فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] فردگرایی (علوم سیاسی). فردگرایی (Individualism) یا اصالت فرد، رکن مهم تئوریک در نظام «لیبرال - سرمایه داری» است و به تعبیری در قلب این نظام و ایدئولوژی بازار آزاد جای دارد.
قرائت های مختلفی از فردگرایی وجود دارد: از فردگرایی آلمانی و فرانسوی تا فردگرایی انگلیسی و آمریکایی؛ از فردگرایی انحصارگرا (Possessive Ind.) تا فردگرایی گسترش خواه (Developmental Ind)؛ از فردگرایی روش شناختی و عرفت شناختی تا فردگرایی ذره ای و ملکی. عنصر مشترک در تمام این قرائت ها نقش محوری فرد است. دانشمند معاصر، لیوکس (Lukes،۱۹۷۳) حداقل یازده معنای ممکن برای این واژه تشخیص داده است که دامنه معنایش از احترام به ارزش انسانی، استقلال و آزادی عمل، حرمت امور شخصی، خود - بسطی،
self - development.
تاریخ این اصطلاح نیز جالب است. در قرن نوزدهم، در کشورهای مختلف معانی متفاوتی از فردگرایی متبادر به ذهن بود، هر چند امروزه این معانی بتدریج به هم نزدیک شده اند. معنای فرانسوی آن در واکنش به روشنگری و انقلاب فرانسه همواره میل به بدی داشته است و دلالت بر هرج و مرج و بی نظمی اجتماعی می کرد. کاربرد آلمان این واژه ابتداء از سوی طرفداران استعداد فردی به ویژه هنرمندان بر اندیشه رومانتیک «فردیت»، تصور وحدت فرد، خلاقیت، و خود فهمی استعمال شد. سپس به نظریه ارگانیک اجتماع بخصوص ملت توصعه پیدا کرد.«در انگلستان واژه فردگرا معمولا لقبی بود برای افرادی که ناسازگار با مذهب بودند، ضمن اینکه برای استعدادهای اصیل مردان انگلیسی متکی به خود و مستقل به ویژه طبقات متوسط و نیز چهره های مشهور لیبرال کاربرد داشت. فردگرایی نیز دلالت بر حداقل مداخله دولت داشت که متضاد با سوسیالیسم یا جمع گرایی است. در ایالات متحده، از همان آغاز، فردگرایی شعاری برای بنگاه آزاد شد، با دولت محدود و آزادی شخصی.»
The Blackwell Encyclopaedia of Political Thought، Edited By David Miller، Basil Blackwell، ۱۹۹۱، P. ۷۹۰.
بدین ترتیب، اصالت فرد، جنبه های گوناگون اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فلسفی دارد که تفکیک این ابعاد از یکدیگر و شناسایی و تحلیل آن ها می تواند به شناخت دقیق «فردگرایی» و نظام «لیبرال - سرمایه داری» بینجامد.معنای جامعی که همه ابعاد فردگرایی را می پوشاند در فرهنگ اقتصادی نئوپالگریو (۱۹۸۷) درج شده است:«فردگرایی، آن نظریه اجتماعی یا ایدئولوژی اجتماعی است که ارزش اخلاقی بالاتری را به فرد در قبال اجتماع یا جامعه اختصاص می دهد، و در نتیجه فردگرایی نظریه ای است که از آزادگذاردن افراد به نحوی که عمل کنند به هر آنچه که تصور می کنند به نفع شخصی خودشان است، حمایت می کند.»
The New Palgrave، P. ۷۹۰.
...
قرائت های مختلفی از فردگرایی وجود دارد: از فردگرایی آلمانی و فرانسوی تا فردگرایی انگلیسی و آمریکایی؛ از فردگرایی انحصارگرا (Possessive Ind.) تا فردگرایی گسترش خواه (Developmental Ind)؛ از فردگرایی روش شناختی و عرفت شناختی تا فردگرایی ذره ای و ملکی. عنصر مشترک در تمام این قرائت ها نقش محوری فرد است. دانشمند معاصر، لیوکس (Lukes،۱۹۷۳) حداقل یازده معنای ممکن برای این واژه تشخیص داده است که دامنه معنایش از احترام به ارزش انسانی، استقلال و آزادی عمل، حرمت امور شخصی، خود - بسطی،
self - development.
تاریخ این اصطلاح نیز جالب است. در قرن نوزدهم، در کشورهای مختلف معانی متفاوتی از فردگرایی متبادر به ذهن بود، هر چند امروزه این معانی بتدریج به هم نزدیک شده اند. معنای فرانسوی آن در واکنش به روشنگری و انقلاب فرانسه همواره میل به بدی داشته است و دلالت بر هرج و مرج و بی نظمی اجتماعی می کرد. کاربرد آلمان این واژه ابتداء از سوی طرفداران استعداد فردی به ویژه هنرمندان بر اندیشه رومانتیک «فردیت»، تصور وحدت فرد، خلاقیت، و خود فهمی استعمال شد. سپس به نظریه ارگانیک اجتماع بخصوص ملت توصعه پیدا کرد.«در انگلستان واژه فردگرا معمولا لقبی بود برای افرادی که ناسازگار با مذهب بودند، ضمن اینکه برای استعدادهای اصیل مردان انگلیسی متکی به خود و مستقل به ویژه طبقات متوسط و نیز چهره های مشهور لیبرال کاربرد داشت. فردگرایی نیز دلالت بر حداقل مداخله دولت داشت که متضاد با سوسیالیسم یا جمع گرایی است. در ایالات متحده، از همان آغاز، فردگرایی شعاری برای بنگاه آزاد شد، با دولت محدود و آزادی شخصی.»
The Blackwell Encyclopaedia of Political Thought، Edited By David Miller، Basil Blackwell، ۱۹۹۱، P. ۷۹۰.
بدین ترتیب، اصالت فرد، جنبه های گوناگون اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فلسفی دارد که تفکیک این ابعاد از یکدیگر و شناسایی و تحلیل آن ها می تواند به شناخت دقیق «فردگرایی» و نظام «لیبرال - سرمایه داری» بینجامد.معنای جامعی که همه ابعاد فردگرایی را می پوشاند در فرهنگ اقتصادی نئوپالگریو (۱۹۸۷) درج شده است:«فردگرایی، آن نظریه اجتماعی یا ایدئولوژی اجتماعی است که ارزش اخلاقی بالاتری را به فرد در قبال اجتماع یا جامعه اختصاص می دهد، و در نتیجه فردگرایی نظریه ای است که از آزادگذاردن افراد به نحوی که عمل کنند به هر آنچه که تصور می کنند به نفع شخصی خودشان است، حمایت می کند.»
The New Palgrave، P. ۷۹۰.
...
wikifeqh: اصالت_فرد
دانشنامه آزاد فارسی
فَردگرایی (individualism)
دیدگاهی در علم سیاست، مبنی بر برتر انگاشتن فرد از جمع و نقطۀ مقابل جمع گرایی. به این دیدگاه در نوشته های جان لاک و جرمی بنتام فردگرایی تملکی می گویند؛ آنان در نوشته های خود جامعه را مرکّب از اشخاصی توصیف می کنند که از طریق مناسبات بازار در حال تعامل با یکدیگرند. نظریه پردازانی چون تامس هابز و آدام اسمیت نیز جامعه را پدیده ای ساختگی می دانستند که فقط برای خاطر اعضایش وجود دارد و داوری صحیح درباره اش فقط بر طبق معیارهایی صورت می پذیرد که افراد آن برقرار کرده اند. با این همه انسان فردگرا لزوماً بر آموزۀ خودخواهی و نفع شخصی تکیه نمی کند.
دیدگاهی در علم سیاست، مبنی بر برتر انگاشتن فرد از جمع و نقطۀ مقابل جمع گرایی. به این دیدگاه در نوشته های جان لاک و جرمی بنتام فردگرایی تملکی می گویند؛ آنان در نوشته های خود جامعه را مرکّب از اشخاصی توصیف می کنند که از طریق مناسبات بازار در حال تعامل با یکدیگرند. نظریه پردازانی چون تامس هابز و آدام اسمیت نیز جامعه را پدیده ای ساختگی می دانستند که فقط برای خاطر اعضایش وجود دارد و داوری صحیح درباره اش فقط بر طبق معیارهایی صورت می پذیرد که افراد آن برقرار کرده اند. با این همه انسان فردگرا لزوماً بر آموزۀ خودخواهی و نفع شخصی تکیه نمی کند.
wikijoo: فردگرایی
مترادف ها
فرد گرایی، اصول استقلال فردی، خصوصیات فردی، حالت انفرادی، تک روی، تک سازی، فرد پرستی
فارسی به عربی
پیشنهاد کاربران
خویش گرایی، تن گرایی، کَس گرایی، تکینگی گرایی
نظریه ای که کامروایی فردی را غایت عمل اجتماعی و زندگی می شمارد.