قضیه منفصله مانعهالجمع

[ویکی فقه] قضیه منفصله مانعةالجمع، به معنای قضیه منفصله دالّ بر عدم امکان اجتماع مقدّم و تالی، و جواز انتفای هر دو است.
قضیه منفصله مانعةالجمع قضیه ای است که در آن به عناد و تنافی دو طرف قضیه از حیث اجتماع، حکم شده است؛ یعنی اجتماع هر دو طرف جایز نیست. و اما نسبت به ارتفاع و انتفای هر دو طرف، دو تفسیر از مانعةالجمع مطرح شده است. بنا بر یک تفسیر، مانعةالجمع، قضیه ای است که نسبت به انتفای دو طرف ساکت است که در این صورت، مانعةالجمع به حسب مصداق، شامل قضایای منفصله حقیقیه هم می شود. و بنابر تفسیر دیگر، تعریف مانعةالجمع دارای دو جزء است: ۱. عدم امکان اجتماع هر دو طرف؛ ۲. جواز انتفای هر دو طرف. بنابر تفسیر دوم، قضیه مانعةالجمع به حسب مصداق، شامل قضایای حقیقیه نمی گردد. تفسیر دوم از آنجا که دارای تعریف دو جزئی است "مانعةالجمع مرکّب" نامیده می شود و بنا بر تفسیر اوّل که دارای تعریف یک جزئی است "مانعةالجمع بسیط" گفته می شود. مانند: "مثلث یا متساوی الاضلاع است یا قائم الزاویه"، یعنی ممکن نیست که هر دو باشد ولی ممکن است هیچ یک نباشد.
تقسیمات منفصله مانعةالجمع
منفصله مانعة الجمع محصوره به لحاظ های مختلف قابل تقسیم است:
← به لحاظ ذکر سور قضیه
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • خوانساری، محمد، منطق صوری.• جرجانی، میر سید شریف، الکبری فی المنطق.• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال المیزان.• ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل.• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.• سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة.
...