فراماسونری

۲ - ماسون گری عملی و نظری
[ویرایش]
طبق اصطلاح ذکر شده، بنّایان آزاد، از هنری پر اهمیت و مورد نیاز جامعه بهره مند بودند، از این رو خود به خود اسرار حرفه و هنر خود را در میان خویش نگاه می داشتند و علامت های قراردادی داشتند و به انجمن هایی صنفی وابسته بودند که به صورت پنهانی فعالیت می کردند. این گونه انجمن های فراماسونگری روزگار پیشین را بعدها �ماسونگری عملی� Operative Masonry نامیدند، ولی در سده های بعد، کم کم بنّایان و افزارمندان آزاد در این انجمن کم شدند و اکثریت ثروتمندان، بلندپایگان، سرشناسان و اندیشه گران، جایشان را اشغال کردند و انجمن های مذکور صبغه عملی خود را از دست دادند و رنگ �نظری� به خود گرفتند و به Speculative Masonry ( فراماسون گری نظری ) مبتلا شدند. [۲]
۳ - دیرینگی
[ویرایش]
تاریخ و دیرینگی فراماسونری، از نکات رازآلود و مبهم است که این رازآلودگی و ابهام، بیش از هر چیز معلول اقوال گوناگون در مورد آن است. در زبان های فرنگی، کتاب های پرشمار در این مورد نوشته اند. تا سال ۱۹۶۳، شصت هزار نوشته در این موضوع چاپ و پخش شد که همین پرشماری، موجب پدید آمدن فرهنگ نامه بزرگ فراماسونری شد، [۳][۴] در این فرهنگ نامه بزرگ، در زیر نام �فریمیسنری� در شرحی، آمده است:
�کسانی که تاکنون درباره فریمیسنری پژوهش کرده اند، هیچ یک نتوانسته اند تاریخ بنیانگذاری آن را به درستی به دست بدهند، زیرا نخستین اسناد فریمیسنری، از میان رفته است. ابهامی که درباره فریمیسنری در ذهن مردم هست، از دو جاست: یکی این که دستگاه از همان آغاز بنیانگذاری، با رازها و رمزهای ویژه خویش هم آغوش بوده است. دیگر این که نخستین کسانی که درباره آن چیز نوشتند، بر جنبه رازآمیز آن افزوده اند. این جاست که تاریخچه بنیانگذاری فریمیسنری با افسانه هایی که گاه خنده دار است، درآمیخته است. � [۵]
۳. ۱ - پیشینه واقعی
عده ای تاریخ بنیانگذاری آن را به دوران حضرت سلیمان پیامبر ( علیه السّلام ) برگردانده اند و معتقدند که بُخت النصر رئیس لژ آن گردید و برخی هم بانی آن را کوروش دانسته اند و معتقدند که وی پس از گشودن بابل، لژ فریمیسنری را بنیان نهاد. [۶] با این همه اما، پیشینه واقعی فراماسونری را باید در طریقت رازآمیز کابالا و سازمان های یهودیان مخفی مستقر در کشورهای مختلف اروپایی، از جمله انگلستان و اسکاتلند جست وجو کرد. از این زاویه نگرش، فراماسونری را باید تداوم جریانی دانست که با تکاپوهای دسیسه گرانه الیگارشی یهودیان اسپانیا در نیمه دوم سده سیزدهم میلادی آغاز شد و در سده های پسین میراث و سنن آن تداوم یافت. این جریان در سده هفدهم، برخی سازمان های پنهان و توطئه گر را آفرید که به عنوان پیش نمونه های فراماسونری شناخته شوند. [۷]
۳. ۲ - تاریخ مسلم
آنچه مسلم است این که در سده های میانه، سنگ تراشان و بنایانی زندگی می کردند که شهر به شهر می رفتند و هر کجا که بدانان نیازمند بودند، به کار سرگرم می شدند؛ این صنف در میان خودشان نشانه هایی داشتند که بدان نشانه ها، یکدیگر را می شناختند و یا خود را به یکدیگر می شناساندند. از اسنادی که در دست است، برمی آید که اینان از سده چهاردهم شکل گرفتند و در سده پانزدهم و شانزدهم، انجمن هایی را بر پا کردند؛ به ویژه در سال ۱۶۴۶، یک انجمن برادری در اروپا بوده که اعضای آن را بنایان آزاد و پذیرفته شده ( Free And Accepted Mason ) می خواندند. در آغاز سده هفدهم، انجمن بنایان، برخی افراد را به عضویت افتخاری می پذیرفتند و در سال ۱۷۱۷، چهار انجمن بنایان در لندن بر پا بوده است. واقعیت آن است که تاریخ بنیانگذاری فراماسونری به مفهوم نوین آن را باید در آغاز سده هجدهم دانست. تاریخ نویسان انگلیس، مادر لژهای ماسونی جهان را لژ انگلستان می دانند که در سال ۱۷۱۷ در لندن گشایش یافت. لژ لندن با لژهای اسکاتلند و ایرلند ارتباط یافتند و در سال ۱۷۲۵ نخستین لژ بزرگ پدید آمد. سازمان های فراماسونری که به آهستگی در جهان ریشه دوانید، همگی از شاخه های سه لژ معتبر اسکاتلند، لندن و ایرلند بوده است. کوتاه سخن آن که ریشه این مسئله در دوره جدید را باید در پیوند انگلیسی – یهودی یافت که در اندک زمانی در سراسر کشورهای جهان و ازجمله ایران، ریشه دوانید. [۸]
۴ - پایگاه و محل ترویج در آسیا
[ویرایش]
در ایران، به جای فراماسونری، اصطلاح مجمع فراموشان، خانه فراموشان، فراموش خانه، مجمع فرامیسان و کارخانه و به جای فراماسون، فرامیسین و فرامیسن به کار رفته است. [۹] بعد از آن که در سال ۱۷۳۵، نخستین لژ فراماسونری در کلکته هند، بنیان نهاده شد و این مکان، محلی جهت ترویج فراماسونری در آسیا و به ویژه ایران گردید، برخی از ایرانیان که به هند می رفتند، در این لژ ها راه می یافتند و در بازگشت به ایران، بیشتر در فارس و اصفهان، زمینه پخش و پراکندن اندیشه های ماسونی را آن هم بیشتر در میان گروهی معین از مردم فراهم می کردند. گروهی دیگر از ایرانیان که برای بازرگانی، به خاک عثمانی و مصر می رفتند، در آن اماکن، با فراماسون های فرانسوی آشنا می شدند و در قاهره و استانبول، با آموزش هایی که بدانان می دادند، به ایران بازمی گشتند و آوازه گر فراماسونری می شدند. در روسیه نیز افرادی مانند میرزا فتحعلی آخونداوف که از ایرانیان مقیم آن دیار بود، بر پا کردن انجمن های ماسونی را چاره دردهای ایران می پنداشت. [۱۰]
۵ - دامی به نام فراماسونری
[ویرایش]
حس کنجکاوی ایرانیان درباره فراماسونری، از اوایل قرن نوزدهم مورد توجه عده ای از جهانگردان قرار گرفت. جیمز فریزر که در سال های ۱۸۲۱ و ۱۸۲۲ و همچنین در سال ۱۸۳۳، مسافرت های مکرری به ایران کرده است، می نویسد:
�کمتر سازمان یا نهاد اروپایی به اندازه فراماسونری حسّ کنجکاوی شرقی ها را برانگیخته است. جنبه سرّی و اسرارآمیز آن، موجب برانگیختن تخیّلات آن ها می شود و به ویژه در ایران که صوفی گری یا اندیشه آزاد مذهبی رواج دارد، فراماسونری بیشتر جلب توجه کرده است. اطلاعاتی که آن ها درباره فراماسونری اروپا به دست آورده اند. . . ، این تخیل را در آن ها به وجود آورده است که با پیوستن به این مجمع اخوت، آن ها به بسیاری از دانش ها و رمز و رازهای عرفانی و ماوراءالطبیعه که از دسترس دیگران خارج است، دست خواهند یافت و من کمتر ایرانی را یافته ام که پس از شنیدن این مطالب اغواگرانه، برای فراماسون شدن، تمایل نشان ندهد. � [۱۱]
در این راه، افراد متعددی، نقش اساسی داشته اند که به اختصار در ادامه به نام برخی از آنان اشاره می نماییم.
۶ - فراماسونرهای ایرانی
[ویرایش]
احتمالاً برای نخستین بار، دو تن به نام های سیدعبداللطیف و میرزا ابوطالب درباره فراماسونری اطلاعاتی را کسب کرده اند. [۱۲] این اطلاعات – همانگونه که پیشتر گفته شد - از طریق انگلیسی ها و در هند کسب شده بود. میرزا ابوالحسن خان شیرازی نیز اولین ایرانی بود که در انگلستان به فرقه ماسونی پیوست. دومین ایرانی که در انگلستان فراماسون شد، میرزا صالح شیرازی بود. او یکی از پنج محصّلی بود که در سال ۱۸۱۵ از طرف شاهزاده ولیعهد، عباس میرزا، به لندن اعزام شد. [۱۳] عسکرخان افشار دومی نیز نخستین ایرانی است که در فرانسه به انجمن ماسونی پیوست. [۱۴] از دیگر فراماسونرهای ایرانی باید به میرزا سید جعفرخان فراهانی معروف به مشیرالدوله اشاره نمود که در سال ۱۸۱۷ در لندن به عضویت فراماسونری درآمد. [۱۵] تقریباً در همین ایام نیز سه شاهزاده ایرانی که فرزندان حسین علی میرزا فرمانفرما بودند، به نام های رضا قلی میرزا، نجف علی میرزا و تیمور میرزا؛ با گریختن از ایران و رفتن به لندن، رسماً به جرگه فراماسونرها درآمدند. [۱۶] ابوطالب فرخ خان امین الدوله کاشی که از غلامان فتح علی شاه به شمار می آمد نیز در پاریس به لژ فراماسونی گراندریان پیوست. [۱۷]
۷ - برپاکننده فرماموش خانه
[ویرایش]
بی گمان باید نخستین کسی که انجمنی همانند فراماسونری را در ایران بر پا کرد، میرزاملکم خان ناظم الدوله ارمنی جلفایی اصفهانی دانست. ملکم خان برپاکننده فراموش خانه بود، اما برای حفظ ظاهر و برخی ملاحظات سیاسی، جلال الدین میرزا، از فرزندان فتحعلی شاه را رئیس فراموش خانه کرد. [۱۸] از دیگر فراماسونرهای ایرانی، می باید به میرزا عباسقلی خان آدمیت اشاره نمود که با تاسیس جامعه آدمیت، به نوعی به امتداد تاسیس فراموش خانه ملکم خان پرداخت. [۱۹] همچنین باید تاسیس انجمن اخوت به دست حاج میرزا محمدحسن اصفهانی مشهور به صفی علی شاه را هم در این راستا ارزیابی کرد. [۲۰] از جمله دیگر ایرانیان فراماسونر باید به افرادی مانند میرزا علی خان ظهیرالدوله، شیخ محسن خان معین الملک، شیخ محسن خان مشیرالدوله، میرزا نصرالله خان نائینی، میرزاصادق خان امیری فراهانی ( ادیب الممالک ) و. . . اشاره نمود. [۲۱]
۸ - عصر پهلوی
[ویرایش]
عصر پهلوی ها و به ویژه پهلوی دوم را می باید عصر رشد قارچ گونه فراماسونری در ایران دانست. در این دوره، اندیشه فراماسونری، به شکل بسیار نظام مند و هدف دار به کار خود ادامه داد، به گونه ای که در راس حکومت می شد فراماسون های زیادی را دید. محمدعلی فروغی مشهور به ذکاء الملک که به عنوان نخست وزیر رضاشاه و اولین نخست وزیر محمدرضا شاه به شمار می رفت، خود از فراماسون های نامی آن دوران به شمار می رفت. سیدحسن تقی زاده نیز از فراماسون های پیشینه دار و از کسانی است که به لژ بیداری ایران پیوست و بعدها نیز از لژهای دیگری هم سر درآورد. با این همه اما، اوج گیری فراماسونری در ایران دوره پهلوی دوم را باید همزمان با اوج گیری محمدرضا پهلوی به قدرت دانست. محمدرضا شاه در واقع رهبر عالی فراماسونری ایران به شمار می رفت که حتی انتصاب جعفر شریف امامی در راس تشکیلات ماسونی، به دستور او بوده است.
۸. ۱ - اسناد ساواک
این سند ساواک که ۱۸/۷/۱۳۴۷ نوشته شد، دلیلی واضح بر مدعای فوق است: �. . . در شرفیابی که آقای دکتر سعید مالک به حضور شاهنشاه آریامهر حاصل نموده، به منظور ریاست یکی از آقایان دکتر منوچهر اقبال، دکتر سیدحسن امامی و مهندس شریف امامی، پیشنهاداً به شرف عرض رسانیده. . . شاهنشاه آریامهر، آقای مهندس شریف امامی را جهت سرپرستی لژ بزرگ ایران انتخاب فرمودند. . . �. [۲۲] هم چنین در سند دیگر ساواک در ۱۷/۷/۱۳۵۱ آمده است که: �برای احداث ساختمان فراماسونری در اطراف شهریار تهران – مبلغ ۹ میلیون تومان هزینه برآورد شده که از آن مبلغ، ۴ میلیون تومان اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر اعطاء. . . ( کرده اند ) �. [۲۳]
همین طور در سند دیگر ساواک مورخ ۲۸/۴/۱۳۴۹ می خوانیم: �شاهنشاه آریامهر پس از مراجعت از مسافرت خارج از کشور، در مورد فراماسونری به آقای مهندس شریف امامی فرموده اند: �وضع در چه حال است؟ این پولدارها و گردن کلف هایی که هستند، چه می کنند؟ پول جمع کنید ساختمان بسازید، زمین را هم من می دهم�. [۲۴] این سخن محمدرضا، حکایت از حمایت عمیق وی از این جریان دارد. وی جهت تمرکز لژهای پراکنده فراماسونری موجود در ایران، �لژ بزرگ ایران� به ریاست شریف امامی تشکیل داد. سند مورخ ۳۰/۱۱/۱۳۵۵، وضع فراماسونری ایران را پیش از تاسیس �لژ بزرگ ایران� چنین توضیح می دهد:
�. . . قبل از این که لژ بزرگ ایران تشکیل گردد، لژهای فراماسونری منظم ایران به سه گروه تقسیم می شدند: الف: لژهای تابع تشکیلات ماسونی انگلستان. . . ب: لژهای تابع تشکیلات ماسونی فرانسه. . . پ: لژهای تابع تشکیلات ماسونی آلمان. . . اما به دنبال تشکیل لژ بزرگ ایران، ترکیب رهبران لژ به شکلی صورت گرفت که مهندس شریف امامی از لژهای آلمانی، دکتر حسن امامی از لژهای انگلیسی و دکتر احمد علی آبادی از لژهای فرانسوی، در راس لژ بزرگ ایران واقع ( شدند ) . . . �. [۲۵]
۸. ۲ - گسترش عمومی
نفوذ بی حد و حصر فراماسونری در ایران، تنها در حصار نفوذ پادشاه و نخست وزیر مملکت محصور نماند، بلکه سایر ارکان کشور نیز به تبع از پادشاه خود، به گسترش این تفکر و تشکیلات دامن می زدند. حتی در مجلس فرمایشی زمان شاه نیز بیشتر نمایندگان مجلس و رؤسای کمیسیون های وقت ریاست مجلس، از بین فراماسون ها انتخاب شدند. سند مورخ ۱۲/۷/۱۳۴۸ ساواک، مؤید این مدعا است:
�. . . در انتخابات داخلی سال گذشته مجلس شورای ملّی، عملاً همه فراماسون های وابسته به گروه اکثریت، مقامات هیئت رئیسه و هیئت رئیسه کمیسیون ها را حائز گردیدند که این موضوع در میان نمایندگان غیر فراماسونی اثر فوق العاده بدی به جای گذارده و اکنون نیز گفته می شود که در انتخابات سال جاری نیز همه مقامات مذکور را در درجه اول، نمایندگان وابسته به فراماسون ها اشغال خواهند نمود. ضمناً اسامی نمایندگان فراماسونری به شرح زیر معروض و در راس آن ها عبدالله ریاضی، رئیس مجلس شورای ملّی قرار گرفته و مدت دو سال است که به گروه فراماسونری شریف امامی رئیس مجلس سنا پیوسته است. . . �. [۲۶]
غیر از مجلس، هیئت وزیران را نیز باید معرکه ای جهت جولان دادن فراماسونرها دانست، به ویژه آن که در کابینه دوم شریف امامی در تابستان ۱۳۵۷، حدود هفت وزیر کابینه وی از اعضای رسمی فراماسونری به شمار می آمدند. کوتاه سخن آن که دوران سلطنت محمدرضا شاه را باید دوره اوج گیری و تسلط بی حد و حصر فراماسونرها در ایران دانست که دائره شمول آن از پادشاه مملکت تا نمایندگان مجلس را شامل می شد.
۹ - نتیجه
یکی از پژوهشگران می نویسد: �فراماسون ها همیشه در همه جای جهان در پی مردمِ متوسطِ اندکْ همتِ کوته نظرِ ظاهرپرست گشته اند و اساس کار فراماسون ها، همواره در هر زمانی و در هر کشوری، بهره جویی و بهره یابی از مردم زبون ناتوان سستْ پایِ سستْ دلِ سستْ رای بوده است. � [۲۷][۲۸] این گفته او کاملاً درست و اصولی به نظر می رسد، چه آن که آنچه اندیشه فراماسونری بر سر ایرانیان آورده است، اثراتی مهلک و ویرانگر داشته است و می توان آن را موجب انحطاط و عقب ماندگی ملت ایران به شمار آورد، چه آن که نویسنده کتاب معروف �روابط سیاسی ایران و انگلیس� نیز به درستی به آن اشاره می نماید: �باور کنید، از آن روزی که عنوان فراماسون در این مملکت پیدا شد و محفل سرّی آن ها به اشاره لندن در این سرزمین تشکیل گردید، از همان روز، بدبختی و سیه روزی ملت ایران، شروع شده است. � [۲۹]
هر چند نقطه شروع این جریان به سال ها قبل باز می گشت، اما بی گمان در دوران حکومت محمدرضا شاه، این تشکیلات، رشد قارچ گونه ای یافت و بر همه ارکان مملکت ریشه دواند. با پیروزی انقلاب اسلامی، ریشه این قارچ سمّی زده شد و بساط آن جمع شد، اما با گذشت بیش از سی سال پیروزی انقلاب، سوگمندانه باید گفت شاهد ریشه گرفتن دوباره این جریان مخوف و انحرافی هستیم؛ جریانی که به شکل نوین و خزنده ای در حال نشو و نما است و این بار توسط برخی افراد ظاهرالصلاح در حال نضج گرفتن است. باید هوشیار بود و این خطر بزرگ را احساس کرد و با آن مقابله جدی نمود، چه آن که هرگونه تساهل و تسامح در برابر آن، خطرات و آسیب های جانکاه و غیرقابل جبران را بر جای خواهد گذاشت.
از منظر بی طرف:
خاستگاه ها
گوس و گریدآیرن
گوس ( غاز ) و گریدآیرن ( کباب پز ) ، جایی که لژ بزرگ انگلستان تأسیس شد.
دربارهٔ خاستگاه اولیه فراماسونری هیچ نظر مشترکی نیست[۳] ولی می توان فراماسونری را �کهن ترین انجمن های اخوت سکولار در جهان� دانست که به �معمار اعظم آفرینش� اعتقاد دارند اما فراماسونری نه دین است نه جایگزین آن[۴۵] بلکه انجمنی برادرانه است که بسیاری از رهبران ادیان از جمله پاپ ها و مراجع تقلید با آن مخالفت شدید کردند. گرچه عضویت در انجمن ها مخصوص مردان است اما نمونه های مدرن آن زنان را هم می پذیرند. نشان ها و نمادهای آن نیز بر اساس سنت های محلی از فرهنگ های مختلفی از جمله مصری، یهودی و مسیحی پیرامون داستان قتل معمار معبد سلیمان، هیرام ابیف تأثیر گرفته است که روایت های متفاوتی دارد[۳] و قسمت مهمی از نمادهای فراماسونری ( مانند گونیا و پرگار ) ریشه در ابزارهای سنگ تراشی و بنایان سازه های سنگی دارد. [۲۳]
از میانه قرن نوزدهم، پیشینه نگاران ماسونی در پی ریشه های این تحرک در یک سری از اسناد مشابه رفتند که به عنوان مسئولیت های کهن مشهور است، که ریشه های آن از �شعر سلطنتی� در حدود ۱۴۲۵[۴۶] پس از میلاد تا آغاز قرن هجدهم تاریخ گذاری شد. وظایف و رتبه هایشان و شکل پیمان های وفاداری برای قسم خوردن در زمان پیوستن به گروه، برای عضویت در لژی از ماسون های فعال، افسانه ای تاریخی و کهن از پیشه وری ( کرفت ) را بازگو می کنند. [۴۷] قرن پانزدهم نیز اولین شواهد از نمادهای تشریفاتی و رسمی سلطنتی را شاهد بود. [۴۸]
هیچ مکانیزم شفافی از اینکه کدام یک از این سازمان های تجاری محلی به لژهای ماسونی امروزی تبدیل شد وجود ندارد اما قدیمی ترین رسوم و رمزهای شناخته شده از لژهای مهم و فعال در حدود قرن های هفدهم و هجدهم، تداوم و ارتباط آن ها با رسوم رشد یافته در اواخر قرن هجدهم توسط ماسون های پذیرفته شده یا نظری را نشان می دهند، یعنی زمانی که اعضا با پیشه وری فیزیکی ماسونری ( سنگ تراشی ) آشنا نشده و آن را تجربه نمی کردند. [۴۹] صورت جلسه های لژ ادینبرو ( کلیسای کوچک مریم ) شماره ۱ در اسکاتلند ارتباطی متداوم و پایدار از یک لژ فعال در ۱۵۹۸ به یک لژ نظری مدرن را نشان می دهند. [۵۰] این لژ به عنوان قدیمی ترین لژ ماسونی در جهان مشهور است. [۵۱]
اولین لژ بزرگ، لژ بزرگ لندن و وستمینستر ( که بعدها به نام لژ بزرگ متحد انگلستان ( GLE ) تغییر کرد که نباید با لژ بزرگ متحد انگلستان اشتباه گرفته شود ) در ۲۴ ژوئن ۱۷۱۷ تأسیس شد، زمانی که ۴ لژ آن زمان در لندن برای شام مشترک نشستی را برگزار کردند. بسیاری از لژهای پیوسته به بدنه و گروه تنظیمی و مدیریتی جدید، خودشان وارد یک دوره شهرت و گسترش مستقل شدند. گرچه، لژهای بسیاری نتوانستند تغییراتی که GLE برای رسوم ایجاد کرد را تأیید کنند ( آن ها با عنوان مدرن ها یا Moderns شناخته شدند ) و چندی از آن ها یک گراند لژ رقیب را در ۱۷ ژوئیه ۱۷۵۱ شکل دادند، که هم اکنون با عنوان لژ بزرگ باستانی انگلستان ( که به صورت Antient Grand Lodge of England نوشته می شود که واژه باستانی آن حالت منسوخ این واژه است ) شناخته می شوند. این دو لژ بزرگ برای غلبه حاکمیت خود رقابت کردند تا اینکه مدرن ها قول دادند که به پیمان کهن یا باستانی برگردند. آن ها در ۲۵ نوامبر ۱۸۱۳ متحد شدند و لژ بزرگ متحد انگلستان ( UGLE ) را تشکیل دادند.
لژ بزرگ ایرلند و لژ بزرگ اسکاتلند به ترتیب در سال های ۱۷۲۵ و ۱۷۳۶ شکل گرفتند، گرچه برای سال ها، هیچ یک از آن ها همه لژهای موجود در کشورشان را برای پیوستن متقاعد نکردند.
اولین فراماسونری در ایران به دوران ناصر الدین شاه قاجار برمی گردد. میرزا ملکم خان ناظم الدوله، نخستین انجمن نوین سیاسی اجتماعی ایران را در سال ۱۲۷۵ یا ۱۲۷۶ قمری بنیان نهاد و آن را فراموشخانه نامید. ریاست افتخاری انجمن که خود با اجازهٔ ناصرالدین شاه تأسیس شده بود، با شاه بود و اعضای آن از قشرهای متفاوتی بودند؛ مثلاً هم دانش آموختگان دارالفنون از طبقهٔ متوسط شهری بودند و هم کسانی چون شاهزاده جلال الدین میرزا. [۹۵] در دوره محمدرضا پهلوی برخلاف دوران رضاشاه با گسترش روابط سیاسی با غرب به خصوص انگلستان لژهای فراماسونری فراوانی در ایران تأسیس شد و نفوذ فراماسون ها در سیاست ایران به شدت گسترش یافت. هرچند هیچ یک از افراد سرشناس خانواده پهلوی دست کم به طور رسمی عضو هیچ لژ فراماسونری نبودند ولی بسیاری از رجال سیاسی، نخست وزیران، وزیران، نمایندگان مجلسین و فعالان سیاسی از فراماسون های سرشناس بودند. در ایران فراموشخانه توسط گروه های چپ گرا، مذهبی بنیادگرا و ملی گرایان لیبرال به عنوان مأمور مخفی انگلیس و صهیونیسم و در نتیجه عامل تمام بدبختی های ایران معرفی می شدند و این باعث تعطیل شدن و تحت تعقیب گرفتن اعضای این انجمن ها در بعد از انقلاب شد. [۷]
فراماسونری ایران ( در تبعید )
( نشان مهر به ایران ) - بالاترین نشان لژ بزرگ ایران ( در تبعید )
پس از انقلاب ۱۳۵۷ و تعطیل گشتن فراماسونری در ایران، عده ای از فراماسون هایی که ایران را ترک کردند، در امریکا با پروانه رسمی از سازمانهای فراماسونری جهان، لژ بزرگ ایران در برون مرز را در ۲۶ مارس ۱۹۸۵ تاسیس کردند و تا به امروز با ایجاد چندین لژ آبی فعالیتهای فراماسونری برای ایرانیانی که در خارج از ایران مقیم می باشند را ادامه می دهند. [۹۶]
مهر لژ بزرگ ایران
در ۳ ژوئیهٔ ۱۹۹۸ با پروانه از لژ بزرگ ایران ( در تبعید ) ، و شناسایی رسمی از سوی �شورای عالی مادر برای دنیا� که رایت اسکاتی حوزه جنوبی آمریکا می باشد، شورای عالی آیین اسکاتی کهن، برای ایران یا رایت اسکاتلندی برای فراماسونری ایران ( Scottish Rite ) ، که مرجع و اعطاء کنندهٔ درجات عالی ۴ تا ۳۳ فراماسونری ایران می باشد، تاسیس شد. [۹۷]

Freemason یعنی بنای حرفه ای یا ازاد ، که بانی اصلی ان نیز یهودیان بودند ، به هر حال این گروه پس از باز سازی اروپا ، ارام ارام تبدیل به فرقه ای مرموز گردید که برای خود قوانین و علایمی داشت و توسط یهودیان اداره میشد ودر اروپا و بعدها در امریکا مراکزی سری تشکیل شد و اقدام به عضو گیری از سراسر جهان شدند و اعضا همدیگر را نمیشناختند و در جلسه با ماسک و در جای مخصوص به خود مینشستند برای اینکه فرد به اخرین مرحله از این فرقه برسه ۳۳ مرحله را بایستی طی میکرد تا استاد بزرگ لژ اعظم شود که جرج واشینگتن به این مرحله رسیده بود و اعضا اکثرا از افراد سطوح بالای یک کشور مانند ریس جمهور ، پادشاه ، نخست وزیر و افراد سطح پایینی هم بودند قانون این بود که همدیگر را نشناسند و سالنه در محلی مشخص جمع شوندو تصمیماتی را بگیرند. از علایم ان پرنده جغد بود که در عکس هوایی که از کنگره امریکا گرفته شده به دستور جرج واشینگتن به شکل جغد طراحی و ساخته شده، از علامتهای دیگر شکل گونیا و پرگار بود ، خاطر نشان میسازد که تندیسی از یک جغد بزرگ در وسط سالن پنتاگون هست که نماد ماسونی هست و چشم نیز علامتی دیگر هست برخی از این علایم در واحد پول امریکا دلار در کنار نمادهای یهودی که تعداد معدودی از جمعیت ینگه دنیا را تشکیل میدهند هست از جمله چشم ، واز نمادهای یهودی معبد بازسازی شده سلیمان میباشد البته سخن گفتن در خصوص این فرقه کثیف یهودی که منافع این قوم را تعیین میکند از حوصله این توضیحات کلی خارج هست و کتب زیادی در خصوص ان نوشته شده است ، یکی دیگر از علایم ان ایستادن با ژست خاصی هست که کارل مارکس در ان حالت عکس معروفی دارد که به وضعیت در جه سه ماسونی معروف هست. موردی که شاید تعجب بر انگیز باشد اینستکه گاندی رهبر استقلال هند خود یک ماسون بود ، وجرج واا شینگتن نیزخود یهودی تبار بود، اگر ما چهار تصوبر از مونالیزا را بصورت دو تصویر در بالا کنار هم و دو تصویر بصورت سروته در کنار هم درست کنیم و دو تصویر مونالیزا را در بالا به تصاویر سر به پایین وصل کنیم یک تصویر که از چهار تصویر مونالیزا که دوتا سربه بالا و دو تا پایینی سر به پایین دارند خوب به دقت به وسط این چهار تصویر نگاه نمایید درست سایه یک جغد تشکیل شده که نماد ماسونی هست در اینده برخی از ماسونهای ایران و جهان را به امید خدا معرفی خواهم نمود ، میخاییل گورباچف نیز از ماسونهای معروف هست. با تشکر از مدیریت محترم و کارکنان و کارشناسان ابادیس و خوانندگان مطالب ان . با مزید امتنان.