عوامل عصبی، عامل اعصاب یا گاز اعصاب ( به انگلیسی: Nerve Agent ) به دسته ای از عوامل شیمیایی گفته می شود که با تأثیر بر دستگاه عصبی انسان موجب اختلال در عملکردهای حیاتی بدن و بروز صدمه و مرگ می شوند. این عوامل به علت سرعت تأثیر زیاد از خطرناکترین عوامل شیمیایی محسوب می شوند. از جمله مشهورترین عوامل عصبی می توان از سارین، تابون، سومان و وی ایکس نام برد.
عوامل عصبی در چند دسته طبقه بندی می شوند:
• عوامل دسته G: این دسته از عوامل به علت آنکه در کشور آلمان ( Germany ) تولید شده اند به عوامل G معروف شده اند و عبارتند از: تابون ( GA ) ، سارین ( GB ) ، سومان ( GD ) و سیکلوسارین ( GF ) .
• عوامل دسته V: این دسته شامل پنج عامل مشهور VE, VG, VM, VR، و VX و تعدادی عامل کمتر شناخته شده است. مشهورترین عامل این دسته ماده بسیار کشنده وی ایکس است که در مهمات شیمیایی به کار گرفته شده است.
• عوامل دسته نوویچوک ( Novichok ) : دسته ای از عوامل عصبی هستند که بین دهه های ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰ در شوروی و روسیه تولید شده اند.
• کاربامات ها: گروه بزرگی از عوامل عصبی تولید شده در آمریکا و شوروی مانند EA - ۳۹۹۰ و EA - ۴۰۵۶ در این دسته قرار می گیرند.
عوامل عصبی فعالیت آنزیم استیل کولین استراز را مختل می نمایند. این آنزیم باعث هیدرولیز استیل کولین آزاد شده در فعالیتهای عصبی می گردد. در نتیجه، تجمع استیل کولین باعث مختل شدن فعالیت طبیعی سیستم عصبی مرکزی و عضلات می شود. علائم اولیه دریافت عواملی عصبی عبارتند از: سوزش در چشم، انقباض مردمک چشم، اختلال در دید، تاری دید و درد چشمها به خصوص در هنگام نگاه کردن به اشیاء نزدیک. علائم دیگر، سردرد، افزایش کار غدد مترشحه بدن، آبریزش بینی، سفت شدن عضلات تنفسی هستند. در موارد مسمویت بیشتر علائم بیان شده با شدت بیشتری ظاهر شده و علائمی چون تهوع، بی اختیاری ادرار، ضعف عضلانی و فلج تنفسی نیز در مصدوم مشاهده می شود. [ ۱]
یکی از مؤثرترین داروهای درمانی برای مقابله با مسمومیت عوامل اعصاب آتروپین است. این دارو باید بلافاصله و با دوز ۲ میلی گرم داخل وریدی یا به ناچار داخل عضلانی آغاز و هر ۱۰ الی ۱۵ دقیقه تکرار گردد. در شرایط جنگی، تعیین مقدار کافی آتروپین بر اساس اثرات آن تخمین زده می شود. به عنوان یک قانون ساده، تزریق آتروپین باید تا زمانی ادامه باید که ضربان قلب به بیش از ۹۰ بار در دقیقه برسد. [ ۲] در صورت بروز حمله شیمیایی با عوامل عصبی در میدان نبرد، سربازان از نوعی سرنگ خودکاراستفاده می کنند که آتروپین را از روی لباس رزمی به بدن تزریق می نماید.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفعوامل عصبی در چند دسته طبقه بندی می شوند:
• عوامل دسته G: این دسته از عوامل به علت آنکه در کشور آلمان ( Germany ) تولید شده اند به عوامل G معروف شده اند و عبارتند از: تابون ( GA ) ، سارین ( GB ) ، سومان ( GD ) و سیکلوسارین ( GF ) .
• عوامل دسته V: این دسته شامل پنج عامل مشهور VE, VG, VM, VR، و VX و تعدادی عامل کمتر شناخته شده است. مشهورترین عامل این دسته ماده بسیار کشنده وی ایکس است که در مهمات شیمیایی به کار گرفته شده است.
• عوامل دسته نوویچوک ( Novichok ) : دسته ای از عوامل عصبی هستند که بین دهه های ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۰ در شوروی و روسیه تولید شده اند.
• کاربامات ها: گروه بزرگی از عوامل عصبی تولید شده در آمریکا و شوروی مانند EA - ۳۹۹۰ و EA - ۴۰۵۶ در این دسته قرار می گیرند.
عوامل عصبی فعالیت آنزیم استیل کولین استراز را مختل می نمایند. این آنزیم باعث هیدرولیز استیل کولین آزاد شده در فعالیتهای عصبی می گردد. در نتیجه، تجمع استیل کولین باعث مختل شدن فعالیت طبیعی سیستم عصبی مرکزی و عضلات می شود. علائم اولیه دریافت عواملی عصبی عبارتند از: سوزش در چشم، انقباض مردمک چشم، اختلال در دید، تاری دید و درد چشمها به خصوص در هنگام نگاه کردن به اشیاء نزدیک. علائم دیگر، سردرد، افزایش کار غدد مترشحه بدن، آبریزش بینی، سفت شدن عضلات تنفسی هستند. در موارد مسمویت بیشتر علائم بیان شده با شدت بیشتری ظاهر شده و علائمی چون تهوع، بی اختیاری ادرار، ضعف عضلانی و فلج تنفسی نیز در مصدوم مشاهده می شود. [ ۱]
یکی از مؤثرترین داروهای درمانی برای مقابله با مسمومیت عوامل اعصاب آتروپین است. این دارو باید بلافاصله و با دوز ۲ میلی گرم داخل وریدی یا به ناچار داخل عضلانی آغاز و هر ۱۰ الی ۱۵ دقیقه تکرار گردد. در شرایط جنگی، تعیین مقدار کافی آتروپین بر اساس اثرات آن تخمین زده می شود. به عنوان یک قانون ساده، تزریق آتروپین باید تا زمانی ادامه باید که ضربان قلب به بیش از ۹۰ بار در دقیقه برسد. [ ۲] در صورت بروز حمله شیمیایی با عوامل عصبی در میدان نبرد، سربازان از نوعی سرنگ خودکاراستفاده می کنند که آتروپین را از روی لباس رزمی به بدن تزریق می نماید.
wiki: عوامل عصبی