فرهنگ زندگی نامه ها

[ویکی نور] فرهنگ زندگی نامه ها، به همکاری سیروس مهدوی، عباس جلالی، سیروس پارسائی، محمد قاسم زاده، شیدا مرادی و زیر نظر حسن انوشه تهیه شده است. کتاب، در زمان معاصر و به زبان فارسی در باره تراجم عمومی به رشته تحریر درآمده است.
در مقدمه، ناشر در باره ی زندگی نامه نویسی در ایران و جهان اسلام می نویسد: «زندگی نامه نویسی، سابقه دیرینه ای دارد و تا امروز هزاران کتاب در این زمینه نوشته شده است. این شاخه از ادبیات در اسلام چندان ریشه دارد که برخی از سوره های قرآن کریم، مانند سوره های یوسف، نوح، کهف و هود را می توان سوره های زندگی نامه ای در شمار آورد و خداوند رحمان خواسته است با آوردن زندگی گذشتگان در پیش چشم انسان ها، آنها را در یافتن و پیش گرفتن شیوه درست زندگی و هموار کردن راه آینده یاری دهد» .
در مقدمه کتاب در باره ی تاریخچه ی زندگی نامه نویسی بحث شده است و خاطرنشان گردیده است که به روایت منابع شیعه نخستین کسی که در جهان اسلام کتاب زندگی نامه ای نوشته، عبیدالله پسر ابراهیم ابورافع بوده که پدرش برده آزادکرده ی پیامبر(ص) و خود از یاران امام علی بن ابی طالب(ع) بوده است. عبیدالله که عامل بیت المال مسلمانان در خلافت علی(ع) و کاتب وی در کوفه بود، کتابی به نام «تسمیة من شهد مع أمیرالمؤمنین الجمل و صفین و النهروان من الصحابة» پرداخته و در آن نام صحابیانی را که در جنگ های علی(ع) در کنار وی بودند، فراهم آورده بود. اگر رجال نویسی را گونه ای زندگی نامه نویسی بدانیم می توان گفت که این شاخه از ادبیات در نیمه یکم سده یکم هجری در جهان اسلام پیدا شده است .
در باره کهن ترین کتاب های زندگی نامه ای که هم زمان با گردآوری شرح احوال رجال حدیث نوشته شده است نیز سخن به میان آمده است. طبقات الشعرای محمد بن عبدالسلام جمحی از جمله آنهاست که دربرگیرنده زندگی نامه شعرای عرب در دوره پیش از اسلام و دوره اسلامی با نمونه هایی از اشعار ایشان است.
در ادامه، کتاب های زندگی نامه ای به سه گروه تقسیم شده است:
الف) کتب تراجم احوال یا فرهنگ زندگی نامه ها؛