غاز

[ویکی فقه] غاز، پرنده ای معروف است.
غاز پرنده ای است شنا گر، بزرگ تر از اردک و کوچک تر از قو ، دارای پاهای پر دار، شبیه اردک و قو.
احکام مرتبط
از آن به مناسبت در بابهای حج و اطعمه و اشربه نام برده اند.
← در اطعمه و اشربه
۱. ↑ مستند الشیعة، ج۱۵، ص۹۴.
...

غاز ( به انگلیسی: Goose ) ، نامی عمومی برای گونه هایی از پرندگان است که متعلق به خانوادهٔ مرغابیان ( Anatidae ) می باشند. خانواده مرغابیان شامل قو ها و اردک ها نیز می شود. این گروه از غازها خود به سه سرده تقسیم می شوند.
غازهای کبود ( Anser ) - غازهای سیاه ( Branta ) - غاز برفی ( Chen )
غازها در زیرخانوادهٔ غازسانان ( Anserinae ) و به تبار غازتباران ( Anserini ) تعلق دارند. تعدادی از عروس مرغابی ها که از خانوادهٔ مرغابی های وحشی هستند و در دسته بندی دیگری قرار دارند نیز به نام غاز معروف اند.
واژه غاز
معادل ابجد 1008
تعداد حروف 3
تلفظ qāz
نقش دستوری اسم
ترکیب ( اسم )
مختصات ( اِ. )
آواشناسی qAz
الگوی تکیه S
شمارگان هجا 1
منبع لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی معین[ ۱]
غازها در بیشتر نقاط جهان به خصوص دهشاد دیده می شوند و جزء نخستین جانورانی هستند که اهلی شدند ( در برخی متون، اهلی شدن غازها را مربوط به ۳٬۰۰۰ سال پیش در مصر می دانند ) غازهای اهلی را در رنگ ها و شکل های متفاوتی می توان یافت که از نظر جثه بسیار بزرگ تر از اجداد وحشی خود هستند. در بسیاری از کشورها، غازهای اهلی از نظر ژنتیکی بهبود یافته اند. از انواع غازهای اهلی می توان به غاز خاکستری و غاز قونما اشاره کرد.

غاز (پرندگان). غاز (پرندگان)(goose)
غاز
هر کدام از چندین پرندۀ بزرگ آبزی، هم خانوادۀ اردک ها و قوها. حدود دوازده گونه غاز در امریکای شمالی، گرینلند، اروپا، شمال افریقا، و در نواحی شمالی هیمالیا، در آسیا، یافت می شود. نر و ماده این پرنده شبیه اند. پاهایی کوتاه و پرده دار دارند که به نسبت سایر اعضای این خانواده، به جلو بدن نزدیک تر است. علاوه بر این، منقار این جانور کمی قلاب دار است. غازها فقط از علف و گیاهان تغذیه می کنند و آشیانۀ خود را روی زمین و از علف می سازند. این پرنده بسته به گونه، پنج تا نُه تخم سفید یا کرم رنگ می گذارد. جنس های اصلی Anser و Branta در خانوادۀ اردکیان، ردۀ غازسانان قرار دارند. غاز کشتی چسب، Branta leucopsis، حدود ۶۰ سانتی متر طول، و حدود دو کیلوگرم وزن دارد. رنگ این پرنده سیاه و سفید است، و لکه هایی آبی و خاکستری دارد و منقارش سیاه است. غاز لوبیایی، Anser fabalis، گونۀ خاکستری غاز وحشی اروپایی است و منقاری نارنجی، یا زرد و سیاه دارد. این غاز در شمال اروپا و سیبری زاد و ولد می کند. غاز برنت، Branta bernicla، غازی کوچک با رنگ سیاه، قهوه ای، سفید، و خاکستری است. جمعیت جهانی غاز برنت را در ۱۹۹۶، ۲۵هزار قطعه تخمین زدند. غاز خاکستری Anser anser نیای غازهای اهلی است. سایر گونه های غاز عبارت اند از غاز کانادایی Branta canadensis که بومی امریکای شمالی است و در قرن ۱۸ به اروپا وارد شد، غاز پاصورتی Anser brachyrhynchus، غاز پیشانی سفید Anser albifrons، و نی نی یا غاز هاوایی Branta sandvicensis. غاز خاکستری یگانه گونه ای است که در بریتانیا آشیانه می سازد. این غاز در غرب اسکاتلند و غرب ایرلند مرکزی یافت می شود. از ۱۹۷۳ تا ۱۹۹۸، جمعیت غاز برفی Anser caerulescens چهار برابر شده است و اکنون جمعیتی ۱۰میلیونی از این جانور، همه ساله در کانادا آشیانه سازی می کنند. غاز کانادایی آلئوسین، که زمانی گمان می رفت منقرض شده است، در مارس ۲۰۰۱ رسماً از لیست گونه های در معرض انقراض حذف شد. جمعیت این گونه از چند صد قطعه در دهۀ ۱۹۶۰، به حدود ۳,۷۰۰ قطعه افزایش یافته است. از جنس Anser، چهارگونه و از جنس Branta یک گونه در ایران شناسایی شده است که عبارت اند از غاز پازرد (Anser fabulis)، غاز پیشانی سفید بزرگ (Anser albifrons)، غاز پیشانی سفید کوچک (Anser erylhropus)، غاز خاکستری (Anser anser)، و عروس غاز (branta ruficollis). اعضای خانوادۀ مرغابی در ایران، شامل یازده گونه از جنس های متفاوت است. تنجه، آنقوت، اردک، قوی گنگ، و قوی فریادکش از گونه های این خانواده اند.

غاز (مقیاس). نامِ سکه ای قدیمی. دست ِکم از دورۀ صفویه در ایران رایج بوده است. شاردن و کارری در یادداشت هایِ آن دورۀ خود، از آن در حکمِ سکه ای مسی به ارزشِ یک دهمِ شاهی نام برده اند. کارری ۴۰ غاز را برابر با یک عباسی ذکر کرده است. در دوره هایِ بعد، باوجودِ رایج نبودنِ این سکه، از اصطلاحِ غاز در معنای یک دهم یا یک هشتم شاهی، برابر با پنج دینار، استفاده می کردند.