علت و سبب

[ویکی فقه] واژه شرط در قلمرو عقود و ایقاعات، در باب مسئولیت مدنی و ضمان قهری و نیز در بخش جزایی حقوق اسلامی مورد استفاده فقیهان قرار گرفته است.
در این چهارچوب، اصطلاح شرط در ردیف « علت » و « سبب » قرار گرفته و فقیهان به بررسی تاثیر علت، سبب و شرط در وقوع حادثه و ایجاد خسارت و نیز میزان مسئولیت هر یک پرداخته اند. در این راه فقهاء به حق از دقت های فلسفی و عقلی چشم پوشیده، به رابطه سببیت عرفی آن ها با ورود خسارت مورد نظر توجه کرده اند.
اصطلاح فلسفی علت و سبب
«علت» در اصطلاح فلسفی چیزی است که « معلول » زاییده آن است و امری است که از وجودش وجود معلول و از عدمش عدم معلول لازم آید. از این دیدگاه بین علت و سبب تفاوتی نیست.
اصطلاح فقهی علت و سبب
در اصطلاح فقهی، «علت» چیزی است که فعل به آن نسبت داده می شود و «سبب» چیزی است که عدمش موجب عدم حادثه است، ولی از وجود آن الزاما حادثه تحقق نمی یابد. به تعبیر دیگر، «سبب» چیزی است که تلف به همراه آن و به واسطه آن، اما به علت دیگری حاصل می گردد، به گونه ای که اگر سبب نبود، علت تاثیری نمی داشت. در این اصطلاح، «شرط» آن است که تاثیر مؤثر متوقف بر آن است، اما در علت حادثه مدخلیتی ندارد. به عبارت دیگر، شرط زمینه ساز تاثیر علت است، اما داخل در آن نیست.
مباشرت و تسبیب
...