فنول

فنول یکی از ترکیبات ساده آلی بوده که از اتصال یک گروه هیدروکسیل و یک حلقه بنزنی تشکیل می شود. فنول با فرمول ( C۶H۵OH ) با نام های هیدروکسی بنزن ( hydroxyl benzene ) و کربولیک اسید ( carbolic acid ) نیز شناخته می شود. فنول خالص جامدی سفید رنگ با دمای ذوب ۴۲°C یا ۱۰۸°F است. فنول به طور معمول قابل انحلال در آب می باشد و خاصیت اسیدی ضعیفی دارد ( pKa=۹٫۹ ) . فنول به عنوان یک گند زدا استفاده می شود. فنول با غلظت بالا می تواند باعث سوختگی پوست شود. ترکیباتی که در آن بیش از یک گروه هیدروکسیل متصل به حلقه بنزن باشد را ترکیبات پلی هیدریک فنول ( poly hydric phenols ) می نامند. فنول یکی از ترکیبات مهم آلی مورد استفاده در صنعت است. فنول در بسیاری از صنایع به عنوان ماده اولیه کاربرد دارد. برخی از موادی که از این ماده تولید می شوند عبارتند از: نایلون، شوینده ها، افزودنی های بنزین، آسپرین، پلی اورتان، رنگها، علف کشها، نرم کننده ها، ضد اکسنده ها، روغن های روان کننده، قارچ کش ها. [ ۱]
فنول ها مایع یا جامدهایی با دمای ذوب پایین هستند. دمای جوش آن ها به علت پیوند هیدروژنی، کاملاً بالاست. خود فنول ( C۶H۵OH ) احتمالاً به علت تشکیل پیوند هیدروژنی با آب، کمی در آن انحلال پذیر است ( ۹ گرم در ۱۰۰ گرم آب ) . بیشتر فنول های دیگر اساساً در آب انحلال ناپذیرند. فنول ها بی رنگ هستند مگر آنکه گروهی مولد رنگ وجود داشته باشد. [ ۲]
در صورت تنفس یا خورده شدن این ماده توسط انسان این ماده وارد گردش خون خواهد شد و در صورت تماس با پوست کمتر وارد خون خواهد شد. قرار گرفتن در معرض فنول در کوتاه مدت می تواند باعث سوزش چشم ها و سر درد شود. افرادی که تماس پوستی با مقدار زیادی از فنول دارند، سوزش پوست، ضایعات کبدی، ادرار تیره و ضربان نامنظم قلب در آن ها مشاهده می شود. بلعیدن مقدار زیادی از فنول می تواند باعث سوختگی های داخلی و مرگ شود. اما فنول می تواند در علم پزشکی به عنوان یک ماده بی هوش کننده و همچنین یک ماده ضدعفونی کننده مورد استفاده قرار گیرد. [ ۳]