پادشاهِ دودمان غوریان ( در افغانستان کنونی ) علاءالدین محمد، بود که در لاهور فرمانروایی داشت. او در سال ۱۲۰۶ میلادی به دهلی لشکر کشید و آنجا را فتح کرد و بدین ترتیب، نخستین دولت مسلمان شمال هند و ( سلطنت دهلی ) پایه گذاری شد. منار قطب و مسجد قوت الاسلام به دست وی ساخته شد. او و جانشینانش به ویژه ایلتتمش حکومتی را به مرکزیت دهلی بنیاد گذاشتند که سیصد سال به درازا کشید و بخشهای گسترده ای از هند مرکزی را به زیر چتر خود گرفت.
...
[مشاهده متن کامل]

او مسئول قلمرو غوریان در شمال هند بود و پس از مرگ محمد غوری، فرمانروای یک پادشاهی مستقل شد که به سلطنت دهلی تبدیل شد و توسط خاندان مملوک اداره می شد. ایبک که اهل ترکستان بود در کودکی به بردگی فروخته شد. او توسط یک قاضی در نیشاپور ایران خریداری شد و در آنجا تیراندازی با کمان و اسب سواری را در کنار سایر مهارت ها آموخت. او سپس به محمد غوری در غزنی فروخته شد و در آنجا به مقام افسر اصطبل سلطنتی رسید.
ایبک در جریان جنگ های خوارزمیان و غوریان به اسارت پیشاهنگان سلطانشاه درآمد. پس از پیروزی غوریان، او آزاد شد و مورد علاقه شدید محمد غوری قرار گرفت. پس از پیروزی غوریان در نبرد دوم تاراین در سال ۱۱۹۲، محمد غوری ایبک را مسئول قلمروهای هندی خود کرد. ایبک با یورش به چندین محل در پادشاهی های چاهامانا، گاهاداوالا، چاولوکیا، چاندلا و دیگر پادشاهی ها، قدرت غوری ها را در شمال هند گسترش داد. هنگامی که محمد غوری در سال ۱۲۰۶ درگذشت، ایبک با تاج الدین یلدوز که او هم از بردگان سابق بود، برای کنترل مناطق غوری در شمال غربی هند جنگید. ایبک در این لشکرکشی تا غزنی پیش رفت، هرچند بعداً عقب نشینی کرد و پایتخت خود را در لاهور تأسیس کرد. غیاث الدین محمود، جانشین محمد غوری رسماً او را به عنوان حاکم هند به رسمیت شناخت، و ایبک نیز خود را به طور اسمی والی غیاث الدین قرار داد.
بعدها آرام شاه جانشین ایبک شد و سپس دامادش ایلتتمش که قلمروهای غوری هند را به سلطنت قدرتمند دهلی تبدیل کرد. ایبک به دلیل ساخت قطب منار در دهلی و ادھای دن کا جھونپرا در اجمر شهرت دارد.

قطب الدین ایبکقطب الدین ایبک
منابع• https://fa.wikipedia.org/wiki/قطب‌الدین_ایبک

بپرس