قانون نسبت های معین
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه عمومی
قانون نسبت های معین ( به انگلیسی: law of definite proportions ) قانونی بنیادی در علم شیمی است که بیان می دارد: «نسبت عناصر در یک ترکیب شیمیایی خالص فارغ از روش تهیه و منبع ماده همیشه ثابت می باشد. به زبان دیگر نسبت جرمی عناصر سازنده همواره ثابت و مشخص است. » این قانون اولین بار توسط ژوزف پروست در سال ۱۷۷۹ پیشنهاد شد. به عنوان مثال هر میزانی از آب، که مولکول آن همیشه شامل ۲ اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن است، همواره از ۱۱/۱۹٪ هیدروژن و ۸۸/۸۱٪ اکسیژن تشکیل شده است. [ ۱] این قانون پایه و اساس استوکیومتری را شکل می دهد. [ ۲]
پیش از پذیرش این اصل شیمی دان ها متوجه تفاوت بین ترکیبات شیمیایی خالص و مخلوط نبودند. به همین دلیل این نظریه توسط بسیاری از شیمی دان ها رد شد. بری نمونه کلود لویی برتوله بر این عقیده بود که عناصر می توانند با هر نسبتی با یکدیگر ترکیب شوند. [ ۳] نظریه مرتبط دیگری که توسط ویلیام پروت شیمی دان انگلیسی به سال ۱۸۱۵ بیان شده بود بر این باور بود که اتم هیدروژن اتمی بنیادین است و بنابراین جرم دیگر اتم ها همگی مضربی از جرم اتم هیدروژن است. این نظریه بعدها توسط یاکوب برزیلیوس سوئدی با نشان دادن اینکه جرم اتمی کلر ۳۵/۴۵ می باشد، رد شد. از ۱۹۲۰ این ناهمخوانی با نظریه دیگری زیر عنوان قانون اعداد صحیح توسط فرانسیس ویلیام استون، برنده جایزه نوبل، توضیح داده شد که با کشف ایزوتوپ های بسیاری از اتم ها بیان می نمود که جرم اتمی دیگر اتم ها با در نظر گرفتن این ایزوتوپ ها با تقریب بسیار خوبی مضارب صحیحی از جرم اتم هیدروژن می باشند. [ ۴]
قانون نسبت های معین همواره صادق نیست. این امر در مورد اکسیدهای فلزی بیشتر به چشم می خورد. برای مثال می توان به اکسیدآهن اشاره کرد که همیشه به صورت FeO در طبیعت یافت نمی شود. بعلاوه از آنجاییکه میزان شرکت یک عنصر در جرم یک ترکیب استوکیومتریک می تواند متفاوت باشد، نمونه های ایزوتوپیک آن عنصر با توجه به منبع یافت شده نیز می توانند با هم متفاوت باشند. از آنجاییکه فرایندهای نجومی، اتمسفری، اقیانوسی، پوسته ای و عمقی زمین می توانند باعث تمرکز ایزوتوپ های متفاوت در یک نقطه خاص شوند، از این تفاوت های جرمی می توان برای تاریخ نگاری زمان انجام این فرایندها استفاده برد.
از این گذشته بسیاری از پلی مرهای طبیعی از جمله DNA، پروتوئین ها و کربوهیدرات ها حتی در خالت خالص به لحاظ ترکیب با یکدیگر متفاوتند. مثلاً پلی مرها را معمولاً ترکیب های شیمیایی خالص در نظر نمی گیرند مگر اینکه وزن مولکولی آن ها همگن بوده و استوکیومتری آن ها ثابت باشد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفپیش از پذیرش این اصل شیمی دان ها متوجه تفاوت بین ترکیبات شیمیایی خالص و مخلوط نبودند. به همین دلیل این نظریه توسط بسیاری از شیمی دان ها رد شد. بری نمونه کلود لویی برتوله بر این عقیده بود که عناصر می توانند با هر نسبتی با یکدیگر ترکیب شوند. [ ۳] نظریه مرتبط دیگری که توسط ویلیام پروت شیمی دان انگلیسی به سال ۱۸۱۵ بیان شده بود بر این باور بود که اتم هیدروژن اتمی بنیادین است و بنابراین جرم دیگر اتم ها همگی مضربی از جرم اتم هیدروژن است. این نظریه بعدها توسط یاکوب برزیلیوس سوئدی با نشان دادن اینکه جرم اتمی کلر ۳۵/۴۵ می باشد، رد شد. از ۱۹۲۰ این ناهمخوانی با نظریه دیگری زیر عنوان قانون اعداد صحیح توسط فرانسیس ویلیام استون، برنده جایزه نوبل، توضیح داده شد که با کشف ایزوتوپ های بسیاری از اتم ها بیان می نمود که جرم اتمی دیگر اتم ها با در نظر گرفتن این ایزوتوپ ها با تقریب بسیار خوبی مضارب صحیحی از جرم اتم هیدروژن می باشند. [ ۴]
قانون نسبت های معین همواره صادق نیست. این امر در مورد اکسیدهای فلزی بیشتر به چشم می خورد. برای مثال می توان به اکسیدآهن اشاره کرد که همیشه به صورت FeO در طبیعت یافت نمی شود. بعلاوه از آنجاییکه میزان شرکت یک عنصر در جرم یک ترکیب استوکیومتریک می تواند متفاوت باشد، نمونه های ایزوتوپیک آن عنصر با توجه به منبع یافت شده نیز می توانند با هم متفاوت باشند. از آنجاییکه فرایندهای نجومی، اتمسفری، اقیانوسی، پوسته ای و عمقی زمین می توانند باعث تمرکز ایزوتوپ های متفاوت در یک نقطه خاص شوند، از این تفاوت های جرمی می توان برای تاریخ نگاری زمان انجام این فرایندها استفاده برد.
از این گذشته بسیاری از پلی مرهای طبیعی از جمله DNA، پروتوئین ها و کربوهیدرات ها حتی در خالت خالص به لحاظ ترکیب با یکدیگر متفاوتند. مثلاً پلی مرها را معمولاً ترکیب های شیمیایی خالص در نظر نمی گیرند مگر اینکه وزن مولکولی آن ها همگن بوده و استوکیومتری آن ها ثابت باشد.
wiki: قانون نسبت های معین
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید