فرادات

فرادات فرمانده قوم تپور در نبرد هخامنشیان و یونانیان و همچنین والی تپورستان در عهد خشیارشاه و اسکندر مقدونی می باشد. به گزارش لوسیوس فلاویوس آریان گزنفون مورخ یونانی زمانی که اسکندر به ولایت هیرکانیا رفت قشون خود را سه قسمت کرد؛ قسمتی که از همه زیاد تر بود با خود به زادراکرات برد و قسمت دیگر را با کراتر به مملکت تپوری ها ( تپوری های ساکن در هیرکانیا ) برد و قسمت سوم را به سرداری اری گیوس مأمور بود که با بار و بنه و خارجی ها حرکت کند. [ ۱] پس از اینکه اسکندر از معابر هیرکانیا گذشت وارد زادراکرات ( ساری یا استرآباد ) شد در این جا کراتر به او رسید. در این هنگام ارته باذ با سه پسر خود که نامشان سوفن و آریوبرزن و ارسام بود نزد اسکندر آمد. فرادات فرمانده تپوری ها و نمایندگان یونانی های اجیر هم با این ها آمدند. اسکندر ارته باذ را به احترام پذیرفت و فرادات را فرمانده تپورها و والی تپورستان ابقا کرد. [ ۲]
پس از آنکه اسکندر وارد شهر آروس گردید و کراتر و اریگسوس را در این جا یافت. آن ها فرادات حاکم تپوری ها را همراه آورده بودند. اسکندر این اسیر را خوب پذیرفت. پس از آن آن مناپیس را که در زمان اُخُس فرار کرده و به دربار فلیپ پناهنده شده بود والی هیرکانیا کرد و فرادات را به حکومت تپورستان ابقا داشت. [ ۳]
اسکندر پس از دست یابی به سرزمین آمارد ولایت آمارد را به تپورستان که والی آن فرادات بود ضمیمه کرد. [ ۴]
کوینت کورس می نویسد: در همسایگی هیرکانیا مردمی می زیستند که موسوم به ماردها بودند. اینها حاضر نشدند رسولانی نزد اسکندر فرستاده و تمکین کنند. این قضیه بسیار به اسکندر گران آمد و گفت: خیلی غریب است که یک مشت مارد نمی خواهند مرا فاتح بدانند. پس از آن از قشون خود عده ای از سپاهیان زبده برداشته و قصد ماردها حرکت کرد و در طلیعه صبح مقابل آنها پدید آمد. ماردها بلندی ها رااشغال کرده بودند و اسکندر پس از جنگ آنها را از مواقعشان براند. بر اثر این احوال آنها به داخل مملکت خود عقب نشستند و دهات همجوار به دست مقدونی ها افتاد. ولی پس از آن حرکت قشون مقدونی به درون ولایت آنها دچار مشکل گردید، توضیح آنکه جنگل های وسیع و کوه های بلند در اینجا زیاد بود و بومی ها جلگه ها را هم با استحکاماتی سد کرده بودند. [ ۵]
کوینت کورس این استحکامات را چنین شرح می دهد: مردم طبری مخصوصاً ( به عمد ) درختان را خیلی نزدیک به هم کاشته اند. پس از آنکه این درختها قدری نشو و نما کرد، ماردها جوانه های درختان را با دست در خاک فرو می برند و هر یک از جوانه ها جوانه های دیگری را بیرون می دهد ولی تپوری ها نمی گذارند جوانه ها به طور طبیعی برویند بلکه آنها را بهم نزدیک کرده گره می زنند و بعد این ترکه ها دارای برگهای ضخیم می گردد تمام این زمین را فرو می گیرد. بدین ترتیب از جوانه ها و شاخ و برگ های آنها دامی مانند تور ایجاد شده تمام راه را مسدود می دارد. برای حرکت قشون اسکندر چاره ای جز استعمال تبر نبود ولی آنهم در مقابل سختی درختان که از گره های زیاد و از شاخه های درهم دویده حاصل شده بود به کار نمی آمد. [ ۶]