عکس مستوی سالبه جزئیه منتشره

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] عکس مستوی سالبه جزئیه منتشره، به معنای جابجایی موضوع و محمول قضیه سالبه جزئیه منتشره با تحفّظ بر کیف و صدق قضیه است.
منطق دانان بنا داشته اند حکم بیش از ۱۳ قسم از موجهات را بیان نکنند. به همین جهت به عنوان موجهات سیزده گانه شهرت یافته اند و بر همین اساس، مختلطات اشکال قیاس را ۱۶۹ قسم دانسته اند که نتیجه ضرب ۱۳ قسم صغرا در ۱۳ قسم کبرا می باشد و بعد از بیان شش قسم از موجهاتی که عکس سالبه آنها را بیان کرده اند، بقیه سالبه ها را که غیر منعکس می باشند هفت قسم شمرده و آنها را "سوالب هفت گانه غیر منعکسه" نام نهاده اند. بنابراین بیشتر منطق دانان، حکم انعکاس منتشره عامه و خاصه (منتشره مطلقه و منتشره) را صریحاً ذکر نکرده اند و در باب انعکاس موجهات نامی از این دو نیاورده اند، با آنکه در ترکیبات مختلطه اشکال اربعه، آنها را بکار برده اند.
دیدگاه قطب الدین شیرازی
قطب الدین شیرازی در "درة التاج" در مورد بیان انعکاس موجهات موجبه یک قاعده کلّی ذکر کرده و چنین گفته است: اگر بر اصل هر یک از قضایا، حینیه مطلقه صادق باشد به حینیه مطلقه منعکس می گردد و اگر مطلقه عامه صادق باشد به مطلقه، و اگر ممکنه صادق باشد به ممکنه منعکس می گردد. از این قاعده می توان استنباط کرد که عکس دو منتشره، حینیه مطلقه لادائمه است زیرا این قضیه بر اصل دو قضیه منتشره صادق است.
دیدگاه سبزواری
حاجی سبزواری گفته است مشروطه خاصه و عرفیه و قضایای ما بعد این دو به حینیه لادائمه منعکس می شوند، و کلمه "ما بعد این دو" ممکن است شامل منتشرتَین نیز بشود، اما اگر موجبه آنها را به سالبه ها قیاس کنیم عکس دو منتشره موجبه، مطلقه عامه خواهد بود زیرا قطب الدین شیرازی بعد از بیان حکم ضروریه و دائمه و مشروطه و عرفیه عامه و خاصه، گفته است سالبه های بقیه موجهات منعکس نمی شوند، بنابراین بایستی منتشرتین نیز از قضایای غیر منعکسة السوالب باشند.
دیدگاه علامه حلّی
...

پیشنهاد کاربران

بپرس