قانون بیر لامبرت

قانون بیر–لامبرت ( به انگلیسی: Beer - Lambert law ) یا قانون بیر–لامبرت–بوگوه و حتی ترکیب های مختلف دیگری از این نام ها مشهور است، یکی از قوانین اصلی در طیف بینی فوتومتری و اپتیک است. این قانون دربرگیرنده ارتباط شدت نور جذب شده در اثر عبور از ماده همگن بدون پراکندگی با خصوصیات مواد می باشد. این قانون به طور کلی به صورت زیر بیان می شود:
L o g ( I 0 I ) = A
که در آن I 0 شدت نور اولیه، I شدت نور عبوری و A مقدار جذب[ ۱] ماده است که به صورت زیر تعریف می شود:
A = a b c
که در آن a ضریب جذب ماده ( گاهی نیز با ε نشان داده می گردد ) ، [ ۲] b طول نمونه ( ظرف نمونه ) و c غلظت آن است.
قانون بیر - لامبرت بیان می کند که بخشی از نور پس از برخورد با شیشهٔ محلول رنگی، جذب و بخش دیگرش عبور می کند.
این قانون معمولاً در شیمی برای تجزیه و تحلیل و اندازه گیری های شیمیایی، در فیزیک اپتیک برای درک میرایی و تضعیف فوتونها، نوترونها و گازهای رقیق و در فیزیک ریاضی به عنوان راه حل معادله BGK استفاده می شود.
در بیوشیمی این قانون برای تحلیل نوع و ماهیت پروتئین کاربرد دارد.
پیر بوگر دانشمند فرانسوی و یوهان هاینریش لمبرت دانشمندی آلمانی است. رابطه بین شدت نور تابش شده و نور خروجی در سال ۱۷۶۰ توسط لامبرت بدست آمد و بیر در سال ۱۷۶۲ درستی آن را دربارهٔ محلول ها بررسی نمود و نتیجه گرفت که این رابطه در مورد محلول ها نیز صادق است.
مطابق قانون لامبرت جذب یک نمونه به طور مستقیم به ضخامت ( طول مسیر ) متناسب است؛ و مطابق قانون بیر، میزان جذب با غلظت نمونه متناسب است.
از ترکیب این دو، قانون بیر - لامبرت بدست می آید که بیانگر ارتباط جذب با ضخامت نمونه و غلظت آن است.
قانون بیر - لامبرت زمانی صادق است که:
• نور منتشر شده بر روی ماده مورد نظر تک رنگ باشد.
• غلظت ماده حل شده باید در محدوده خطی باشد.
در روش های اسپکتروفتومتری ( طیف سنجی ) ، تأثیر محلول ها بر امواج الکترومغناطیسی مورد مطالعه قرار می گیرد. محدوده طیف الکترومغناطیس می تواند از اشعه ماوراء بنفش uv و مرئی تا امواج رادیویی باشد.
مقدار نور جذب شده توسط محلول، تابع قوانین Beer وLambert است و از رابطه A=ebc محاسبه می شود. طبق قانون بیر، هر گاه یک اشعه نور تک رنگ از درون محلولی با رنگ مکمل عبور کند، مقدار نور جذب شده توسط محلول، با غلظت آن نسبت مستقیم دارد. طبق قانون لامبرت، مقدار نور جذب شده توسط لایه های مختلف محلول همواره ثابت بوده و با شدت نور تابیده شده بستگی ندارد. بر اساس قوانین بیر و لامبرت رابطه بین غلظت محلول و نور جذب شده به صورت خطی است و معمولاً در محدوده ای که جذب با غلظت رابطه خطی دارد، تعیین غلظت مواد انجام می شود. اگر غلظت نمونه و استاندارد به هم نزدیک باشد و غلظتها هم در محدوده خطی باشند، می توان با استفاده از تناسب محاسبات را انجام داد.