قسم

[ویکی الکتاب] معنی قَسَمٌ: قسم - سوگند
معنی أَقْسَمْتُم: قسم می خوردید
معنی أَقْسَمُواْ: قسم می خوردند
معنی تَقَاسَمُواْ: باهم قسم یاد کنید
معنی لَّا تُقْسِمُواْ: سوگند نخورید - قسم نخورید
معنی جَهْدَ: طاقت (جهد ایمانهم : قسم خوردنهایشان به مقدار قدرت و طاقتشان بوده (تا می توانستند قسم یاد کرده و تأکید کردند))
معنی لَا أُقْسِمُ: قسم نمی خورم(حاجت به سوگند نیست ولی سوگند می خورم)
معنی مُهْطِعِینَ: چشم دوخته های شتابان (کلمه مهطع به معنای کسی است که با نگاه خود به چیزی خیره شود ، و چشم از آن برندارد ، و این قسم نظر کردن خاص دشمنان است و نیز به معنای سرعت دادن است)
معنی تَضِلُّواْ: که گم کنید-تا گم نکنید (به دلیل موقعیتش بعد از کلمه( أَن) در آیه 176نساء(یبین الله لکم ان تضلوا) واین قسم استعمال در جائی که حرف أن در کلام باشد ، شایع است)
معنی عَمْرُکَ: بقای تو ( کلمه عمارت ضد خرابی است ، و عمر اسم مدت عمارت و آبادی بدن است ، یعنی مدت زندگی و آبادی بدن بوسیله ی روح. عبارت "لَعَمْرُکَ " یعنی سوگند به بقای تو یا به جان تو قسم)
معنی یُوَفِّیَنَّهُمْ: قطعاً به طور کامل به آنان می دهد - قطعاً به طور کامل به آنان پرداخت می کند (اصلش ازکلمه وفاء به معنای تمام است. در عبارت "وَإِنَّ کُـلاًَّ لَّمَّا لَیُوَفِّیَنَّهُمْ رَبُّکَ أَعْمَالَهُمْ " عبارت "إنَّ کلّاً " معادل است با "إن کلهم ": همه آنان (اختلا...
معنی مَّوْثِقاً: چیزی که مورد وثوق و اعتماد قرار گیرد - پیمان محکم(موثقا من الله امری است که هم مورد اعتماد باشد و هم مرتبط و وابسته به خدایتعالی ، و آوردن وثیقه الهی و یا دادن آن ، به این است که انسان را بر امری الهی و مورد اطمینان از قبیل عهد و قسم مسلط کند به نحوی...
ریشه کلمه:
قسم (۳۳ بار)

[ویکی فقه] قسم (ابهام زدایی). • قَسم به فتح قاف و سکون سین به معنی مطلق تقسیم است. • قِسم به کسر قاف به معنی حظ و نصیب است. • قَسَم به فتح قاف و سین به معنی یمین و سوگند است.
...

[ویکی فقه] قسم (انشاء). قسم (انشاء) به جمله تاکیدکننده خبر اطلاق می شود.
برای «قسم» تعاریف گوناگونی ارائه داده اند که برخی از آن ها عبارتند از:۱. جمله ای است که به واسطه آن، خبری تاکید می شود.۲. طبرسی : قسم، بخشی از کلام است که با آن، خبر تاکید می شود؛ به نحوی که آن را به صورت حق و درست جلوه داده، از خلاف واقع مبرا سازد.۳. علامه طباطبایی رحمة الله علیه : قسم، مقید کردن خبر یا انشا با چیزی است که شرافت و کرامت دارد، و نیز قسم بالاترین مراتب تاکید را می رساند.۴. سیوطی : قسم، درست و واقع قرار دادن خبر، و تاکید بر آن است.۵. قسم در اصطلاح فقهی به معنای سوگند خوردن به خدا برای واجب کردن عملی است که بر عهده قسم خورنده قرار گرفته است.
دیدگاه ها درباره لفظ قسم
برخی معتقدند لفظ «قسم» لفظ خبری است، ولی معنای آن انشایی است. در حقیقت ، با قسم، سوگند یادکننده به انجام یا ترک کاری ملتزم می شود؛ پس قسم خبر از گذشته یا آینده نیست؛ گرچه لفظ آن ماضی یا مستقبل است.قسم و جواب آن، دو جمله اند به منزله شرط و جواب آن.برخی دیگر بر انشا بودن قسم نقل اجماع کرده اند.

[ویکی فقه] قسم (قرآن). قسم (قرآن) به یکی از اوصاف قرآن اطلاق می شود.
برخی از مفسران معتقدند «قسم» از اسامی و صفات قرآن است.
قسم در قرآن
در آیات ۷۵ و ۷۶ سوره واقعه آمده است: (فلا اقسم بمواقع النجوم وانه لقسم لو تعلمون عظیم) که اگر منظور از «مواقع النجوم» نزول قرآن باشد - چنان که از ابن عباس نقل شده است - و ضمیر «انه» به قسم برگردد - که در «لا اقسم» نهفته است - معنا چنین می شود: «سوگند به نزول قرآن! این سوگندی است بزرگ؛ اگر بدانید». در نتیجه «قسم» می تواند از صفات قرآن باشد. در تفسیر مجمع البیان طبرسی و التفسیرالکبیر فخر رازی و الکشاف زمخشری به این نظریه اشاره شده است.

[ویکی فقه] قسم (نصیب). قِسم به کسر قاف به معنی حظ و نصیب است.
در اصطلاح فقهاء قسم به معنی تقسیم شب ها بین زوجات به وسیله زوج است.
بدین معنی که یک زن دائمی هر چهار شب یک شب حق هم خوابگی با شوهر خود را دارد که از آن به حق قسم تعبیر می شود.
و اگر مردی چهار زن به عقد دائم دارد باید برای هر یک یک شب از چهار شب منظور گردد.

قسم (ادبیات). قَسَم (ادبیات)
(یا: سوگند) در اصطلاح بدیع، سوگندخوردن در کلام است، به طوری که گوینده قصدی از آن سوگند داشته باشد، مثلاً چیزی را ستایش کند یا مایۀ فخر او شود یا نکوهش دیگری باشد: قسم بر آن دلِ آهن خورم که از سختی/هزار طرح نهاده ست سنگ خارا را (رودکی)

قسم (حقوق). قَسَم (حقوق)
(یا: سوگند) گواه قراردادن خداوند بر صحت گفتار یادکنندۀ سوگند. قسم یکی از ادلۀ اثبات دعواست که منشأ مذهبی دارد. قانون مدنی سوگند را از حقوق امامیه اقتباس کرده است و مواد ۱۳۲۵ تا ۱۳۳۵ آن به قسم اختصاص دارد. به موجب مادۀ ۱۳۲۵ «در دعاوی که به شهادت شهود قابل اثبات است، مدعی می تواند حکم به دعوی خود را که مورد انکار مدعیٌ علیه است منوط به قسم او کند.» قسم به دو نوع است: ۱. یمین العقد، که سوگندی است برای عدم ارتکاب امری در زمان آینده، مانند سوگند هیئت منصفه در دادگاه و یا سوگند نمایندگان مجلس شورای اسلامی؛ ۲. قسم قضایی، که گواه قراردادن خداوند است در دادگاه، بر وجود یا عدم امری که سوگندخورنده ادعای آن را دارد. مبحث هفتمِ قانون آیین دادرسی مدنی دربارۀ شرایط و چگونگی ادای سوگند در محاکم قضایی است. سوگند باید با لفظ جلاله (والله ـ بالله ـ تالله) یا با نام خداوند متعال به دیگر زبان ها ادا شود و فرقی بین مسلمان و غیرمسلمان در ادای سوگند به نام خداوند متعال نخواهد بود. قسم یادکردن قابل توکیل به غیر نیست و وکیل نمی تواند به جای موکّل قسم یاد کند. به موجب مادۀ ۶۴۹ قانون مجازات اسلامی، هرکس در دعوی حقوقی یا جزایی که قسم متوجه او شده باشد، سوگند دروغ یاد کند به شش ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد شد. بدین ترتیب، کسی که در دادگاه از سوگندِ دروغ متضرر شده است حق دارد که با طرح شکایت، کذب بودن سوگند را اثبات کند و درخواست تعقیب و مجازات کسی که سوگند دروغ یاد کرده را بنماید.