عدن شهر

دانشنامه آزاد فارسی

عَدَن، شهر
شهر و بندری مهم بر کرانۀ دریای سرخ، در جنوب کشور یمن، با 568,700 نفر جمعیت (2003). در منتهی الیه شبه جزیرۀ عربستان، نزدیک مدخل بحر احمر واقع شده و پایتخت اقتصادی یمن به شمار می رود. اقتصاد آن بر کشتی رانی، پالایش نفت، و ماهی گیری استوار است. بعد از افتتاح کانال سوئزبه صورت یکی از پرازدحام ترین مراکز سوخت گیری کشتی های عبوری از کانال سوئز درآمد. این شهر تا قرن 3پ م در کنترل مصر بود؛ سپس مستعمرۀ روم شد (24م) و به توالی در تصرف اتیوپی، ایران، و سپس عثمانی بود. در قرون میانی شهری مرفه و پررونق بود، اما در 1839، که بریتانیا بر آن مسلط شد، قصبه ای بود با 500 تا 600 ساکن عرب. پس از آن به پایگاه مهم نظامی انگلیسی تبدیل شد. کنترل اداری این شهر از طریق حکومت هند صورت می گرفت و وزارت مستعمرات انگلیسمسئول مسائل سیاسی آن بود. عدن از حوزۀ پرزیدنسی بمبئیجدا و به ایالتی تبدیل شد که فرماندار یا کمیسر عالی آن تحت نظارت مستقیم حکومت هند قرار داشت. در 1937، عدن دیگر بخشی از هند متعلق به انگلستان نبود و به مستعمره ای تحت نظارت کمیسریای عالی با خودمختاری داخلی و هیئت وزیران و نظام پارلمانی تبدیل شد. دولت بریتانیا با آن قراردادهای تحت الحمایگی داشت و به شیخ نشین های سنتی آن، از تنگۀ باب المندبتا مسقطدر ناحیۀ زربات کمک مالی می کرد. عدن در 1850، به بندر آزاد تبدیل شد. در 1956 بین یمن و انگلستان بر سر آن اختلاف افتاد. عدن از 1963 تا 1967 عضو فدراسیون عربستان جنوبیبود. در 1967 پایتخت جمهوری دموکراتیک خلق یمن شد و تا 1990، زمان وحدت مجدد یمن شمالی و یمن جنوبی، این موقعیت را حفظ کرد. در 1994، یمن جنوبی، که خود را جمهوری دموکراتیک خلق یمنمی نامید، اعلام استقلال کرد، اما با تصرف عدن به دست نیروهای دولتی، در ژوئیۀ همان سال، حکومت خودخواندۀ یمن جنوبی از بین رفت و عدن جزء قلمرو کشور جمهوری یکپارچۀ یمن قرار گرفت.

پیشنهاد کاربران

بپرس