غازی گرای

لغت نامه دهخدا

غازی گرای. [ گ ِ ] ( اِخ ) نام سه تن از خانان و امرای قرم ( کریمه ) که به عنوان غازی گرای اول ( در 929 هَ. ق. سلطنت کرده ) و غازی گرای دوم ( 1002- 1017 ) و غازی گرای سوم ( 1117-1119 هَ. ق. ) یاد شده اند. قلمرو حکم رانی این طایفه بلاد بلغار و درآخر کار قرم ( کریمه ) و کافا بوده است و آغاز فرمانروایی ایشان سال 823 هَ. ق. و پایان سال 1197 بوده است. ( ترجمه طبقات سلاطین اسلام لین پول ص 209 و 211 ).
غازی گرای. [ گ ِ ] ( اِخ ) ( دوم ) یکی از خانان کریمه و پسر دولتگرای خان است. وی درزمان خانی برادر ارشدش محمدگرای ، با او به محاربه ایران رفته و در موقع عودت خان مشارالیه ثبات قدم نمود و از عثمان پاشا جدا نگردید و در نتیجه ایرانیان وی را در اثنای جنگ اسیر کردند. و او پس از هفت سال اسارت بفرار موفق گردید و از حسن اتفاق بمحض ورود به کشور، برادر دیگرش اسلام گرای خان درگذشت و به سال 996 هَ. ق. به خانی کریمه برگماشتند. پس برادرش فتح گرای را به منصب قالغائی و برادر دیگر او بخت گرای پسر عادل گرای را به منصب نورالدینی منصوب ساخت بعدها در زمان سلطان محمد ثالث در محاربه اکری بمناسبت ابراز لیاقت و دخالت صدراعظم سنان پاشا سردار لشکر تاتار قالغای فتح گرای به خانی کریمه تعیین گردید و صاحب ترجمه از کار حکمرانی منفصل شد و به سینوب عزیمت کرد، ولی متعاقباً سنان پاشا معزول و سلفش ابراهیم پاشا بصدارت منصوب گردید و در نتیجه غازی گرای دوباره به مقام خانی خود برگشت ، و در خلال این احوال منصب قالغائی ونورالدینی را پیاپی عوض و بعضی افراد خاندانش را اعدام میکرد، و تکلفات جدید وضع و بموقع اجرا می گذارد و مردم از این کارها خشنود نبودند، لکن از طرف دیگر در محاربات واقعه لیاقت و شایستگی بسیار ابراز کرد ودر اثر خدمات سنجاق سلستره را بعنوان آرپه لق به وی توجیه نمودند، و بنام مخارج شخصی سی هزار دینار بدو تخصیص دادند. وی یک قلعه استوار با اموال غنائم به نام غازی کرمان بنا نهاد و بسال 6 هَ. ق. در 55سالگی از مرض طاعون درگذشت و در شهر باغچه سرای در آرامگاه پدرش وی را به خاک سپردند. در دفعه اول هشت سال و ده ماه و در دفعه دوم یک سال و سه ماه یعنی رویهمرفته ده سال و یک ماه خانی کرده و مردی عالم و ادیب بود و در سه زبان ترکی و فارسی و عربی اشعار و منشآتی دارد. به علم هیأت و موسیقی هم انتساب داشته و در آن تألیفاتی بسیار دارد جرأت و جسارت وی به درجه اعلی بوده و با این وصف خونخواری و جاه طلبیش هم قابل انکار نیست. از اوست :بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

سه تن از خانان و امیران قرم ( کریمه ) غازی گرای اول . ( جل . ۹۲۹ ه ق. / ۱۵۲۳ م . ) . وی فقط شش ماه حکومت کرد . یا غازی گرای دوم . وی دوبار بحکومت رسید بار اول ( جل . ۹۹۶ ه ق . / ۱۵۸۸ م . - عزل همان سال و بار دوم ۱٠٠۲ ه ق . / ۱۵۹۴ م . - ف . ۱٠۱۶ ه . / ۱۶٠۸ م. ) هم اوست که در سال ۹۸۹ ه ق . ( پیش از حکمرانی ) در جنگی که میان پیکر خان قاجار و مهاجمان تاتار در نزدیکی شماخی در گرفت غازی گرای خان اسیر شد و سپاه تاتار در هم شکست . وی بفرمان سلطان محمد خدابنده بقلعه الموت فرستاده شد . پس از چندی از آنجااشعاری ترکی در مدح حمره میرزا پسر شاه سرود وبقزوین فرستاد حمزه میرزا او را آزاد و مصاحب خود کرد ولی امرای قرلباش از حسد قصد جان او کردند و او فرار کرد و به عثمانی پناه برد . سپس با صفی گرای خان برادر خود بدستیاری عثمان پاشا سردار ترک از راه در بند بشروان تاختند ( در عهد سلطان محمد خدابنده ) . یا غازی گرای سوم ( جل . ۱۱۱۷ ه ق . ۱۷٠۵ م . ۱۱۱۹ ه ق . / ۱۷٠۷ م . ) .
یکی از خانان کریمه و پسر دولتگرای خان است . وی در زمان خانی برادر ارشدش محمد گرای با او بمحاربه ایران رفته و در موقع عودت خان مشارالیه ثبات قدم نمود و از عثمان پاشا جدا نگردیدو در نتیجه ایرانیان ویرا در اثنای جنگ اسیر کردند .

پیشنهاد کاربران

بپرس