علی اکبر دهخدا
لغت نامه دهخدا
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] علی اکبر دهخدا در سال ۱۲۹۷ه. ق در تهران متولد شد، پدرش خانباباخان قزوینی از خوانین قزوین بود که بعد از فروش املاک اجدادی به تهران مهاجرت کرده بود. او در سن نه سالگی از نعمت پدر محروم شد.
دهخدا در خاطراتش می نویسد: که بعد از مرگ پدرم، پسر عمویش یوسف خان وصی او بود که بعد از دو سال او نیز فوت کرد و دامادهای او ماترک به جا مانده از پدرم را انکار کردند.
تحصیلات
مادر دهخدا از تعلیم و تربیت او باز نایستد و او را به نزد استادانی چون مرحوم "حاج شیخ هادی مجتهد نجم آبادی" و"شیخ غلامحسین بروجردی" برای کسب علم روانه کرد. او در نزد این دو استاد گرانمایه علوم قدیمه را از صرف تا کلام در مدت ده سال آموخت. دهخدا آن چه را که به دست آورده بود. مرهون بذل توجه بی دریغ مادر و این دو استاد می دانست. بعد از بازگشایی مدرسه علوم سیاسی تهران، دهخدا برای تحصیل علوم جدید اروپایی وارد مدرسه شد؛ این مدرسه به همت "میرزا حسن مشیر الملک" (مشیر الدوله بعدی) در سال ۱۳۱۷ تاسییس شده بود و دهخدای بیست ساله به مدت چهار سال دانش های نوین چون حقوق، حقوق بین الملل، جنگ و دیپلماسی، حقوق بین الملی خصوصی، تاریخ و اقتصاد را در کنار زبان فرانسه آموخت؛ وی ادبیات را به خوبی می شناخت، "محمدحسین خان فروغی" که معلم فارسی مدرسه سیاسی بود، گاه تدریس ادبیات را به عهده او می گذاشت.غالب فارغ التحصیلان مدرسه سیاسی به استخدام وزارت خارجه در می آمدند و به ماموریت های سیاسی در خارج و عضویت در سفارت خانه و کنسولگری های ایران منصوب می شدند، میرزا علی اکبر خان قزوینی هم در وزارت خارجه استخدام شد. در زمانی که "معاون الدوله غفاری" به عنوان سفیر کشور بالکان به اروپا می رفت، دهخدا نیز با او همراه شد و مدت دو سال در اروپا "وین و بخارست" زیست و دانش خویش را در زبان فرانسه تکمیل کرد و با آگاهی های فروان از مزایای زندگانی آزاد و اندوخته های ارزنده به ایران بازگشت.
روزنامه صور اسرافیل
مراجعت دهخدا به ایران مقارن نهضت مشروطه خواهی در سال "۱۳۲۳ه. ق و ۱۲۸۴ه. ش" بود. دهخدا با سمت معاونت راجعه شوسه خراسان که در مقاطعه "حاج حسین آقاامین الضرب" بود به کار مشغول شد و مترجم "مسیو دوبورک" مهندس بلژیکی شد و پس از حدود شش ماه کار در اداره راه شوسه خراسان، دهخدا با عنوان نویسنده و سردبیر و جهانگیرخان شیرازی با عنوان مدیر و میرزا قاسم خان صوراسرافیل با عنوان صاحب سرمایه به تاسیس روزنامه ای به نام "صوراسرافیل" مبادرت کردند. روزنامه صوراسرافیل نه ماه پس از آن که ایران جزء دولت های مشروطه قرار گرفت، منشر شد؛ هدف از انتشار صوراسرفیل تکمیل معنی مشروطه و حمایت از مجلس شورای ملی بود؛ صور اسرافیل بیشتر به نثر و مقاله نویسی روی آورد و ستون مقالات چرند و پرند دهخدا از پر خوانده ترین بخش های آن بود. صوراسرافیل در واقع نشریه سیاسی و انتقادی طنز بود که همراه با روزنامه ملانصرالدین و نسیم شمال در راه آزادی و مبارزه با ستم تلاش می کرد، جمعا ۳۲ شماره آن در تهران چاپ شد که با شهادت میرزا جهانگیرخان در باغ شاه کار چاپ آن در ایران پایان یافت.
← عنوان مقالات
...
دهخدا در خاطراتش می نویسد: که بعد از مرگ پدرم، پسر عمویش یوسف خان وصی او بود که بعد از دو سال او نیز فوت کرد و دامادهای او ماترک به جا مانده از پدرم را انکار کردند.
تحصیلات
مادر دهخدا از تعلیم و تربیت او باز نایستد و او را به نزد استادانی چون مرحوم "حاج شیخ هادی مجتهد نجم آبادی" و"شیخ غلامحسین بروجردی" برای کسب علم روانه کرد. او در نزد این دو استاد گرانمایه علوم قدیمه را از صرف تا کلام در مدت ده سال آموخت. دهخدا آن چه را که به دست آورده بود. مرهون بذل توجه بی دریغ مادر و این دو استاد می دانست. بعد از بازگشایی مدرسه علوم سیاسی تهران، دهخدا برای تحصیل علوم جدید اروپایی وارد مدرسه شد؛ این مدرسه به همت "میرزا حسن مشیر الملک" (مشیر الدوله بعدی) در سال ۱۳۱۷ تاسییس شده بود و دهخدای بیست ساله به مدت چهار سال دانش های نوین چون حقوق، حقوق بین الملل، جنگ و دیپلماسی، حقوق بین الملی خصوصی، تاریخ و اقتصاد را در کنار زبان فرانسه آموخت؛ وی ادبیات را به خوبی می شناخت، "محمدحسین خان فروغی" که معلم فارسی مدرسه سیاسی بود، گاه تدریس ادبیات را به عهده او می گذاشت.غالب فارغ التحصیلان مدرسه سیاسی به استخدام وزارت خارجه در می آمدند و به ماموریت های سیاسی در خارج و عضویت در سفارت خانه و کنسولگری های ایران منصوب می شدند، میرزا علی اکبر خان قزوینی هم در وزارت خارجه استخدام شد. در زمانی که "معاون الدوله غفاری" به عنوان سفیر کشور بالکان به اروپا می رفت، دهخدا نیز با او همراه شد و مدت دو سال در اروپا "وین و بخارست" زیست و دانش خویش را در زبان فرانسه تکمیل کرد و با آگاهی های فروان از مزایای زندگانی آزاد و اندوخته های ارزنده به ایران بازگشت.
روزنامه صور اسرافیل
مراجعت دهخدا به ایران مقارن نهضت مشروطه خواهی در سال "۱۳۲۳ه. ق و ۱۲۸۴ه. ش" بود. دهخدا با سمت معاونت راجعه شوسه خراسان که در مقاطعه "حاج حسین آقاامین الضرب" بود به کار مشغول شد و مترجم "مسیو دوبورک" مهندس بلژیکی شد و پس از حدود شش ماه کار در اداره راه شوسه خراسان، دهخدا با عنوان نویسنده و سردبیر و جهانگیرخان شیرازی با عنوان مدیر و میرزا قاسم خان صوراسرافیل با عنوان صاحب سرمایه به تاسیس روزنامه ای به نام "صوراسرافیل" مبادرت کردند. روزنامه صوراسرافیل نه ماه پس از آن که ایران جزء دولت های مشروطه قرار گرفت، منشر شد؛ هدف از انتشار صوراسرفیل تکمیل معنی مشروطه و حمایت از مجلس شورای ملی بود؛ صور اسرافیل بیشتر به نثر و مقاله نویسی روی آورد و ستون مقالات چرند و پرند دهخدا از پر خوانده ترین بخش های آن بود. صوراسرافیل در واقع نشریه سیاسی و انتقادی طنز بود که همراه با روزنامه ملانصرالدین و نسیم شمال در راه آزادی و مبارزه با ستم تلاش می کرد، جمعا ۳۲ شماره آن در تهران چاپ شد که با شهادت میرزا جهانگیرخان در باغ شاه کار چاپ آن در ایران پایان یافت.
← عنوان مقالات
...
wikifeqh: علی_اکبر_دهخدا
[ویکی اهل البیت] کلیدواژه: علی اکبر دهخدا، مشروطیت، روشنفکری، طنز سیاسی، صور اسرافیل، علوم سیاسی
علی اکبر دهخدا در سال 1257 (1297 قمری) در تهران به دنیا آمد. پدرش خان باباخان، یک ملاک متوسط از قزوین بود که در تهران سکونت داشت. نه ساله بود که پدرش درگذشت و مادرش که به گفته دهخدا "مثل اعلای مادری بود وی را در کنف تربیت خود گرفت."
از همان زمان زبان عربی و علوم معارف اسلامی را در محضر شیخ غلام حسین بروجردی آموخت و از محضر آیتالله حاج شیخهادی نجمآبادی نیز بهره فراوان برد. او در نزد آیتالله بروجردی به مدت 14 سال علوم مختلفه صرف، نحو، معانی، بیان، فقه، اصول، حکمت و فلسفه آموخت.
بیست ساله بود که در دستهی اولین دانشجویان مدرسهی سیاسی که میرزا حسنخان مشیرالمللک بنیاد نهاده بود، پذیرفته شد. و در این مدرسه فقه، ادبیات، تاریخ قدیم و معاصر، به ویژه تاریخ انقلاب و حوادث اروپا، جغرافیا، حقوق، جنگ، دیپلماسی، اقتصاد و زبانهای عربی و فرانسوی آموخت و در تدریس به معلمان و اولیای مدرسه یاری میرساند.
فارغالتحصیلان مدرسهی سیاسی در وزارت امورخارجه استخدام میشدند، دهخدا نیز پس از استخدام با معاونالدوله غفاری که به سفارت بالکان منصوب شده بود، به عنوان منشی به اروپا رفت و مدت دو سال بیشتر در وین پایتخت اتریش و اندکی در رم و بخارست اقامت داشت و در آنجا زبان فرانسوی را تکمیل کرد و با دانشهای جدید اروپا آشنا گردید.
دهخدا یک سالی پیش از آغاز جنبش مشروطهخواهی در 1323 قمری به ایران بازگشت. و توسط حسینآقا امینالضرب مهدوی که امور راه سوشه خراسان را در مقاطعه داشت به عنوان مترجم و معاون موسیو دوبوروک، مهندس بلژیکی، استخدام شد و شش ماهی بر این کار باقی ماند. سپس به جنبش مشروطه خواهی پیوست و با دو تن از روشنفکران روزگار خویش، میرزا جهانگیر شیرازی و میرزا قاسم تبریزی روزنامهی "صور اسرافیل" را تاسیس کردند.
این روزنامه که محبوبترین و تاثیرگزارترین نشریه این دوره است، در دو بخش رسمی و طنز تقسیم میشد، دهخدا سر محرر و نویسنده اصلی صور اسرافیل بود، و هر دو قسمت رسمی و فکاهی آن را مینوشت. نخستین شماره آن در دهم خرداد 1286 در تهران در هشت صفحه منتشر شد. از صور اسرافیل در فاصله 14 ماه با تعطیل و توقیف هایی که شد، جمعا سی و دو شماره منتشر شده که آخرین شماره آن در بیستم جمادی الاول 1326 هجری قمری نشر شده است. دهخدا در آغاز هر شماره این روزنامه، مقالهای در زمینه مسایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و در پایان مقاله ای طنزآمیز با عنوان "چرند و پرند" نوشته است.
علی اکبر دهخدا در سال 1257 (1297 قمری) در تهران به دنیا آمد. پدرش خان باباخان، یک ملاک متوسط از قزوین بود که در تهران سکونت داشت. نه ساله بود که پدرش درگذشت و مادرش که به گفته دهخدا "مثل اعلای مادری بود وی را در کنف تربیت خود گرفت."
از همان زمان زبان عربی و علوم معارف اسلامی را در محضر شیخ غلام حسین بروجردی آموخت و از محضر آیتالله حاج شیخهادی نجمآبادی نیز بهره فراوان برد. او در نزد آیتالله بروجردی به مدت 14 سال علوم مختلفه صرف، نحو، معانی، بیان، فقه، اصول، حکمت و فلسفه آموخت.
بیست ساله بود که در دستهی اولین دانشجویان مدرسهی سیاسی که میرزا حسنخان مشیرالمللک بنیاد نهاده بود، پذیرفته شد. و در این مدرسه فقه، ادبیات، تاریخ قدیم و معاصر، به ویژه تاریخ انقلاب و حوادث اروپا، جغرافیا، حقوق، جنگ، دیپلماسی، اقتصاد و زبانهای عربی و فرانسوی آموخت و در تدریس به معلمان و اولیای مدرسه یاری میرساند.
فارغالتحصیلان مدرسهی سیاسی در وزارت امورخارجه استخدام میشدند، دهخدا نیز پس از استخدام با معاونالدوله غفاری که به سفارت بالکان منصوب شده بود، به عنوان منشی به اروپا رفت و مدت دو سال بیشتر در وین پایتخت اتریش و اندکی در رم و بخارست اقامت داشت و در آنجا زبان فرانسوی را تکمیل کرد و با دانشهای جدید اروپا آشنا گردید.
دهخدا یک سالی پیش از آغاز جنبش مشروطهخواهی در 1323 قمری به ایران بازگشت. و توسط حسینآقا امینالضرب مهدوی که امور راه سوشه خراسان را در مقاطعه داشت به عنوان مترجم و معاون موسیو دوبوروک، مهندس بلژیکی، استخدام شد و شش ماهی بر این کار باقی ماند. سپس به جنبش مشروطه خواهی پیوست و با دو تن از روشنفکران روزگار خویش، میرزا جهانگیر شیرازی و میرزا قاسم تبریزی روزنامهی "صور اسرافیل" را تاسیس کردند.
این روزنامه که محبوبترین و تاثیرگزارترین نشریه این دوره است، در دو بخش رسمی و طنز تقسیم میشد، دهخدا سر محرر و نویسنده اصلی صور اسرافیل بود، و هر دو قسمت رسمی و فکاهی آن را مینوشت. نخستین شماره آن در دهم خرداد 1286 در تهران در هشت صفحه منتشر شد. از صور اسرافیل در فاصله 14 ماه با تعطیل و توقیف هایی که شد، جمعا سی و دو شماره منتشر شده که آخرین شماره آن در بیستم جمادی الاول 1326 هجری قمری نشر شده است. دهخدا در آغاز هر شماره این روزنامه، مقالهای در زمینه مسایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و در پایان مقاله ای طنزآمیز با عنوان "چرند و پرند" نوشته است.
wikiahlb: علی_اکبر_دهخدا
پیشنهاد کاربران
علی اکبر دهخدا ( ۱۲۵۷ – ۷ اسفند ۱۳۳۴ ) ادیب، لغت شناس، سیاستمدار و شاعر سرشناس ایرانی بود. او مؤلف و بنیان گذار لغت نامه دهخدا است. دهخدا از مهم ترین چهره های فرهنگ و ادب فارسی معاصر است.
علی اکبر دهخدا در سال ۱۲۵۷ خورشیدی در تهران و در محله سنگلج دیده به جهان گشود. پدرش خان بابا خان که سپاهی و از ملاکان متوسط قزوین بود، پیش از زاده شدن وی از قزوین خارج شد و در تهران اقامت گزید. هنگامی که او نه ساله بود پدرش در بروجرد فوت کرد و مادرش تربیت او را به عهده گرفت. در آن زمان غلامحسین بروجردی که از دوستان خانوادگی آن ها بود کار تدریس دهخدا را آغاز کرد و دهخدا تحصیلات قدیمی را نزد او آموخت.
... [مشاهده متن کامل]
در زمان گشایش مدرسه علوم سیاسی وابسته به وزارت امور خارجه در سال ۱۲۷۸ خورشیدی، دهخدا در آزمون ورودی مدرسه شرکت کرد و در آن جا مشغول تحصیل شد و چهار سال بعد جزء اولین فارغ التحصیلان مدرسه ی سیاسی بود. طی این دوره با مبانی علوم جدید و زبان فرانسوی آشنا شد. معلم ادبیات فارسی آن مدرسه محمدحسین فروغی بود و گاه تدریس ادبیات کلاس را به عهده دهخدا می گذاشت. چون منزل پدری دهخدا در همسایگی منزل شیخ هادی نجم آبادی بود، دهخدا از این موقعیت استفاده می کرد و از محضر او بهره می گرفت.
پس از اتمام دوره مدرسه علوم سیاسی، دهخدا که اکنون میرزا علی اکبر خان قزوینی نامیده می شود، به خدمت وزارت امور خارجه درآمد و در سال ۱۲۸۱ هنگامی که معاون الدوله غفاری به عنوان سفیر ایران در کشورهای بالکان منصوب شده بود، دهخدا به عنوان منشی سفیر با او همراه شد. اقامت آن ها در اروپا بیش از دو سال در شهر وین بود. دهخدا از این دوره برای آشنایی بیشتر با زبان فرانسوی و دانش های جدید استفاده کرد. او در سال ۱۲۸۴ به ایران بازگشت.
بازگشت دهخدا به ایران هم زمان با آغاز مشروطیت بود. ابتدا به مدت شش ماه در اداره شوسهٔ خراسان که در مقاطعه حسین آقا امین الضرب بود، به عنوان معاون و مترجم مسیو دوبروک مهندس بلژیکی استخدام شد.
دهخدا از دست پروردگان شیخ هادی نجم آبادی محسوب می شود که در جنبش مشروطه نقشی مهم ایفا کرد. دهخدا در بیان خاطرات خود، «تربیت عقل» خویش را به شیخ هادی «طائب ثراة» نسبت داده و او را همراه دو مربی دیگر خود، «وجودی استثنایی» خوانده است.
در همین هنگام ( ۱۲۸۵ خورشیدی ) ، میرزا جهانگیرخان شیرازی و میرزا قاسم خان تبریزی برای آغاز انتشار روزنامه ی صور اسرافیل که خود بنیان گذار آن بودند از او دعوت به همکاری کردند. دهخدا از ابتدا نویسنده ی اصلی در صور اسرافیل بود.
علی اکبر دهخدا در سال ۱۲۵۷ خورشیدی در تهران و در محله سنگلج دیده به جهان گشود. پدرش خان بابا خان که سپاهی و از ملاکان متوسط قزوین بود، پیش از زاده شدن وی از قزوین خارج شد و در تهران اقامت گزید. هنگامی که او نه ساله بود پدرش در بروجرد فوت کرد و مادرش تربیت او را به عهده گرفت. در آن زمان غلامحسین بروجردی که از دوستان خانوادگی آن ها بود کار تدریس دهخدا را آغاز کرد و دهخدا تحصیلات قدیمی را نزد او آموخت.
... [مشاهده متن کامل]
در زمان گشایش مدرسه علوم سیاسی وابسته به وزارت امور خارجه در سال ۱۲۷۸ خورشیدی، دهخدا در آزمون ورودی مدرسه شرکت کرد و در آن جا مشغول تحصیل شد و چهار سال بعد جزء اولین فارغ التحصیلان مدرسه ی سیاسی بود. طی این دوره با مبانی علوم جدید و زبان فرانسوی آشنا شد. معلم ادبیات فارسی آن مدرسه محمدحسین فروغی بود و گاه تدریس ادبیات کلاس را به عهده دهخدا می گذاشت. چون منزل پدری دهخدا در همسایگی منزل شیخ هادی نجم آبادی بود، دهخدا از این موقعیت استفاده می کرد و از محضر او بهره می گرفت.
پس از اتمام دوره مدرسه علوم سیاسی، دهخدا که اکنون میرزا علی اکبر خان قزوینی نامیده می شود، به خدمت وزارت امور خارجه درآمد و در سال ۱۲۸۱ هنگامی که معاون الدوله غفاری به عنوان سفیر ایران در کشورهای بالکان منصوب شده بود، دهخدا به عنوان منشی سفیر با او همراه شد. اقامت آن ها در اروپا بیش از دو سال در شهر وین بود. دهخدا از این دوره برای آشنایی بیشتر با زبان فرانسوی و دانش های جدید استفاده کرد. او در سال ۱۲۸۴ به ایران بازگشت.
بازگشت دهخدا به ایران هم زمان با آغاز مشروطیت بود. ابتدا به مدت شش ماه در اداره شوسهٔ خراسان که در مقاطعه حسین آقا امین الضرب بود، به عنوان معاون و مترجم مسیو دوبروک مهندس بلژیکی استخدام شد.
دهخدا از دست پروردگان شیخ هادی نجم آبادی محسوب می شود که در جنبش مشروطه نقشی مهم ایفا کرد. دهخدا در بیان خاطرات خود، «تربیت عقل» خویش را به شیخ هادی «طائب ثراة» نسبت داده و او را همراه دو مربی دیگر خود، «وجودی استثنایی» خوانده است.
در همین هنگام ( ۱۲۸۵ خورشیدی ) ، میرزا جهانگیرخان شیرازی و میرزا قاسم خان تبریزی برای آغاز انتشار روزنامه ی صور اسرافیل که خود بنیان گذار آن بودند از او دعوت به همکاری کردند. دهخدا از ابتدا نویسنده ی اصلی در صور اسرافیل بود.
کسی که پیش از به دنیا آمدنش، مادرش زنده بود.
بِدرود!
بِدرود!