علف چشمه[ ۱] ، ترتیزک آبی[ ۲] ( نام علمی: Nasturtium officinale ) یا کوزله ، آب تَره[ نیازمند منبع] ، گیاهی از تیرهٔ شب بوها به ارتفاع ۱۰ تا ۶۰ سانتی متر با برگ های کوچک به رنگ سبز تیره و گل های خوشه ای کوچک سفید و ساقه های خزنده است که از نقاط مختلف آن ریشه های کوچک و سفید خارج می شود و معمولاً در کنار جوی ها و باتلاق ها می روید. این گیاه مقدار قابل توجهی آهن، کلسیم و اسید فولیک و کمی هم ویتامین های ث و آ دارد.
آهن قابل جذب علف چشمه از اسفناج هم بیشتر است و به همین جهت می تواند در بهبود کم خونی مؤثر باشد. کلسیم آن نیز بیشتر از شیر و ویتامین ث آن از پرتقال بیشتر است. [ ۳]
علف چشمه به صورت وحشی در بسیاری از نقاط آسیا و اروپا می روید و انسان ها از دوران باستان با آن آشنا بوده و خاصیت های درمانی گوناگونی را به آن نسبت می دادند. این گیاه هم به خاطر این خاصیت های دارویی و هم مزهٔ تند خوش گوار آن مورد علاقهٔ بسیاری بوده است. کسنوفون فرماندهٔ جنگی و مورخ یونانی از سربازانش می خواسته برای تقویت نیروی خود علف چشمه بخورند. وی همچنین در کتاب کورش نامه خود در توضیح زندگی پارسیان در مراکز تربیتی آن ها به این نکته اشاره می کند که علف چشمه از غذاهای اصلی آنان بوده است. در مورد کودکان می نویسد؛ «غذای عمدهٔ آن ها نان و بولاغ اوتی است، که از خانه با خود می آورند و فنجانی دارند، که با آن از رودخانه آب می آشامند. »[ ۴] و در مورد نوجوانان؛ «غذای دیگر این نوجوانان، جز آنکه ذکر شد، فقط گوشت شکار است با بولاغ اوتی. »[ ۵] یونانیان و انگلوساکسونها علف چشمه را برای درمان طاسی مصرف می کرده اند. جرارد ( ۱۶۳۳ ) آن را برای درمان یرقان سفید دختران جوان توصیه می کرده است. فرانسیس بیکن هم خاصیت های جادویی همچون جوان کردن زنان سالخورده را به علف چشمه نسبت داده است. ایرلندی ها هم ارزش خاصی برای علف چشمه قائل بوده و آن را غذای دانایان و فرزانگان می دانسته اند. [ ۶]
برخی تحقیقات از اثر ضدسرطانی علف چشمه حکایت داشته است.
در سال ۲۰۱۰ تحقیق در دانشگاه ساوتمپتون نشان داد که تنها پس از چند ساعت از گذشت مصرف حدود ۸۰ گرم علف چشمه ، میزان مولکول های ضدسرطانی در خون افزایش یافته و از رشد سلول های سرطان پستان جلوگیری می شود. به این ترتیب این گیاه هم در جلوگیری از رشد سرطان پستان و هم در کمک به بهبودی مبتلایان به این بیماری و جلوگیری از عود آن مؤثر است. [ ۷]
آهن قابل جذب علف چشمه از اسفناج هم بیشتر است و به همین جهت می تواند در بهبود کم خونی مؤثر باشد. کلسیم آن نیز بیشتر از شیر و ویتامین ث آن از پرتقال بیشتر است. [ ۳]
علف چشمه به صورت وحشی در بسیاری از نقاط آسیا و اروپا می روید و انسان ها از دوران باستان با آن آشنا بوده و خاصیت های درمانی گوناگونی را به آن نسبت می دادند. این گیاه هم به خاطر این خاصیت های دارویی و هم مزهٔ تند خوش گوار آن مورد علاقهٔ بسیاری بوده است. کسنوفون فرماندهٔ جنگی و مورخ یونانی از سربازانش می خواسته برای تقویت نیروی خود علف چشمه بخورند. وی همچنین در کتاب کورش نامه خود در توضیح زندگی پارسیان در مراکز تربیتی آن ها به این نکته اشاره می کند که علف چشمه از غذاهای اصلی آنان بوده است. در مورد کودکان می نویسد؛ «غذای عمدهٔ آن ها نان و بولاغ اوتی است، که از خانه با خود می آورند و فنجانی دارند، که با آن از رودخانه آب می آشامند. »[ ۴] و در مورد نوجوانان؛ «غذای دیگر این نوجوانان، جز آنکه ذکر شد، فقط گوشت شکار است با بولاغ اوتی. »[ ۵] یونانیان و انگلوساکسونها علف چشمه را برای درمان طاسی مصرف می کرده اند. جرارد ( ۱۶۳۳ ) آن را برای درمان یرقان سفید دختران جوان توصیه می کرده است. فرانسیس بیکن هم خاصیت های جادویی همچون جوان کردن زنان سالخورده را به علف چشمه نسبت داده است. ایرلندی ها هم ارزش خاصی برای علف چشمه قائل بوده و آن را غذای دانایان و فرزانگان می دانسته اند. [ ۶]
برخی تحقیقات از اثر ضدسرطانی علف چشمه حکایت داشته است.
در سال ۲۰۱۰ تحقیق در دانشگاه ساوتمپتون نشان داد که تنها پس از چند ساعت از گذشت مصرف حدود ۸۰ گرم علف چشمه ، میزان مولکول های ضدسرطانی در خون افزایش یافته و از رشد سلول های سرطان پستان جلوگیری می شود. به این ترتیب این گیاه هم در جلوگیری از رشد سرطان پستان و هم در کمک به بهبودی مبتلایان به این بیماری و جلوگیری از عود آن مؤثر است. [ ۷]
wiki: علف چشمه
علف چشمه (سرده). علف چشمه، کوزله ، کوله شگ ، بلمک، آب تره، بولاغ اوتی، تره تیزک آبی ( نام علمی: Nasturtium ) نام یک سرده از تیره شب بویان است و مردم از آن به عنوان گیاه درمانی استفاده می کنند. فقط در چشمه های آب شیرین رشد می کند و ریشه آن در خاک نرم شده است. ریشه این گیاه را خشک کرده و برای درمان کلیه استفاده می کنند. این گیاه در مناطق آذربایجان شرقی و غربی، اصفهان و چهار محال بختیاری و به طور کلی در مناطقی که دارای چشمه های آب شیرین است در ایران می توان یافت. این گیاه از اواسط بهار رشد می کند و در اواسط تابستان گل می دهد و گل هایش به رنگ سفید است. این گیاه دارای مزه تند است و بیشتر افراد محلی از آن به عنوان سبزی در میان وعده ها استفاده می کنند. به همین دلیل که درون آب چشمه رشد می کند به آن علف چشمه هم می گویند.
مشخصات گیاه شناسی: از تیره شب بو
قسمت مورد مصرف:برگ، دانه، گل
گیاهی است علفی و پایا دارای ساقه راست که روی آن شاخه هایی است. بیشتر ساقه آن چهار گوش است و ریشه نابجا از آن خارج می شود. برگ هایش متناوب و دارای بریدگی زیاد، گرد یا بیضی می باشد.
نام های دیگر: کوزله ، کوله شِگ ، شاهی آج، جرجیره آبی، رشاد، کرسون و به نام آب تره خوراکی هم معروف است. در بعضی کشورها جزو گیاهان محافظت شده می باشد و چیدن ساقه زیرزمینی و برگ ها و گل آن در مناطق محدودی ممکن می باشد. انواعی که گل زرد با آبی رنگ دارند هم در کنار آب ها و جاهای مرطوب می روید که خواص نوع گل سفید را ندارند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفمشخصات گیاه شناسی: از تیره شب بو
قسمت مورد مصرف:برگ، دانه، گل
گیاهی است علفی و پایا دارای ساقه راست که روی آن شاخه هایی است. بیشتر ساقه آن چهار گوش است و ریشه نابجا از آن خارج می شود. برگ هایش متناوب و دارای بریدگی زیاد، گرد یا بیضی می باشد.
نام های دیگر: کوزله ، کوله شِگ ، شاهی آج، جرجیره آبی، رشاد، کرسون و به نام آب تره خوراکی هم معروف است. در بعضی کشورها جزو گیاهان محافظت شده می باشد و چیدن ساقه زیرزمینی و برگ ها و گل آن در مناطق محدودی ممکن می باشد. انواعی که گل زرد با آبی رنگ دارند هم در کنار آب ها و جاهای مرطوب می روید که خواص نوع گل سفید را ندارند.
wiki: علف چشمه (سرده)