[ویکی فقه] قضیه حملیه موجّهه، به معنای قضیه مشتمل بر لفظ بیان گر کیفیت نسبت موضوع و محمول است.
قضیه حملیه موجهه، قضیه حملیه ای است که در آن، کیفیت نسبت بین موضوع و محمول قضیه (ضرورت یا امکان یا دوام یا امتناع محمول برای موضوع) به طور صریح ذکر شده باشد مانند: "آهن جسم است بالضرورة". نسبت هر محمولی به موضوعش در عالم نفس الامر و واقع مکیّف به یکی از کیفیات: "ضرورت"، "امتناع" و "امکان" است. این کیفیت نفس الامری را "ماده قضیه" می نامند. حال اگر در قضیه ملفوظ یا مکتوب، تصریح به کیفیت نسبت شود، لفظی که نشان دهنده آن کیفیت است "جهت" نامیده می شود و قضیه دارای جهت را "قضیه حملیه موجهه" می گویند. اما اگر در قضیه ملفوظ یا مکتوب، به کیفیت نسبت تصریح نشود، آن را "قضیه حملیه مطلقه" گویند، مانند: "انسان سنگ نیست". هیچ قضیه ای بدون ماده نیست ولی قضیه ذهنیه یا لفظیه ممکن است فاقد جهت باشد. قضیه ذهنیه ممکن است به واسطه غفلت یا جهل به حقیقت، فاقد جهت باشد. در این مورد قضیه ذهنیه بیان ماده قضیه را ننموده و از این جهت ابهام دارد و یا ممکن است شخصی به ماده قضیه توجه داشته و در لفظ از بیان آن خودداری کند، در اینجا قضیه لفظیه فاقد جهت است و آن را مطلقه می نامند.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • خوانساری، محمد، منطق صوری.• شیرازی، قطب الدین، درة التاج (منطق).• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.• مظفر، محمدرضا، المنطق.
۱. ↑ تفتازانی، عبدالله بن شهاب الدین، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۹.۲. ↑ شیرازی، قطب الدین، درة التاج (منطق)، ص۸۲-۸۳.۳. ↑ مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۶۶.۴. ↑ خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۶۲.۵. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۶۲.
...
قضیه حملیه موجهه، قضیه حملیه ای است که در آن، کیفیت نسبت بین موضوع و محمول قضیه (ضرورت یا امکان یا دوام یا امتناع محمول برای موضوع) به طور صریح ذکر شده باشد مانند: "آهن جسم است بالضرورة". نسبت هر محمولی به موضوعش در عالم نفس الامر و واقع مکیّف به یکی از کیفیات: "ضرورت"، "امتناع" و "امکان" است. این کیفیت نفس الامری را "ماده قضیه" می نامند. حال اگر در قضیه ملفوظ یا مکتوب، تصریح به کیفیت نسبت شود، لفظی که نشان دهنده آن کیفیت است "جهت" نامیده می شود و قضیه دارای جهت را "قضیه حملیه موجهه" می گویند. اما اگر در قضیه ملفوظ یا مکتوب، به کیفیت نسبت تصریح نشود، آن را "قضیه حملیه مطلقه" گویند، مانند: "انسان سنگ نیست". هیچ قضیه ای بدون ماده نیست ولی قضیه ذهنیه یا لفظیه ممکن است فاقد جهت باشد. قضیه ذهنیه ممکن است به واسطه غفلت یا جهل به حقیقت، فاقد جهت باشد. در این مورد قضیه ذهنیه بیان ماده قضیه را ننموده و از این جهت ابهام دارد و یا ممکن است شخصی به ماده قضیه توجه داشته و در لفظ از بیان آن خودداری کند، در اینجا قضیه لفظیه فاقد جهت است و آن را مطلقه می نامند.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • خوانساری، محمد، منطق صوری.• شیرازی، قطب الدین، درة التاج (منطق).• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.• مظفر، محمدرضا، المنطق.
۱. ↑ تفتازانی، عبدالله بن شهاب الدین، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۹.۲. ↑ شیرازی، قطب الدین، درة التاج (منطق)، ص۸۲-۸۳.۳. ↑ مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۶۶.۴. ↑ خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۶۲.۵. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۶۲.
...
wikifeqh: قضیه_حملیه_موجّهه