علی حاکمی

[ویکی فقه] علی حاکمی، باستان شناس و معمار ایرانی می باشد.
علی فرزند میرعباسعلی، در ۱۲۹۴ش در خانواده ای مذهبی در رشت متولد شد. دوره دبستان و دبیرستان را در زادگاه خود گذراند و برای ادامه تحصیل به تهران رفت. در ۱۳۱۷ش موفق به اخذ کارشناسی باستان شناسی از دانشگاه تهران گردید. در ۱۳۱۸ش به استخدام اداره کل باستان شناسی در آمد و در موزه ایران باستان، زیر نظر مهدی بهرامی در بخش اسلامی و سپس زیر نظر عیسی بهنام در بخش تاریخی، فعالیت کرد. در ۱۳۳۴ش ریاست بخش تاریخی موزه ایران باستان را بر عهده گرفت و در ۱۳۳۶ش موفق به اخذ کارشناسی معماری از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران گردید. او دانش معماری خود را فقط در زمینه باستان شناسی و بازسازی محوطه ها و بناهای تاریخی به کار برد. وی از ۱۳۳۸ تا ۱۳۳۹ش و از ۱۳۴۶ تا ۱۳۴۹ش، مدیریت موزه ایران باستان را برعهده داشت. از فعالیتهای مهم او، تأسیس کارگاه وَصّالی و حفاظت اشیای عتیقه، آزمایشگاه مجهز عکاسی، دایره آموزش، دایره عکس برداری و انتشارات بود.
کاوش های حاکمی
اولین کاوشهای حاکمی در گنج تپه و آجین دوجینِ خوروینِ ساوجبلاغ، با همکاری محمود راد، در ۱۳۲۸ش انجام شد که سرآغاز حفاریهای بعدی لوئی واندن برگ، باستان شناس بلژیکی، گردید کاوش تپه حسنلو در نقده آذربایجان غربی، دیگر فعالیت مشترک حاکمی و راد بود که منجر به کشف جواهر و سلاحهای مفرغی و ظروف سفالی، و زمینه حفاری های بعدی هیئت اعزامی دانشگاه پنسیلوانیای امریکا، به سرپرستی دایسون، شد. در ۱۳۲۷ش، پس از کشف سر مجسمه هرکول در بیستون کرمانشاه، حاکمی کاوش هایی در این محل انجام داد که به کشف و بررسی پیکر مجسمه مذکور و نصب آن در محل مکشوفه انجامید حاکمی در ۱۳۳۷ـ۱۳۳۸ش در تپه موشلانِ اسماعیل آبادِ دشتِ ساوجبلاغ به کاوش پرداخت که نتیجه آن کشف آثاری بود که در موزه ایران باستان موجود است. این یافته ها بعدها مأخذی برای بررسی فرهنگ های باستانی مجاور تپه موشلان شد. حاکمی به سبب علاقه به زادگاهش، در مناطق زیادی از گیلان، مانند لیلی جان، عمّارلو، طاش و گورستانهای مهم عصر مفرغ کِلورَزِ رستم آباد، به کاوش پرداخت؛ از اشیای به دست آمده از این مناطق، امروزه در موزه ملی ایران نگهداری می شود. او این آثار را متعلق به قوم آمارد می دانست، که هم زمان با ورود آریاییان به فلات ایران، در گیلان ساکن بودند. از دیگر مناطقی که حاکمی حفاری یا بررسی کرد، معبد خورهِه محلات، تپه میل ورامین، تپه پَری ملایر، گنج بَرْ کِلورَز در شمال ایران، پیرکوه، گرم آور، بویه سر و بویه از توابع املش، گوردخمه فَخْریکا نزدیک مهاباد و تپه زیویه سقز بود.
کار ماندگار
آخرین کار ماندگار حاکمی، که او را پر آوازه کرد، کاوشهای شهداد کرمان است که هیئتی به سرپرستی وی، در طول هشت فصل کاوش (از ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۵ش) به گورستانی با بیش از سیصد گور دست یافتند که از اواخر هزاره چهارم تا اوایل هزاره اول پیش از میلاد در دشت لوت قدمت داشت. او نتیجه گرفت که اقلیم این منطقه پیش از تاریخ برای سکونت مناسب تر از امروز بوده و علائم موجود روی آثار این منطقه، اولین نشانه های خط تصویری است که در روابط بازرگانی استفاده می شده است. حاکمی با کشف کارگاه های ذوب فلز، شهداد را شهری آباد در هزاره سوم پیش از میلاد و حلقه اتصال میان فرهنگ های دره سند و جنوب شرقی ایران با فرهنگهای غرب ایران و بین النهرین معرفی کرد. وی در ۱۳۵۶ش بازنشسته شد، در ۱۳۵۹ش به انگلستان عزیمت کرد و در انگلستان گزارش کامل کاوش های شهداد را در کتابی به همین نام، در ۱۳۷۶ش/۱۹۹۷ به انگلیسی، منتشر کرد. او علاوه بر تسلط به زبان های فرانسه و عربی، در خواندن کتیبه های باستانی، خطوط و به ویژه خط میخی نیز تبحر داشت و علائم سفال های شهداد را طبقه بندی کرد وی کتابخانه شخصی خود را به مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی اهدا نمود.
وفات
...