عناصر مسائل مستحدثه

[ویکی فقه] در بخش نخست مقاله، به تفصیل از نقش تأثیرگذار دو عنصر زمان و مکان در حل مسائل مستحدثه سخن به میان آمد. از فقهای گذشته و معاصر یاد شد که با توجه به این دو عنصر، به صدور حکم پرداخته اند و آن گاه نمونه هایی از این احکام، نقل و تحلیل و بررسی شد. اینک در ادامه مقاله، به بررسی سه عنصر تأثیرگذار دیگر می پردازیم.
روح شریعت همان انگیزه ها و مصالح و اهداف کلی و ثابت قانون گذار است که بر اساس آن ها و با توجه به اقتضائات و طبیعت مقاطع مختلف تمدن بشری به جعل قانون می پردازد. فرادید قرار دادن اهداف کلی شریعت، پیمودن مسیر پر پیچ و خم استنباط را برای مجتهد، سهل و آسان می گرداند و او را از گرفتار آمدن در لابه لای قواعد فقهی و اصولی و جمود بر ظواهر الفاظ رهایی می بخشد و افق های گسترده ای را بر روی او می گشاید و به این وسیله به معیار شایسته ای برای تشخیص صحت و خطای استنباطات خویش دست می یابد.
← تعیین گستره کاربرد
یکی از ویژگی های مهم سیستم قانون گذاری اسلام، عناوین ثانویه است و به طور یقین کلید حلّ بخش مهمی از مسائل مستحدثه را می توان در آن ها جویا شد، ولی متأسفانه به میزان اهمیت فراوان و نقش اساسی آن ها در حل مسائل نوظهور، تاکنون تحقیقات ژرف و دامنه داری درباره آن ها صورت نگرفته است. در این جا به مناسبت بحث از مبانی مسائل مستحدثه، در خصوص عناوین ثانویه به سه مطلب اشاره می شود:۱. تعریف عناوین ثانویه، ۲. تعداد عناوین ثانویه، ۳. نقش و نحوه کاربرد عناوین ثانویه در حل مسائل مستحدثه.پیش از تعریف باید متذکر شد، همان طور که در بحث های گذشته نیز مطرح شد، هر قضیه شرعی از سه عنصر تشکیل شده است: موضوع، متعلّق حکم، و حکم.
← حکم
۱. ↑ مقاله روشی نو در استنباط احکام، کتاب اول، ص۱۵۴. ۲. ↑ مجله کاوشی نو در فقه اسلامی، کتاب اول، مقاله روشی نو در استنباط احکام، ترجمه عبدالرضا ایزدپناه، ص۱۵۲.۳. ↑ تحریر الوسیله، امام خمینی، ج۱، القول فی الربا، مسئله ۷، ص۴۶۴.۴. ↑ رساله توضیح المسایل، امام خمینی، سؤال۷۹، ص۴۳۱.۵. ↑ کتاب البیع، ج۲، ص۴۰۶ - ۴۰۵.
...