[ویکی اهل البیت] فضل الله نعیمی استرآبادی. این صفحه مدخلی از اثر آفرینان است
نعیمی استرآبادی، فضل اللَّه
(ح 740 - مقتول 798/796 ق)
دانشمند، صوفی، عارف و شاعر، متخلص به نعیمی. مشهور به حلال خور. نام پدر فضل را ابومحمد عبدالرحمان جلال الدین نیز ذکر کرده اند که قاضی القضات استرآباد بود. صاحب «ریحانة الادب» اصل وی را مشهدی دانسته که در شروان مقیم بوده است. نعیمی در استرآباد به دنیا آمد.
در جوانی به طاقیه دوزی (دوختن نوعی کلاه) می پرداخت و از این راه کسب معیشت می نمود. پس از مدتی به اصفهان رفت و از آنجا به زیارت خانه ی خدا مشرف شد، سپس به تبریز رفت. گویند: این سیر و سفرها در طول زندگی نعیمی، تکرار شده است. وی جامع معقول و منقول بود و در علوم غریبه و رموز تصوف و حکمت، مرتبه ای عالی داشت و در علم اسماء، حروف، جفر و اعداد ماهر بود و از این مهارت در جهت نشر و تعمیم عقاید خود استفاده کرد.
وی در عهد تیمور گورکانی می زیست و مؤسس طریقه ی حروفیه بود. از شاگردان فضل اللَّه می توان به سید عمادالدین نسیمی شیرازی و شیخ ابوالحسن اصفهانی، معروف به علی الاعلی اشاره کرد. گویند میرانشاه، فرزند تیمور و حاکم آذربایجان به امر پدر او را از شروان احضار کرد و به فتوای علمای عصر به قتل رسانید. گفته اند که در 804 ق سر و جسد او را سوزاند. پس از او عقایدش در اکثر ممالک اسلامی منتشر گردید.
علی الاعلی یکی از طرفداران او به آناطولی گریخت و در آنجا به خانقاه های بکتاشیان وارد شد و طریقه ی حروفیان را به جای عقیده ی آنها رواج داد. مدفن او در نخجوان است. در مورد سال تولد، قتل و عناوین آثار وی بین برخی تذکره ها اختلافاتی وجود دارد. از آثار مهم او، «جاودان کبیر» و «جاودان صغیر» می باشد که بعضی از تذکره ها آن را تحت عنوان کلی «جاودان نامه» آورده اند.
صاحب «دانشمندان آذربایجان» آورده که سید فضل اللَّه در شروان مدتی زندانی بوده و در 796 ق، در محبس، «جاودان نامه» را تألیف کرده همچنین ادامه داده که شاگرد او علی الاعلی این کتاب را به نظم درآورده است و در ضمن قصیده ای نیز مشتمل بر وقایع آینده به او نسبت می دهد. از دیگر آثارش: «انفس و آفاق» به فارسی، «عرف نامه»؛ «نوم نامه» به لهجه ی استرآبادی؛ «محبت نامه»؛ مثنوی «عرش نامه»، در هزار و صد و بیست بیت؛ دیوان شعر.
نعیمی استرآبادی، فضل اللَّه
(ح 740 - مقتول 798/796 ق)
دانشمند، صوفی، عارف و شاعر، متخلص به نعیمی. مشهور به حلال خور. نام پدر فضل را ابومحمد عبدالرحمان جلال الدین نیز ذکر کرده اند که قاضی القضات استرآباد بود. صاحب «ریحانة الادب» اصل وی را مشهدی دانسته که در شروان مقیم بوده است. نعیمی در استرآباد به دنیا آمد.
در جوانی به طاقیه دوزی (دوختن نوعی کلاه) می پرداخت و از این راه کسب معیشت می نمود. پس از مدتی به اصفهان رفت و از آنجا به زیارت خانه ی خدا مشرف شد، سپس به تبریز رفت. گویند: این سیر و سفرها در طول زندگی نعیمی، تکرار شده است. وی جامع معقول و منقول بود و در علوم غریبه و رموز تصوف و حکمت، مرتبه ای عالی داشت و در علم اسماء، حروف، جفر و اعداد ماهر بود و از این مهارت در جهت نشر و تعمیم عقاید خود استفاده کرد.
وی در عهد تیمور گورکانی می زیست و مؤسس طریقه ی حروفیه بود. از شاگردان فضل اللَّه می توان به سید عمادالدین نسیمی شیرازی و شیخ ابوالحسن اصفهانی، معروف به علی الاعلی اشاره کرد. گویند میرانشاه، فرزند تیمور و حاکم آذربایجان به امر پدر او را از شروان احضار کرد و به فتوای علمای عصر به قتل رسانید. گفته اند که در 804 ق سر و جسد او را سوزاند. پس از او عقایدش در اکثر ممالک اسلامی منتشر گردید.
علی الاعلی یکی از طرفداران او به آناطولی گریخت و در آنجا به خانقاه های بکتاشیان وارد شد و طریقه ی حروفیان را به جای عقیده ی آنها رواج داد. مدفن او در نخجوان است. در مورد سال تولد، قتل و عناوین آثار وی بین برخی تذکره ها اختلافاتی وجود دارد. از آثار مهم او، «جاودان کبیر» و «جاودان صغیر» می باشد که بعضی از تذکره ها آن را تحت عنوان کلی «جاودان نامه» آورده اند.
صاحب «دانشمندان آذربایجان» آورده که سید فضل اللَّه در شروان مدتی زندانی بوده و در 796 ق، در محبس، «جاودان نامه» را تألیف کرده همچنین ادامه داده که شاگرد او علی الاعلی این کتاب را به نظم درآورده است و در ضمن قصیده ای نیز مشتمل بر وقایع آینده به او نسبت می دهد. از دیگر آثارش: «انفس و آفاق» به فارسی، «عرف نامه»؛ «نوم نامه» به لهجه ی استرآبادی؛ «محبت نامه»؛ مثنوی «عرش نامه»، در هزار و صد و بیست بیت؛ دیوان شعر.
wikiahlb: فضل_اللَّه_نعیمی_استرآبادی