[ویکی فقه] تُجیبی، قاسم بن یوسف، محدث و راوی اخبار و سیاح مغربی قرن هفتم و هشتم بود.
تُجیبی، قاسم بن یوسف، محدث و راوی اخبار و سیاح مغربی قرن هفتم و هشتم بود. وی ملقب به علم الدین و مشهور به سَبْتی بوده است.
نام او در برخی منابع ابوالقاسم آمده و نسبتهای قیسی و بَلَنْسی نیز برای او ذکر شده است.
تجیبی در حدود ۶۷۰ در سَبْتَه، شهری در شمال غربی افریقا در مراکش کنونی، به دنیا آمد و در همان جا نزد نحویان بزرگی چون مالک بن مرحل (متوفی ۶۹۹)، ابن الشاط سبتی (متوفی ۷۲۳) و ابن ابی الربیع (متوفی ۶۸۸) به تحصیل پرداخت.
در ۶۹۶ از سبته خارج شد و به مشرق و شمال شرقی افریقا سفر کرد و در همان سال در دارالنبهیة اسکندریه از تاج الدین علی بن احمد حسنی غرافی حدیث شنید.
پس از چندی به حج رفت و در راه حج از تقی الدین ابوالفتح ابن دَقیق العید (متوفی ۷۰۲) حدیث استماع کرد و در مکه از افرادی چون یوسف بن احمد غسولی (متوفی ۷۰۰)، ابوالفضل احمدبن هبة اللّه بن عساکر (متوفی ۶۹۹)، ابوحفص بن قواس (متوفی ۶۹۸) و شرف الدین بن خلف دمیاطی (متوفی ۷۰۵) حدیث شنید.
تجیبی در قاهره نیز نزد ابن نحاس (متوفی ۶۹۸) حدیث و ادب آموخت و برای شنیدن حدیث نزد ذهبی رفت، ولی ذهبی از او حدیث شنید.
وی تجیبی را در شمار مشایخ خود آورده و او را فردی دیندار و در تحصیل جدّی معرفی کرده است.
← وفات تجیبی
(۱) ابن حجر عسقلانی، الدرر الکامنة فی اعیان المائة الثامنة، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.
(۲) ابن خطیب، الاحاطة فی اخبار غرناطة، چاپ محمدعبداللّه عنان، قاهره ۱۳۹۳ـ۱۳۹۷/۱۹۷۳ـ۱۹۷۷.
(۳) ابن سوده، دلیل مورّخ المغرب الاقصی، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
(۴) قاسم بن یوسف تجیبی، مستفادالرحلة والاغتراب، چاپ عبدالحفیظ منصور، لیبی ـ تونس (۱۳۹۵/۱۹۷۵).
(۵) محمدبن احمد ذهبی، معجم شیوخ الذهبی، چاپ روحیة عبدالرحمان سیوفی، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۶) محمدبن عبدالرحمان سخاوی، الاعلان بالتوبیخ لمن ذمّالتّاریخ، چاپ فرانتز روزنتال، بغداد ۱۳۸۲/۱۹۶۳.
(۷) خلیل بن ایبک صفدی، کتاب الوافی بالوفیات، چاپ محمد عدنان بَخیت و مصطفی حَیاری، بیروت ۱۴۱۳/۱۹۹۳.
(۸) محمد عبدالحی بن عبدالکبیر کتانی، فهرس الفهارس و الاثبات، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
(۹) احمدبن محمد مقّری، نفح الطّیب، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/۱۹۶۸.
تُجیبی، قاسم بن یوسف، محدث و راوی اخبار و سیاح مغربی قرن هفتم و هشتم بود. وی ملقب به علم الدین و مشهور به سَبْتی بوده است.
نام او در برخی منابع ابوالقاسم آمده و نسبتهای قیسی و بَلَنْسی نیز برای او ذکر شده است.
تجیبی در حدود ۶۷۰ در سَبْتَه، شهری در شمال غربی افریقا در مراکش کنونی، به دنیا آمد و در همان جا نزد نحویان بزرگی چون مالک بن مرحل (متوفی ۶۹۹)، ابن الشاط سبتی (متوفی ۷۲۳) و ابن ابی الربیع (متوفی ۶۸۸) به تحصیل پرداخت.
در ۶۹۶ از سبته خارج شد و به مشرق و شمال شرقی افریقا سفر کرد و در همان سال در دارالنبهیة اسکندریه از تاج الدین علی بن احمد حسنی غرافی حدیث شنید.
پس از چندی به حج رفت و در راه حج از تقی الدین ابوالفتح ابن دَقیق العید (متوفی ۷۰۲) حدیث استماع کرد و در مکه از افرادی چون یوسف بن احمد غسولی (متوفی ۷۰۰)، ابوالفضل احمدبن هبة اللّه بن عساکر (متوفی ۶۹۹)، ابوحفص بن قواس (متوفی ۶۹۸) و شرف الدین بن خلف دمیاطی (متوفی ۷۰۵) حدیث شنید.
تجیبی در قاهره نیز نزد ابن نحاس (متوفی ۶۹۸) حدیث و ادب آموخت و برای شنیدن حدیث نزد ذهبی رفت، ولی ذهبی از او حدیث شنید.
وی تجیبی را در شمار مشایخ خود آورده و او را فردی دیندار و در تحصیل جدّی معرفی کرده است.
← وفات تجیبی
(۱) ابن حجر عسقلانی، الدرر الکامنة فی اعیان المائة الثامنة، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.
(۲) ابن خطیب، الاحاطة فی اخبار غرناطة، چاپ محمدعبداللّه عنان، قاهره ۱۳۹۳ـ۱۳۹۷/۱۹۷۳ـ۱۹۷۷.
(۳) ابن سوده، دلیل مورّخ المغرب الاقصی، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
(۴) قاسم بن یوسف تجیبی، مستفادالرحلة والاغتراب، چاپ عبدالحفیظ منصور، لیبی ـ تونس (۱۳۹۵/۱۹۷۵).
(۵) محمدبن احمد ذهبی، معجم شیوخ الذهبی، چاپ روحیة عبدالرحمان سیوفی، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۶) محمدبن عبدالرحمان سخاوی، الاعلان بالتوبیخ لمن ذمّالتّاریخ، چاپ فرانتز روزنتال، بغداد ۱۳۸۲/۱۹۶۳.
(۷) خلیل بن ایبک صفدی، کتاب الوافی بالوفیات، چاپ محمد عدنان بَخیت و مصطفی حَیاری، بیروت ۱۴۱۳/۱۹۹۳.
(۸) محمد عبدالحی بن عبدالکبیر کتانی، فهرس الفهارس و الاثبات، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
(۹) احمدبن محمد مقّری، نفح الطّیب، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/۱۹۶۸.
wikifeqh: قاسم_تجیبی