فریز (خوسف). روستای فِریز feriz، روستایی است در
دهستان براکوه از توابع
بخش جلگه ماژان شهرستان خوسف، واقع در
استان خراسان جنوبی که بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵
مرکز آمار ایران،
جمعیت آن بالغ بر ۲۱۶ نفر بوده است.
فریز از جمله روستاهای زیبای خوسف به حساب می آید.
ابن حسام خوسفی در سفری که به فریز داشته و قصیده مشهور زیارتنامه خود را مربوط به مزار کاهی می سراید اشارات روشن به فریز و زیبایی افق آن نموده می گوید:
عفـی الله از فریـز و مـردم او کـه نـور ماه دارد انجـم او
به شب مأوای مارا ساز کردند هزاران مردمی آغاز کردند
روستای فریز در جنوب
رشته کوه باقران به فاصله ۳۳ کیلومتری از شهر
بیرجند واقع است. راه ارتباطی آن با مرکز استان، کوهستانی و سخت گذر است در نتیجه راه آسفالته ای که از شهر خوسف می گذرد، با وجود طولانی تر بودن به دلیل سهولت بیشتر مورد استفاده اهالی و مسافرین قرار می گیرد.
اهالی روستا به تولید و فروش زعفران و
خشکبار مثل
بادام و گردو و عناب و زرشک اشتغال دارند. اخیراً ایجاد مرغداری و گاوداری و
ایستگاه هواشناسی گلخانه های، تولید و بنیه اقتصادی روستا را افزایش داده است.
۱ - یکی از آثار باستانی فریز، ارگ آن است که در
زمان گذشته پایگاه و در حکم قلعه نظامی روستا بوده است و برای جلوگیری از حملات ازبکان ساخته شده است. بانی آن به درستی معلوم نیست.
پهنای دیوارها حدود ۲ متر ( هشت خشت ) می باشد. در این
ارک زندانی وجود داشته که هم اکنون نیز سلول های آن برجاست و بسیار تاریک و مخوف است در درون و وسط پلکان طبقه فوقانی ارگ، چاهی وجود دارد که از عمق آن راهی به قلعه نظامی عمومی وجود داشته لیکن اکنون مسدود و غیرقابل عبور است.
۲ - دومین اثر باستانی روستا قنات و قنواتی در خود مرکز و مزرعه پهچون و نیسان و کلاته حسنعلی خان می باشد.
۱ - درخت تنومند و بسیار قدیمی چنار که شناسنامه ای قدیمی و تاریخی داشته و قدیمی ترین درخت چناری بوده که دراین استان پهناور وجود داشته است.
در زمان گذشته که بنا به اظهارات اهالی که آن ها هم از گذشتگان خود شنیده و
نقل قول می کنند دور تنه چنار حدود ۱۰ متر و چنان بوده که پس از آنکه به اصطلاح متونش آتش گرفته و توخالی شده و همانند اتاقی دایره ای از جنس چوب بجا مانده که برای بستن الاغ ها از این محفظه استفاده می شده است. هم اکنون هم که فقط یک چهارم از دیوارهٔ این اتاقک باقی مانده باز هم پناهگاهی برای رهگذران و مسافران و لولیان و گهگاهی هم اهالی خود روستاست.
