فلسفه نماز جمعه

[ویکی فقه] نماز جمعه یک عبادت بزرگ دست جمعی است و اثر عمومی عبادات را که تلطیف روح و جان و شستن دل از آلودگیهای گناه و زدودن زنگار معصیت از قلب می باشد در بر دارد به خصوص این که مقدمتاً دو خطبه دارد که مشتمل بر انواع مواعظ و اندرزها و امر به تقوی و پرهیزگاری است.
«یآ ایّها الّذین آمنوآ اذا نودی للصّلوة من یوم الجمعة فاسعوا الی ذکر الله و ذروا البیع ذلکم خیر لکم ان کنتم تعلمون؛ ای کسانی که ایمان آورده اید! هنگامی که برای نماز روز جمعه اذان گفته می شود به سوی ذکر خدا بشتابید، و خرید و فروش را رها کنید که این برای شما بهتر است اگر می دانستید». آیه مورد بحث به گفتگو پیرامون یکی از مهمترین وظایف اسلامی که در تقویت پایه های ایمان تاثیر فوق العاده دارد و از یک نظر هدف اصلی سوره را تشکیل می دهد، یعنی نماز جمعه و بعضی از احکام آن می پردازد.نخست همه مسلمانان را مخاطب قرار داده می فرماید: (ای کسانی که ایمان آورده اید هنگامی که برای نماز روز جمعه اذان گفته می شود به سوی ذکر خدا (خطبه و نماز) بشتابید و خرید و فروش را رها کنید این برای شما بهتر است اگر می دانستید.
← ندای اذان
اما این که چرا روز (جمعه) را به این نام نامیده اند؟ به خاطر اجتماع مردم در این روز برای نماز است و این مساله تاریخچه ای دارد که در بحث خواهد آمد. قابل توجه این که در بعضی از روایات اسلامی در مورد نمازهای روزانه آمده است: «اذا اقیمت الصلوة فلا تاتوها و انتم تسعون و اتوها و انتم تمشون و علیکم السکینة؛ هنگامی که نماز (نمازهای یومیه) برپا شود برای شرکت در نماز ندوید و با آرامش گام بردارید». ولی در مورد نماز جمعه آیه فوق می گوید: فاسعوا (بشتابید) و این دلیل بر اهمیت فوق العاده نماز جمعه است.
نخستین نماز جمعه در اسلام
در بعضی از روایات اسلامی آمده است که مسلمانان مدینه پیش از آن که پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) هجرت کند با یکدیگر صحبت کردند و گفتند: یهود در یک روز هفته اجتماع می کنند (روز شنبه) و نصاری نیز روزی برای اجتماع دارند (یکشنبه) خوب است ما هم روزی قرار دهیم و در آن روز جمع شویم و ذکر خدا گوئیم و شکر او را به جا آوریم، آنها روز قبل از شنبه را که در آن زمان (یوم العروبه) نامیده می شد، برای این هدف برگزیدند، و به سراغ (اسعد بن زراره) (یکی از بزرگان مدینه) رفتند، او نماز را به صورت جماعت با آنها به جا آورد و به آنها اندرز داد و آن روز، (روز جمعه) نامیده شد زیرا روز اجتماع مسلمین بود. اسعد دستور داد گوسفندی را ذبح کردند و نهار و شام همگی از همان یک گوسفند بود چرا که تعداد مسلمانان در آن روز بسیار کم بود... و این نخستین جمعه ای بود که در اسلام تشکیل شد.
اولین نماز جمعه پیامبر
...