قاعده جب

[ویکی فقه] جَبّ، قاعده، قاعده ای در فقه درباره زایل شدن آثار کارهای دارای عقوبت و زیان که تازه مسلمان در دوران کفر انجام داده است.
جَبّ در لغت به معنای قطع نمودن و ترک کردن است
معنای اصطلاحی
و در اصطلاح فقها به قاعده ای گفته می شود که بر پایه آن برای تشویق کفار به اسلام آوردن، اگر کافر پیش از مسلمان شدن کاری انجام داده یا سخنی گفته یا اعتقادی داشته است که در اسلام آثار زیانبار یا عقوبت دارد، با اسلام آوردن، این آثار نادیده گرفته می شود بی آن که نیاز به جبران کردن داشته باشد.
کاربرد
به قاعده جبّ در ابواب گوناگون فقهی، مانند نماز، روزه، زکات، حج، جهاد، جزیه و اَیْمان (جمع یمین، به معنای قَسَم )، استناد شده است.
ادله
...

[ویکی اهل البیت] قاعده جب ( الاسلام یجب ما قبله ). قاعده جب، از جمله قواعد فقهی است که مورد اتفاق فقهای اسلامی است. این قاعده هم در حقوق کیفری مورد استناد قرار می گیرد و هم در حقوق مدنی . بر اساس این قاعده، لغزش ها و خطاهای افراد با پذیرش اسلام مورد چشم پوشی قرار می گیرد.
قاعدۀ جب، مورد قبول تمامی فقهای اسلام است و در موارد فراوان، چه در حقوق جزای اسلامی چه در حقوق مدنی، بدان استناد کرده اند. این قاعده در سه عنوان مورد بررسی قرار می گیرد.
در موارد متعدد از ناحیۀ عامه و از ناحیۀ خاصه، از پیغمبر اکرم (ص) نقل شده است که فرموده اند: «الاسلام یجب ما قبله». این بیان در جریان اسلام آوردن مغیرة بن شعبه از پیغمبر اکرم (ص) نقل شده است و شرح ما وقع چنین است:
مغیرة بن شعبه، با گروهی از بنی مالک بعد از وفد با مقوقس پادشاه مصر در راه بازگشت به مکه غافلگیرانه یاران خود را می کشد و با تصرف اموال آنان به مدینه می آید و اظهار اسلام می کند. پیغمبر اکرم (ص) اسلام وی را می پذیرد اما اموال را قبول نمی فرمایند و مغیره را با این بیان سرزنش می فرمایند «لا خیر فی غدر». رفتار پیامبر اکرم (ص) مغیره را از جهت قصاص به وحشت می اندازد و سعی در پنهان شدن خود می کند که پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «الاسلام یجب ما قبله.» روایت دیگری است که مردی نزد عمر آمد و گفت همسرم را در دوران جاهلیت یک طلاق و در اسلام نیز دو طلاق داده ام، حکم آن چیست؟ عمر پاسخ را به مولا امیر المؤمنین (ع) واگذار می کند و حضرت می فرماید: «هدم الاسلام ما کان قبله هی عندک علی واحده» اسلام طلاق در جاهلیت را هدم می کند و کان لم یکن محسوب می شود.
روایت دیگری که مربوط به جریان اسلام آوردن عبد اللّه بن أبی امیه برادر ام سلمه است تأکیدی بر مستند این قاعده می باشد. بدین شرح:
برادر ام سلمه از کسانی بود که پیغمبر اکرم (ص) را به شدت تکذیب می کرد و از حضرت می خواست که در صورت صحت ادعا از زمین برایشان چشمۀ آب ایجاد کند. بعد از فتح مکه در حضور پیامبر اکرم (ص) اظهار اسلام کرد. پیغمبر اکرم (ص) از وی روی برگردانید و اسلام او را نپذیرفت، عبد اللّه به خواهرش ام سلمه روی آورد که پیامبر اسلام همه را پذیرفت جز من. بعد از ورود پیغمبر اکرم (ص) بر منزل و پرسش ام سلمه از علت عدم پذیرش اسلام برادرش، پیامبر اکرم (ص) تکذیبهای وی را در جاهلیت ذکر می فرمایند. ام سلمه می گوید: «بأبی انت و امی یا رسول اللّه تقل ان الاسلام یجب ما قبله»؟ آیا شما نفرمودید الاسلام یجب ما قبله»؟ پیغمبر اکرم (ص) ضمن تأیید مطلب، اسلام عبد اللّه بن أبی امیه را می پذیرند.
در روایات دیگر نیز به این بیان آمده است. در مجموع اشتهار حدیث شریف در بین مسلمانان به حدی است که در صحت نقل حدیث از پیغمبر اکرم (ص) هیچ تردیدی باقی نمی گذارد. و وثوق به صدور آن- که موضوع حجیت در خبر واحد است نزد عقلا- حاصل می شود.