قانون برهم چینی یا روی هم گذاری ( به انگلیسی: Law of superposition ) ، یک اصل کلیدی مطرح شده بر پایه مشاهدات تاریخ طبیعی است. این اصل یکی از اصول پایه در تحقیقات زمین شناسی و بررسی طبقات رسوبی محسوب می شود.
«طبقات رسوبی با گذشت زمان به توالی رسوب می کنند، به این ترتیب که قدیمی ترین لایه در پایین و جوان ترین لایه در بالا یافت می شود. » این اصل بنیادی نخستین بار در سده یازدهم میلادی توسط ابن سینا دانشمند و زمین شناس ایرانی مطرح گردید. در سده هفدهم میلادی نیکلاس ستنو ( Nicolas Steno ) ، دانشمند دانمارکی این اصل را کامل و مدون کرد.
ابن سینا هنگام بحث در رابطه با منشأ کوه ها در کتاب شفا، قانون برهم چینی را به صورت زیر مطرح می کند:[ ۱]
همچنین ممکن است که دریا اندک اندک خشکی را ( دشت و کوه ) بپوشاند و سپس عقب نشینی کند. احتمال آن می رود که دریا هنگام عقب نشینی رسوبات را به صورت یک لایه از خود به جای گذارد. از آن رو که به نظر می رسد برخی از کوه ها بر اساس ظاهر، از روی هم چیده شدن لایه ها تشکیل شده باشند، بنابر این می توان تصور کرد که رسوبات تشکیل دهنده لایه ها خود لایه لایه نشست کرده باشند. در ابتدا یک لایه تشکیل می گردد و سپس در یک دوره دیگر لایه ای دیگر تشکیل گردیده و روی لایه قبلی رسوب می کند و این روند ادامه می یابد. روی هر لایه را ماده ای با ترکیبی متفاوت می پوشاند که نقش جداکننده بین آن لایه و لایه بعدی را ایفا می کند. هنگامی که این رسوبات سخت شده و به سنگ تبدیل می گردند ( petrification ) ، ماده جداساز تجزیه شده و از بین می رود. ( اشاره احتمالی ابن سینا به ناهمسانی لایه ها unconformity )
نیکلاس ستنو سال ها بعد ذکر کرد که کلیه رسوبات به طور افقی ته نشین می شوند و هرگونه تغییر از این وضعیت افقی در اثر عواملی است که بعدها سنگ های تشکیل شده را تحت تأثیر قرار داده اند. او همچنین یک اصل مهم دیگر را مطرح ساخت. او گفت که یک شی جامد، شکل مواد جامدی که اطرافش تشکیل می شوند را تحت تأثیر قرار می دهد. این اصل نشان می دهد که سنگواره ها و کریستال ها پیش از لایه های رسوبی که آنها را دربر گرفته اند قوام یافته اند. نیکلاس ستنو واقف بود که عوامل طبیعی مانند فرسایش و زمین لرزه می توانند این ترتیب را به هم زنند ولی در چنین شرایطی غالباً شواهدی بر تأثیر این عوامل وجود دارد ( مانند شکست در لایه ها ) این اصول تنها زمان نسبی را تعیین می کنند ( نه زمان مطلق را ) . دو لایه رسوبی می توانند با اختلاف چند روز یا چندین میلیون سال تشکیل شوند. قانون برهم چینی به همراه سایر اصول زمین شناسی، ابزاری قدرتمند جهت تعیین سن لایه ها و سنگواره ها محسوب می شود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف«طبقات رسوبی با گذشت زمان به توالی رسوب می کنند، به این ترتیب که قدیمی ترین لایه در پایین و جوان ترین لایه در بالا یافت می شود. » این اصل بنیادی نخستین بار در سده یازدهم میلادی توسط ابن سینا دانشمند و زمین شناس ایرانی مطرح گردید. در سده هفدهم میلادی نیکلاس ستنو ( Nicolas Steno ) ، دانشمند دانمارکی این اصل را کامل و مدون کرد.
ابن سینا هنگام بحث در رابطه با منشأ کوه ها در کتاب شفا، قانون برهم چینی را به صورت زیر مطرح می کند:[ ۱]
همچنین ممکن است که دریا اندک اندک خشکی را ( دشت و کوه ) بپوشاند و سپس عقب نشینی کند. احتمال آن می رود که دریا هنگام عقب نشینی رسوبات را به صورت یک لایه از خود به جای گذارد. از آن رو که به نظر می رسد برخی از کوه ها بر اساس ظاهر، از روی هم چیده شدن لایه ها تشکیل شده باشند، بنابر این می توان تصور کرد که رسوبات تشکیل دهنده لایه ها خود لایه لایه نشست کرده باشند. در ابتدا یک لایه تشکیل می گردد و سپس در یک دوره دیگر لایه ای دیگر تشکیل گردیده و روی لایه قبلی رسوب می کند و این روند ادامه می یابد. روی هر لایه را ماده ای با ترکیبی متفاوت می پوشاند که نقش جداکننده بین آن لایه و لایه بعدی را ایفا می کند. هنگامی که این رسوبات سخت شده و به سنگ تبدیل می گردند ( petrification ) ، ماده جداساز تجزیه شده و از بین می رود. ( اشاره احتمالی ابن سینا به ناهمسانی لایه ها unconformity )
نیکلاس ستنو سال ها بعد ذکر کرد که کلیه رسوبات به طور افقی ته نشین می شوند و هرگونه تغییر از این وضعیت افقی در اثر عواملی است که بعدها سنگ های تشکیل شده را تحت تأثیر قرار داده اند. او همچنین یک اصل مهم دیگر را مطرح ساخت. او گفت که یک شی جامد، شکل مواد جامدی که اطرافش تشکیل می شوند را تحت تأثیر قرار می دهد. این اصل نشان می دهد که سنگواره ها و کریستال ها پیش از لایه های رسوبی که آنها را دربر گرفته اند قوام یافته اند. نیکلاس ستنو واقف بود که عوامل طبیعی مانند فرسایش و زمین لرزه می توانند این ترتیب را به هم زنند ولی در چنین شرایطی غالباً شواهدی بر تأثیر این عوامل وجود دارد ( مانند شکست در لایه ها ) این اصول تنها زمان نسبی را تعیین می کنند ( نه زمان مطلق را ) . دو لایه رسوبی می توانند با اختلاف چند روز یا چندین میلیون سال تشکیل شوند. قانون برهم چینی به همراه سایر اصول زمین شناسی، ابزاری قدرتمند جهت تعیین سن لایه ها و سنگواره ها محسوب می شود.
wiki: قانون برهم چینی