فعلیت ذاتی

[ویکی فقه] فعلیت ذاتی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای تحقق محمول برای موضوع در یکی از زمان ها است.
اصول کیفیت ها و مواد قضایا سه چیز است: "وجوب"، "امتناع" و "امکان". ولی از آن جهت که این سه، پاسخگوی تمام نیاز های علوم و محاورات نیستند، کیفیات فرعی دیگری مانند "دوام" و "امکان عام" و "فعلیت" را نیز به آنها افزوده اند."فعلیت" یا "وجود بالفعل" در مقابل قوّه یا وجود بالقوّه است. وقتی می گوییم شئ بالقوه موجود بود و سپس بالفعل موجود شد، به این معنا است که شئ سه حالت را پشت سر گذاشته است. این حالات عبارت است از امکان، آمادگی و تحقق. به طوری که اگر این انتقال به نهایت خود برسد، شئ موجود بالفعل می شود.
اقسام فعلیت
فعلیت سه قسم است: فعلیت ذاتی، فعلیت وصفی و فعلیت وقتی. فعلیت ذاتی به این معنا است که محمول در یکی از زمان ها برای موضوع تحقق می یابد؛ حال چه در زمان گذشته باشد یا در زمان حال و یا در زمان آینده. مانند: هر انسانی بالفعل، تنفس کننده است. قضیه ای را که دارای چنین مضمونی باشد "مطلقه عامه" نامند و منظورشان از فعلیت آن است که محمول از حدّ قوه خارج شده و تحقق عینی یافته است. بنابراین، ذکر کلمه "بالفعل" در متن قضیه ضروری نیست و هر لفظی که این معنا را افاده کند می تواند جایگزین آن گردد. مثلاً قضیه "آنان پس از شکست خوردن و مغلوب شدن شان بزودی غالب و پیروز می شوند" نیز قضیه فعلیه است.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • گرامی، محمدعلی، منطق مقارن.• صلیبا، جمیل، فرهنگ فلسفی.
...