[ویکی نور] محمّد بن مرتضی مشهور به ملامحسن فیض کاشانی یکی از اکابر علمای امامیّه، در چهاردهم صفر سال 1007ق در کاشان به دنیا آمد.
وی در دو سالگی پدر خود را از دست داد و دایی و عمویش تربیت او را به عهده گرفتند. ایشان مقدّمات علوم را تا سن بلوغ در کاشان و در نزد عمو و دایی فرا گرفت. بیست ساله بود که برای ادامه تحصیل به اصفهان مهاجرت کرد و از اساتید برجسته ی آن دیار کسب فیض نمود. از جمله اساتید این عالم بزرگ عبارتند از: ملاّ محمدّ تقی مجلسی، شیخ بهایی، میرداماد، میرفندرسکی و ملاّصدرا .
ملاّمحسن پس از آن برای کسب علم از سید ماجد بحرانی به شیراز کوچ کرد و مدّت دو سال به تکمیل علم حدیث و روایت پرداخت و بار دیگر به اصفهان بازگشت. بعد از آن برای انجام فریضه ی حج به مکّه مشرف شده و در آنجا به ملاقات شیخ محمد زین الدین عاملی رفته و از آن بزرگوار نیز کسب فیض نمود. پس از مراجعت از مکّه، وقتی ملاّصدرا از شیراز به شهر مقدّس قم مهاجرت کرد و در روستای کهک اقامت گزید، ملاّمحسن و عبدالرّزاق لاهیجی نیز به آنجا رفته و مدّت هشت سال مونس تنهایی او بودند، و در همین دوران بود که ملاّصدرا دو دختر فاضل و عالم خود را به دو شاگردش ملاّمحسن و ملاّ عبدالرزاق تزویج کرد. سپس ملاّمحسن فیض کاشانی همراه ملاّصدرا به شیراز رفت و بعد از دو سال به کاشان بازگشت و به امر تدریس، تعلیم، تبلیغ و تألیف و تصنیف مشغول گردید.
ملامحسن کاشانی در دوران زندگی پربار خود شاگردانی را تقدیم جهان تشیّع کرد. از جمله ی آن بزرگواران عبارتند از: علم الهدی فرزند خود فیض، معین الدین فرزند دیگر فیض، عبدالغفور برادر فیض، شاه مرتضی دوّم پسر برادر فیض، ضیاءالدین محمّد، ملاّشاه فضل الله، ملا محمّدباقر مجلسی، سیّد نعمت الله جزایری، قاضی سعید قمی، ملا محمدصادق خضری، شمس الدین محمّد قمی، شیخ محمدمحسن عرفان شیرازی و بسیاری از علمای دیگر.
بنابر آنچه نقل شده مرحوم فیض نزدیک به دویست جلد کتاب ارزشمند در علوم و فنون مختلف تألیف کرده است. برخی از تألیفات این مرد بزرگ عبارتند از: 1 تفسیر صافی.
وی در دو سالگی پدر خود را از دست داد و دایی و عمویش تربیت او را به عهده گرفتند. ایشان مقدّمات علوم را تا سن بلوغ در کاشان و در نزد عمو و دایی فرا گرفت. بیست ساله بود که برای ادامه تحصیل به اصفهان مهاجرت کرد و از اساتید برجسته ی آن دیار کسب فیض نمود. از جمله اساتید این عالم بزرگ عبارتند از: ملاّ محمدّ تقی مجلسی، شیخ بهایی، میرداماد، میرفندرسکی و ملاّصدرا .
ملاّمحسن پس از آن برای کسب علم از سید ماجد بحرانی به شیراز کوچ کرد و مدّت دو سال به تکمیل علم حدیث و روایت پرداخت و بار دیگر به اصفهان بازگشت. بعد از آن برای انجام فریضه ی حج به مکّه مشرف شده و در آنجا به ملاقات شیخ محمد زین الدین عاملی رفته و از آن بزرگوار نیز کسب فیض نمود. پس از مراجعت از مکّه، وقتی ملاّصدرا از شیراز به شهر مقدّس قم مهاجرت کرد و در روستای کهک اقامت گزید، ملاّمحسن و عبدالرّزاق لاهیجی نیز به آنجا رفته و مدّت هشت سال مونس تنهایی او بودند، و در همین دوران بود که ملاّصدرا دو دختر فاضل و عالم خود را به دو شاگردش ملاّمحسن و ملاّ عبدالرزاق تزویج کرد. سپس ملاّمحسن فیض کاشانی همراه ملاّصدرا به شیراز رفت و بعد از دو سال به کاشان بازگشت و به امر تدریس، تعلیم، تبلیغ و تألیف و تصنیف مشغول گردید.
ملامحسن کاشانی در دوران زندگی پربار خود شاگردانی را تقدیم جهان تشیّع کرد. از جمله ی آن بزرگواران عبارتند از: علم الهدی فرزند خود فیض، معین الدین فرزند دیگر فیض، عبدالغفور برادر فیض، شاه مرتضی دوّم پسر برادر فیض، ضیاءالدین محمّد، ملاّشاه فضل الله، ملا محمّدباقر مجلسی، سیّد نعمت الله جزایری، قاضی سعید قمی، ملا محمدصادق خضری، شمس الدین محمّد قمی، شیخ محمدمحسن عرفان شیرازی و بسیاری از علمای دیگر.
بنابر آنچه نقل شده مرحوم فیض نزدیک به دویست جلد کتاب ارزشمند در علوم و فنون مختلف تألیف کرده است. برخی از تألیفات این مرد بزرگ عبارتند از: 1 تفسیر صافی.
wikinoor: فیض_کاشانی،_محمد_بن_شاه مرتضی