علی اللهی

لغت نامه دهخدا

علی اللهی. [ ع َ یُل لا / ع َ اَ ل ْ لا ] ( اِخ )آنکه خدائی علی بن ابی طالب ( ع ) گوید. آنکه علی را خدا گوید. قائل بالوهیت علی بن ابی طالب علیه السلام. نام یکی از فرق غلاة شیعه است و آنان را در نقاط مختلف بنامهای دیگر چون نصیریه ، اهل حق و غیره نیز خوانند.
منشاء و ریشه ٔآنان - درباره اصل و ریشه علی اللهیان آراء و نظرات مختلفی است که مهمترین آن این است که آنان را یک فرقه سیاسی می دانند که ایرانیان متعصب برای انهدام بنیان اسلام این فرقه را تشکیل داده اند. و بعضی اجداد آنان را مسیحی و یا ارمنی و آسوری می دانند. اما خود «اهل حق » می گویند که فرقه ای از ریشه اثناعشریه و یکی از هفده سلسله عرفا بشمار میایند و در عین حال میان خود و متصوفه تفاوتی قائلند چه متصوفه بیشتر معتقد به وصولند لیکن علی اللهیان معتقد به سلوک هستند. وچون سرسلسله اهل حق حضرت علی بن ابی طالب است لذا بدین نام مشهور شده اند. و از آنجا که مشابهاتی میان عقاید علی اللهیان و نصیریه موجود است از این جهت اشتباهاً به آنها «نصیریه » هم می گویند و الا این فرقه بکلی از نامیده شدن به این نام نفرت دارند و می گویند نصیریه «علی » را مظهر تام و تمام حق «لذاته » می دانند؛ ولی به عقیده ما علی مظهر تام و تمام است «لصفاته ».
عقاید مذهبی آنها - علی اللهیان معتقد به رجعت روح هستند ولی نه بطور کلی. یعنی معتقد به امکان آن می باشند، لیکن می گویند برای اکمال طبیعت است و روح باید سیر تکاملی بکند تا به مقامی که شایسته اوست و شروع آن از بدو پیدایش ، ازجماد و نبات و حیوان است تا آنجا که به مقام انسانیت کامل و ملکوتیت و الوهیت برسد. و می گویند اشخاصی که افعال آنها پسندیده و مقبول است اگر از مبداء صدق تقاضا کنند به صورت کاملتری روح آنها به این دنیا برمی گردد. اما درباره ظهور، افسانه ای دارند. و نیز اولین تجلی تام و تمام را در حضرت علی بن ابی طالب ( ع ) می دانند. و دومین تجلی تام را در سلطان اسحاق می دانندو سلطان اسحاق نوه حضرت موسی بن جعفر و پسر سیدعیسی است که او را شیخ عیسی می گفته اند. و این تجلی را ازهر حیث کامل می دانستند و به همین جهت علی بن ابی طالب و سلطان اسحاق را برابر نهاده و می گویند سلطان اسحاق مظهر علی است. و برای او کرامات و معجزاتی زیاد می شمارند و منشاء بسیار از عادات و آداب آنان وقایعی است که بر این سلطان اسحاق گذشته است.بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

۱ - فرقه ای از غلات که علی ع بن ابی طالب را بالوهیت شناسند و معتقدند که خدا برای انتظام امور خلق و بجهت یاری پیغمبرش بقدرت کامله خویش در جنس انس آشکار شد و او علی ع است که زمانی در کسوت ابراهیم باتش در آمد . در هر دور حق باجساد انبیا و اولیا پیوست تا به احمد و علی رسید .این فرقه بتاسخ نور حق در ایمه قایلند و گویند درین دور حق در علی ظهور کرد و دور علی الله بود و بعد از او در اولاد نامدار او. ایشان قایلند که محمد فرستاده علی الله است . و گویند بقر آن موجود نباید عمل کرد چه مصطفی که علی الله بمحمد داده این نیست. بعضی گویند این مصحف علی الله است لیکن چون عثمان آنرا جمع آوری کرده سزاوار خواندن نیست .
از فرقه علی اللهیه .

فرهنگ معین

( ~ . ) (اِ. ) فرقه ای که خدا را با نام علی خواند.

دانشنامه آزاد فارسی

پیشنهاد کاربران

بپرس