فم الحوت

فُم الحوت ( انگلیسی: Fomalhaut ) یا دهان ماهی ( هَفتُرَنگ یا هَستُرَنگ در فارسی میانه[ نیازمند منبع] ) ، ( آلفا ماهی جنوب، α PsA ) ستارهٔ جوان و درخشانی در فاصلهٔ ۲۵ سال نوری و در صورت فلکی ماهی جنوب است. نام فم الحوت از زبان عربی گرفته شده و به معنی «دهان ماهی» می باشد. نام لاتین و انگلیسی آن هم از همین کلمه عربی رفته شده است.
با تلسکوپ فضایی هابل، حلقه ای از غبار در اطراف فم الحوت دیده شده که با نور آن روشن شده است. [ ۲] این ستاره در فرهنگ و دین زردشتی ایران باستان از اهمیت گسترده ای برخوردار بوده و نمایان زمستان در اختربینی ایرانیان باستانی می بوده است. این ستاره در میان چهار ستارگان سلطنتی از مهمترین ستارگان آسمان پنداشته می شده است.
ستارهٔ دهان ماهی برای ستاره شناسان عرض های بالایی کرهٔ زمین چندان شناخته شده نیست زیرا مدت رخ نمایی آن در نیمکرهٔ شمالی کوتاه است. در مدت رخ نمایی، ستارهٔ درخشان دیگری در آسمان جنوبی وجود ندارد، از این رو شناسایی این ستاره در آسمان دشوار نیست. [ ۳]
طیف آن از نوع A3 V و قدر آن ۲٫۱ است. فم الحوت تنها ستارهٔ قدر اول در این قسمت از آسمان می باشد، و این نیز پیدا کردنش آن را آسان می سازد. فاصلهٔ آن تا ما ۲۲ سال نوری برآورد می گردد، و یکی از ستارگان نزدیک به سامانهٔ خورشیدی به شمار می آید. [ ۴]
فم الحوت در زمینهٔ پژوهش سیاره های فراخورشیدی جایگاه مهمی دارد زیرا نخستین سیارهٔ فراخورشیدی که با طول موج های مرئی تصویربرداری شد ( فم الحوت بی ) در سامانهٔ این ستاره قرار دارد. [ ۵]

فَمُ الحوت
به معنی زبان ماهی (فم الحوت جنوبی؛ ظلیم؛ ضفدع اوّل) ستارۀ آلفا از صورت فلکی حوت جنوبی. ستاره ای سفیدرنگ از قدر۱.۲ در فاصلۀ ۲۵ سال نوری خورشید. در احکام نجوم اهمیتی خاص داشت و آن را حاکم بر نیم کرۀ جنوبی آسمان می دانستند. این ستاره به همراه سه ستارۀ قلب الاسد، قلب العقرب و دبران از ستارگان باشکوهی بوده اند که مورد توجه ایرانیان باستان قرار داشتند.