فرومغناطیس

فِرّومغناطیس ( به انگلیسی: Ferromagnetism ) به پدیدهٔ ایجاد گشتاور مغناطیسی موازی در اثر برهم کنش تبادلی[ ۱] در دماهای پایین تر از نقطهٔ بحرانی ( دمای کوری Tc ) گفته می شود.
موادی که این خاصیت را داشته باشند، فِرّومَگنِت نامیده می شوند. این مواد می توانند در نبودِ میدان خارجی، مغناطش خودبخودی ( Ms ) غیر صفر داشته باشند. این مقدار در دمای صفر مطلق به بیشترین میزان خود رسیده و در دمای کوری به صفر می رسد.
فرومغناطیسی مکانیسمی اساسی است که توسط آن مواد خاص ( مانند آهن ) آهن ربای دائمی می شوند یا به آهن ربا جذب می شوند. در فیزیک، چندین نوع مختلف از خاصیت مغناطیسی وجود دارد. فرومغناطیس قوی ترین نوع است، تنها نوعی است که به اندازهٔ کافی قوی است تا حس شود و باعث پدیده های مغناطیسی در زندگی روزمره شود؛ یکی از نمونه ها، آهن ربای یخچال است.
همهٔ آهن رباهای دائم ( موادی که می توانند توسط یک میدان مغناطیسی خارجی مغناطیسی شوند و بعد از حذف میدان مغناطیسی خارجی آهن ربا باقی بمانند ) فرومغناطیس سخت هستند، به طوری که مواد دیگر به آن ها جذب می شوند.
از لحاظ تاریخی، کلمه فرومغناطیس برای هر ماده ای که بتواند خود به خود مغناطیسی شود به کار می رود: موادی که گشتاور مغناطیسی در غیاب میدان مغناطیسی خارجی در آن ها ایجاد می شود. این تعریف اجمالی هنوز در حالت کلی برقرار است. اخیراً گونه های مختلف مغناطش خود به خودی شناسایی شده اند زمانی که بیش از یک یون مغناطیسی در هر سلول ابتدایی از مواد وجود دارد، منجر به تعریف سختگیرانه تری از "فرو مغناطیسی " می شود که وجه تمایز با فری مغناطیس را باعث می شود. مواد "فرومغناطیسی" در این معنا. در هر یک از واحدهای مغناطیسی وجود دارد. اگر بعضی از یون های مغناطیسی از تفریق خالص مغناطیسی ( اگر آن ها تا حدی ضد تراز باشند ) ، ماده فری مغناطیس است. اگر این نیروهای تراز و ناتراز با هم در تعادل قرار بگیرند به طوری که خاصیت مغناطیسی نداشته باشند این ماده ضد فری مغناطیس است. تمامی تأثیر تراز شدن تنها در دمای زیر دمای بحرانی معینی به نام دمای کوری ( برای فرو مغناطیس و فری مغناطیس ها ) یا درجه حرارت Néel ( برای ضد فرومغناطیس ها ) رخ می دهد.
در میان تحقیقات اولیه بر روی فرو مغناطیس ها می شود به تلاش های پیشگامانهٔ الکساندر استولتف برای اندازه گیری تراوایی مغناطیسی فرو مغناطیس ها که با منحنی استولتف شناخته می شود، اشاره کرد.

فِرّومِغناطیس (ferromagnetism)
نوعی مغناطیس در مواد، حاصل از میدان مغناطیسی خارجی. این مغناطیس پس از حذف میدان خارجی نیز برقرار می ماند و به همین سبب، مواد فرومغناطیسی را برای ساختن آهنرباهای دایمی به کار می برند. از این رو، می توان گفت که مادۀ فرومغناطیس می تواند بسته به دما، از تراوایی مغناطیسی قوی و پذیرفتاری زیاد برخوردار باشد. آهن، کُبالت، نیکل، و آلیاژهای آن ها نمونه هایی از مواد فرومغناطیس اند. خاصیت فرومغناطیسی براثر چرخش الکترون اتم های مادۀ فرومغناطیس حاصل می شود که دارای سمت گیری آهنرباهای ضعیف بسیار کوچک اند. این آهنرباها در نواحی کوچکی با نام حوزه ها، که در مجاورت هم جسم را تشکیل می دهند، به موازات یکدیگر قرار می گیرند و خاصیت مغناطیسی آن نواحی را تشدید می کنند. این حوزه ها در مادۀ مغناطیس نشده نامرتب قرار می گیرند و در کل باعث می شوند تا هیچ اثر مغناطیسی در آن دیده نشود. وقتی چنین ماده ای در میدان مغناطیسی قرار می گیرد، حوزه هایش با جهت میدان هم جهت می شوند و درنتیجه، جسم از نظر مغناطیسی اشباع می شود. اگر این حوزه ها بعد از حذف میدان خارجی همچنان هم جهت بمانند، خاصیت مغناطیسی دایمی مشاهده می شود. مواد فرومغناطیسی دارای پسماند مغناطیسی اند.