غزوه بنی نضیر

[ویکی فقه] یهودیان بنی نضیر در اثر دشمنی و مخالفت با خدا و رسول خدا، به توطئه گری پرداختند و با منافقان همپیمان شدند ولی از آنجایی که باور نمی کردند مغلوب مسلمانان شدند، با ذلت و خواری از مدینه رانده شدند.
غزوه در اصطلاح به جنگی گفته می شود که پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) خود فرماندهی آن را به عهده داشت.غزوه «بنی نضیر»، دومین جنگ پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) با یهودیان مدینه است که در ربیع الاول سال چهارم هجرت اتفاق افتاد. جنگ اول با بنی قینقاع در بیستمین ماه هجرت و جنگ دوم با بنی نضیر در سی و ششمین ماه هجرت صورت پذیرفت. بنی نضیر به همراه بنی قینقاع و بنی قریظه، قبایل یهودی ساکن مدینه از هم پیمانان پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) به شمار می رفتند که هر سه پیمان شکن شدند.
تاریخ غزوه
«غزوه بنی نضیر» در روز بیست و دوم ماه ربیع الاول سال چهارم هجری اتفاق افتاد. در این غزوه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) پس از آگاهی از قصد خیانت یهودیان، آن ها را محاصره و سپس از مدینه تبعید نمود. در مورد زمان این غزوه ابن سعد می نویسد:«در ماه ربیع الاول سال چهارم هجرت غزوه بنی نضیر واقع شد» طبری می نویسد:«این غزوه پس از غزوه حمراء الاسد بوده است». بیهقی زمان آن را ۶ ماه پس از جنگ احد و یعقوبی ۴ ماه پس از احد نوشته اند. واقدی نیز زمان آن را ماه ربیع الاول، ۳۶ ماه پس از هجرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) ذکر کرده است.
علت نبرد
در بیان توضیح پیمان شکنی بنی نضیر و جنگ پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) با ایشان باید گفت که در سی و هفتمین ماه هجرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) به مدینه یکی از مسلمانان، به نام "عمرو بن امیه بن ضُمری" در اتفاقی بر اثر جهل دو نفر از قبیله بنی عامر را کشت. این قبیله که از هم پیمانان پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) به شمار می رفتند بر اساس معاهده و پیمان امضا شده با پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) درخواست دیه کشته شده ها را کردند. طبق مفاد همان معاهده نامه که بین همه قبایل ساکن در مدینه بسته شده بود، هم پیمانان باید در مقدار دیه مشارکت می کردند. پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) به همراه برخی از اصحاب برای اخذ سهم قبیله بنی نضیر عازم قلعه آنها شدند. ضمن این که بنی نضیر خود از هم پیمانان بنی عامر نیز به شمار می رفتند.
← پیمان شکنی بنی نضیر
...

[ویکی شیعه] غزوه بنی نضیر، نام یکی از غزوات پیامبر اکرم با یهودیان مدینه است. این غزوه، دومین جنگ پیامبر(ص) با یهودیان مدینه است که در ربیع الاول سال چهارم هجرت اتفاق افتاد. بنی نضیر به همراه بنی قینقاع و بنی قریظه، قبایل یهودی ساکن مدینه از هم پیمانان پیامبر(ص) به شمار می رفتند که هر سه پیمان شکن شدند. این جنگ به پیروزی مسلمین و بیرون راندن بنی نضیر از مدینه انجامید.
قبیله بنی نضیر پیش از ظهور اسلام در یثرب (مدینه) ساکن شدند. درباره منشأ آنان روایات متفاوت است. یعقوبی آنها را طایفه ای از قبیله جُذام می داند که یهودی شدند و در کوه نضیر اقامت گزیدند و از آن پس به نام این کوه خوانده شدند. روایت دیگر آنان را از نسل هارون بن عمران دانسته که پس از وفات موسی(ع) و پیش از مهاجرت قبایل عرب اوس و خزرج بدانجا که به سبب سیل عَرِم صورت گرفت، در آن ناحیه ساکن شده بودند. ابن سعد منزلگاه آنان را ناحیه الغَرْس ذکر کرده است. بنی نضیر و سایر یهودیان ساکن مدینه ثروت فراوانی گرد آوردند. پس اوس و خزرج برای غلبه بر یهودیان از غسانیان کمک خواستند. غسانیان با سپاهی به حجاز آمدند و بسیاری از یهودیان را کشتند و از آن پس اوس و خزرج بر یهودیان مسلط شدند. بعدها بنی نضیر، در نزاع های اوس و خزرج جانب اوس را می گرفتند.
نزدیک به ظهور اسلام و پیش از جنگ اُحد قبیله بنی نضیر ظاهراً با ابوسفیان ارتباط داشتند. پس از هجرت پیامبر به مدینه، بنی نضیر در شمار دیگر یهودیان با مسلمانان، پیمان مصالحه بستند و عهد کردند که در صورت حمله دشمنان به مدینه در کنار مسلمانان به دفاع بپردازند و از تأمین مالی و جانی کفار قریش و برقراری روابط تجاری با آنان خودداری کنند. اما از آنجا که بنی نضیر پیمان خود را زیر پا گذاشتند، در ربیع الاول چهارم هجری، غزوه بنی نضیر به وقوع پیوست.

[ویکی اهل البیت] غزوه «بنی­ نضیر»، دومین جنگ پیامبر(ص) با یهودیان مدینه است که در ربیع ­الاول سال چهارم هجرت اتفاق افتاد.قرآن، یهودیان را پس از مشرکان، بدترین دشمنان مؤمنان می داند، در حالی که از مسیحیان به نرمی سخن می گوید. طبیعی است که یهودیان هیچ فرصتی رابرای نابودی اسلام و رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم از دست نمی دادند؛ در عین حال، به دلیل آن که در اقلیت بودند در همان آغاز هجرت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم معاهده صلحی را با آن حضرت پذیرفته بودند.
سه طایفه یهودی بنی قَیْنُقاع، بنی النضیر و بنی قریظه تقریباً در یک مثلثی شکل در سمت شمال شرقی محله قبا زندگی می کردند. بنی نضیر نزدیکترین طایفه به محل قبا بودند. یهودیان که بنی نضیر باشکوه ترین، قدرتمندترین و گرامی ترین آنان بودند، در قلب دولت اسلامی زندگی می کردند. از این رو می توانستند به دقیق ترین اطلاعات و مسائل پنهان و آشکار و میزان دقیق امکانات و توانمندی های مادی و معنوی مسلمانان و نیز تمامی مسائل موجود در جامعه اسلامی از جمله روابط و مناسبات گروه های مختلف با هم دست یابند و به آن شناخت و آگاهی کامل پیدا کنند.یهودیان در عمق جامعه نوپای اسلامی حتی در سطوح رهبری و در میان کسانی که نقش فعالی در تصمیم گیری و حل و عقد پیمان ها داشتند حضور داشتند؛از سوی دیگر نباید فراموش کنیم که یهودیان از نظر ثروت و دارایی نیز قدرت بزرگی به شمار می رفتند. کافی است بدانیم که حجم عظیمی از زیور آلات را در تملّک خویش داشتند.علاوه بر این یهودیان آن قدر از مردم طلب مدت دار داشتند که آن را مانع مهمی برای بیرون رفتن از مدینه می دانستند
زمان برخورد با بنی النضیر و اخراج آنها به روایت واقدی ربیع الاول چهارم هجری (سی و هفتمین ماه هجرت) بوده است. اما ابن شهاب زهری معتقد بوده است که واقعه اخراج بنی النضیر بعد از بدر و پیش از احد بوده است
مورخان چندین دلیل را برای وقوع غزوه بنی نضیر بیان می کنند.این دلایل عبارت اند از:
پیامبر اکرم (ص) توطئه یهودیان علیه جان خود و تلاش آنان را برای ترور خویش، پیمان شکنی آنان تلقی کرد و آن را دلیل موجّهی برای مقابله با یهودیان و اتخاذ موضع قوی و کوبنده بر ضدّ آنان دانست. روشن است که ترور رهبری اسلامی روشن ترین و خطرناک ترین مظاهر خیانت است و لازم نیست، منتظر بمانیم تا خیانت گران اعلان جنگ کنند و در این باره به صورت عملی و آشکار اقدام نمایند. چنان که در تاریخ ثبت شده، رسول خدا (ص) با قبائل یهودی ساکن در مدینه پیمان بست. یکی از این قبائل، بنی نضیر بودند.
منابع می گویند: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم از طریق وحی آگاهی یافت و بدون آن که با کسی از یارانش سخن بگوید به مدینه بازگشت.آنان چندی منتظر شدند و پس از آن که احساس کردند رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بر نمی گردد به مدینه آمدند. آنگاه رسول خدا محمدبن مَسْلمه را که از اوس بوده و این طایفه یهود، در جاهلیت هم پیمان آنان بودند، به سراغ یهودیان فرستاد و گفت که باید مدینه را ترک کنند. آنان از این که یک اوسی آمده اظهار شگفتی کردند اما ابن مسلمه گفت: تَغَیَّرتِ القلوب ؛ آن وضع سابق دگرگون شده است. یهودیان نخست به رفتن راضی شدند اما وقتی پیام عبد الله بن ابَیّ به حُیَی بن اخطب رسید که همراه همپیمانانش از آنان دفاع می کند، اندکی سست شدند. عبد الله بن ابی در پی بنی قریظه فرستاد، اما آنان گفتند که حاضر به نقض عهد نیستند. اختلاف میان یهودیان ناشی از اعتماد به سخن عبد الله یا عدم اعتماد به آنان بود. مخالفان می گفتند که ابن ابی قابل اطمینان نیست، او نظیر همین وعده ها را به بنی قینقاع نیز داد اما اقدامی نکرد، به علاوه او در هر حال خزرجی است و ما در جاهلیت در کنار اوس با طایفه او جنگیده ایم. به علاوه عبد الله نه یهودی است، نه مسلمان و نه حتی بر دین خود، و لذا نمی توان بروی اعتماد کرد. چنین اقدامی سبب از بین رفتن اموال، پایمالی شرف، اسیری خانواده و از بین رفتن جنگجویان ما خواهد بود. نفوذ حیی بن اخطب سبب شد تا او بنی النضیر را به مقاومت وا دارد. او پیامی به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرستاد که ما از اینجا نخواهیم رفت .
رسول خدا (ص) به علی (ع) فرمود: به سوی بنی نضیر حرکت کن. علی (ع) پرچم (رایت) را به دست گرفت و حرکت کرد. رسول خدا (ص) در پی آمد و دژهای بنی نضیر را محاصره کرد. . روشن و آشکار است که وقتی علی (ع) فرماندهی سپاه را بر عهده داشته باشد و پرچم رسول خدا (ص) را به دست، قطعا موجب رعب و وحشت یهود، و شکست روحی و روانی آنان خواهد شد.
هنگامی که رسول خدا (ص) متوجّه بنی نضیر شد و آنان را محاصره کرد، دستور داد تا خیمه او را در دورترین نقطه محله بنی خطمه زدند. چون شب فرا رسید، مردی از یهود بنی نضیر که تیرانداز ماهری بود، تیری انداخت که به خیمه حضرت اصابت کرد. پیامبر (ص) دستور داد تا خیمه اش را در فاصله دورتری در میانه دشت نصب کردند و مهاجران و انصار آن را در میان گرفتند.

[ویکی فقه] غزوه بنی نضیر (قرآن). یهودیان بنی نضیر در اثر دشمنی و مخالفت بنی نضیر با خدا و رسول خدا، جنگ با مسلمانان را پی ریزی کردند ولی از آنجایی که باور نمی کردند مغلوب مسلمانان شدند، و با ذلت و خواری از مدینه رانده شدند.
۱. ↑ حشر/سوره۵۹، آیه۱۱.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۴۵۴، برگرفته از مقاله «غزوه بنی نضیر».
...