غلط ننویسیم با عنوان فرعی «فرهنگ دشواری های زبان فارسی»، کتابی است در قالب فرهنگ لغت، از ابوالحسن نجفی زبان شناس، نویسنده، مترجم و پژوهشگر برجستهٔ معاصر که دربارهٔ غلط های رایج در زبان فارسی نوشته شده است.
در مقدمهٔ کتاب، ابوالحسن نجفی دربارهٔ غلط های املایی می گوید:
سخن گفتن به فارسی برای کسانی که این زبان را از کودکی آموخته اند ظاهراً کار آسانی است. ما به همان سادگی که نفس می کشیم با دیگران نیز سخن می گوییم. اما نوشتن به فارسی به این آسانی نیست. هنگامی که قلم به دست می گیریم تا چیزی بنویسیم، حتی اگر یک نامهٔ کوتاه باشد، غالباً درنگ می کنیم و با خود می گوییم: آیا «آذوقه» درست است یا «آزوقه»؟ «چمدان» یا «جامه دان»؟ «حوله» یا «هوله»؟ «بوالهوس» یا «بلهوس» ؟ «خواروبار» یا «خواربار»؟ «طوفان» یا «توفان»؟ «خشنود» یا «خوشنود»؟ «لشکر» یا «لشگر»؟ «انزجار» یا «انضجار»؟ «بنیانگذار» یا «بنیان گذار»؟ نواری که روی زخم می بندند آیا «تنظیف» است یا «تنزیب»؟ هوا «صاف» است یا «صافی»؟ «نواقص» باید گفت یا «نقایص»؟ رئیسم دچار «غیظ» شده است یا «غیض»؟ به من «مظنون» شده است یا «ظنین»؟ و من دچار «محذور» شده ام یا «محظور»؟ آیا حسابم را با طلبکارم «تصفیه» کرده ام یا «تسویه»؟ آیا او می خواهد برای دخترش «جهاز» بگیرد یا «جهیز» یا «جهیزیه» یا «جهازیه»؟ آیا درآمد من دچار «نکس» شده است یا «نکث»؟ و آیا اصلاً این دو کلمه به معنای «کاهش» است؟
و سپس اشاره می کند که در این کتاب، غیر از غلط های املایی، به غلط های انشایی، و استعمال نادرست واژه ها، از جمله واژه های مأخوذ از زبان های خارجی، و نیز اشتباهات صرفی و نحوی و به خصوص آنچه به نام گرته برداری معروف است، یعنی ترجمهٔ لفظ به لفظِ اصطلاحات و ترکیبات خارجی نیز پرداخته است:
تردید ما همیشه از بابت املا یا معنای کلمات نیست. وانگهی، برای رفع این مشکل کافی است که به یک لغت نامهٔ معتبر مراجعه کنیم و جواب خود را در آن بیابیم. هنگام نوشتن، سؤال های بسیار دیگری نیز برای ما مطرح می شود که جواب به آن ها را در لغت نامه های موجود به دشواری می توان یافت یا اصلاً نمی توان یافت؛ مثلاً آیا من «استعفا داده ام» یا «استعفا کرده ام»؟ آیا «بعض شب ها» یا «بعضی از شب ها» دچار بی خوابی می شوم؟ آیا «پیشنهادی را که رسیده بود پذیرفتم» یا «پیشنهادی که رسیده بود را پذیرفتم»؟ آیا خانهٔ ما «در جنب مسجد» است یا «جنب مسجد»؟ برگ ها از درخت «فروافتاد» یا «فروافتاده اند»؟ آیا «آنچه گفتی» شنیدم یا «آنچه که گفتی» یا «آنچه را گفتی» یا «آنچه را که گفتی»؟ آیا باید بگویم: «با او نه دوستی و نه آشنایی دارم» یا «با او نه دوستی و نه آشنایی ندارم» یا «با او نه دوستی دارم و نه آشنایی»؟ و سؤال های بسیار دیگر.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر مقدمهٔ کتاب، ابوالحسن نجفی دربارهٔ غلط های املایی می گوید:
سخن گفتن به فارسی برای کسانی که این زبان را از کودکی آموخته اند ظاهراً کار آسانی است. ما به همان سادگی که نفس می کشیم با دیگران نیز سخن می گوییم. اما نوشتن به فارسی به این آسانی نیست. هنگامی که قلم به دست می گیریم تا چیزی بنویسیم، حتی اگر یک نامهٔ کوتاه باشد، غالباً درنگ می کنیم و با خود می گوییم: آیا «آذوقه» درست است یا «آزوقه»؟ «چمدان» یا «جامه دان»؟ «حوله» یا «هوله»؟ «بوالهوس» یا «بلهوس» ؟ «خواروبار» یا «خواربار»؟ «طوفان» یا «توفان»؟ «خشنود» یا «خوشنود»؟ «لشکر» یا «لشگر»؟ «انزجار» یا «انضجار»؟ «بنیانگذار» یا «بنیان گذار»؟ نواری که روی زخم می بندند آیا «تنظیف» است یا «تنزیب»؟ هوا «صاف» است یا «صافی»؟ «نواقص» باید گفت یا «نقایص»؟ رئیسم دچار «غیظ» شده است یا «غیض»؟ به من «مظنون» شده است یا «ظنین»؟ و من دچار «محذور» شده ام یا «محظور»؟ آیا حسابم را با طلبکارم «تصفیه» کرده ام یا «تسویه»؟ آیا او می خواهد برای دخترش «جهاز» بگیرد یا «جهیز» یا «جهیزیه» یا «جهازیه»؟ آیا درآمد من دچار «نکس» شده است یا «نکث»؟ و آیا اصلاً این دو کلمه به معنای «کاهش» است؟
و سپس اشاره می کند که در این کتاب، غیر از غلط های املایی، به غلط های انشایی، و استعمال نادرست واژه ها، از جمله واژه های مأخوذ از زبان های خارجی، و نیز اشتباهات صرفی و نحوی و به خصوص آنچه به نام گرته برداری معروف است، یعنی ترجمهٔ لفظ به لفظِ اصطلاحات و ترکیبات خارجی نیز پرداخته است:
تردید ما همیشه از بابت املا یا معنای کلمات نیست. وانگهی، برای رفع این مشکل کافی است که به یک لغت نامهٔ معتبر مراجعه کنیم و جواب خود را در آن بیابیم. هنگام نوشتن، سؤال های بسیار دیگری نیز برای ما مطرح می شود که جواب به آن ها را در لغت نامه های موجود به دشواری می توان یافت یا اصلاً نمی توان یافت؛ مثلاً آیا من «استعفا داده ام» یا «استعفا کرده ام»؟ آیا «بعض شب ها» یا «بعضی از شب ها» دچار بی خوابی می شوم؟ آیا «پیشنهادی را که رسیده بود پذیرفتم» یا «پیشنهادی که رسیده بود را پذیرفتم»؟ آیا خانهٔ ما «در جنب مسجد» است یا «جنب مسجد»؟ برگ ها از درخت «فروافتاد» یا «فروافتاده اند»؟ آیا «آنچه گفتی» شنیدم یا «آنچه که گفتی» یا «آنچه را گفتی» یا «آنچه را که گفتی»؟ آیا باید بگویم: «با او نه دوستی و نه آشنایی دارم» یا «با او نه دوستی و نه آشنایی ندارم» یا «با او نه دوستی دارم و نه آشنایی»؟ و سؤال های بسیار دیگر.
wiki: غلط ننویسیم