قضیه بتاته

[ویکی فقه] قضیّه بتّاته ، یکی از اصطلاحات علم منطق و به معنی قضیه ضروریه است.
قضیّه بتّاته ، از اصطلاحات شیخ اشراق و به معنی قضیه ضروریه است. بتاته از ماده بتّ به معنی قطع و جزم اخذ شده است. به نظر وی تمام قضایای موجهه قابل تحویل به قضیه بتاته است. به این دلیل که وجود، خود کاشف از وجوب است، و حیثیت وجود، حیثیت ابای از عدم است.حال اگر ما جهت را جزء محمول بگیریم، چنان که در قضایای معدوله ادات سلب را جزء محمول می گیریم، همه قضایای موجهه به بتاته بازمی گردد. چنان که در حکمة الاشراق می گوید: «ممکن امکانش ضروری است و ممتنع امتناعش، و واجب وجوبش.پس اولی آن است که جهات را از وجوب و امکان و امتناع اجزاء محمول بگیریم، تا قضیه در هرحال ضروری باشد. و خلاصه جهت در همه جا همان ضرورت مطلقه است. و ما نمی توانیم حکم جازمی کنیم مگر وقتی بدانیم که آن امر بالضّروره چنین است».
منبع
خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی به انضمام واژه نامه فرانسه و انگلیسی، ص۱۸۶.
...