عدالت صحابه

[ویکی فقه] از مسائل مهمی که همواره در منازعات علمی مورد بحث واقع می شود مساله عدالت صحابه است که اهل سنت بدان پرداخته اند تا حدی که گفته شده باید به پاکی و افضلیت همه صحابه از افراد بعد از ایشان، اعتقاد داشت که این اعتقاد تمام علماء و معتمدین است؛ در حالی که تشیع انتقادی جدی به آن وارد می نماید.
در این مقاله به ادله مدافعین عدالت صحابه که به بیانات مختلف از اهل سنت بیان شده، می پردازیم:
← آیات قرآن
۱. ↑ عسقلانی، ابن حجر، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۱، ص۱۶۲، بیروت، دار الکتب العلمیه، اول، ۱۴۱۵.
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «ادله عدالت صحابه».
...

[ویکی شیعه] پیامبر(ص):« مردانی از امتم آورده و به دوزخ برده می شوند؛ من می گویم: پروردگارا! اصحاب من اند؛ پس گفته می شود: تو نمی دانی که پس از تو چه کردند؛ پس من همان را می گویم که بنده نیکوکار گفت: «و تا وقتی در میانشان بودم بر آنان گواه بودم؛ پس چون روح مرا گرفتی، تو خود بر آنان نگهبان بودی، و تو بر هر چیز گواهی. اگر عذابشان کنی، آنان بندگان تواند و اگر بر ایشان ببخشایی تو خود، توانا و حکیمی.» (سوره مائده، آیات ۱۱۸-۱۱۷)؛ پس به من گفته می شود: از هنگامی که تو از آنها جدا شدی دائماً به عقب برگشتند.»
عدالت صحابه، نظریه اکثریت اهل سنت مبنی بر عدالت، دوری از گناه و اهل بهشت بودن تمامی یاران پیامبر اسلام(ص). بنابر این اعتقاد نمی توان هیچ یک از اصحاب حضرت محمد(ص) را مورد انتقاد قرار داد. شیعیان، صحابه پیامبر(ص) را مانند بقیه مسلمانان دانسته و این نظریه را رد می کنند.
عدالت صحابه از اعتقادات اختصاصی اهل سنت بوده و از نظر شیعیان مردود است. در این نظریه، صحابی فردی تعریف می شود که با پیامبر اسلام(ص) ملاقات کرده و هنگامی که از دنیا رفته، همچنان به وی ایمان داشته و مسلمان بوده است.، چنین فردی دارای عدالت است به این معنا که مرتکب گناه نمی شود. ادعا شده است این نظر میان بیشتر اهل سنت، مشهور و مقبول است. با این وجود، سه دیدگاه متفاوت درباره عدالت صحابه در میان اهل سنت وجود دارد که عبارتند از:

[ویکی نور] عدالت صحابه، اثر سید علی حسینی میلانی ، کتابی است فارسی با موضوع تاریخ و کلام شیعه. در این کتاب به بررسی نظریه عدالت صحابه نزد شیعیان و اهل سنت توجه شده و مؤلف دلائل اهل تسنن را مورد نقد قرار داده است. از نظر نویسنده «پایه اساسی مذهب اهل سنت عدالت صحابه است و سقوط این اصل موجب فروپاشی مذهب اهل سنت خواهد بود؛ ازاین‏رو، یکی از مباحث پراختلاف و چالش ‍برانگیز میان شیعه و اهل سنت، بحث عدالت صحابه است»
کتاب دارای فهرست مطالب، محتوای مطالب، خاتمه و فهارس اعلام (آیات، روایات، نام کتب و اماکن) و منابع است. نویسنده، به جز قرآن و نهج البلاغه، به صدوسی وچهار منبع ارجاع داده است؛ از جمله آنهاست: الاحتجاج طبرسی ، احکام القرآن های ابن عربی و شافعی، إحیاء علوم الدین غزالی، رجال کشی، الاستیعاب، أسد الغابة ، الإصابة فی تمییز الصحابة، البدایة و النهایة ابن کثیر، تاریخ های طبری، یعقوبی، بغدادی، تاریخ الکبیر بخاری و... و تفاسیر ابن ابی حاتم، ابن کثیر، آلوسی و...
محتوای کتاب را می توان به چهار بخش کلی تقسیم کرد: نظریه عدالت صحابه، دلایل اهل تسنن بر نظریه عدالت صحابه (آیات قرآن، احادیث، اجماع، عقل)، بیان عدم عدالت برخی از صحابه و خاتمه. نویسنده، اهمیت چنین بحثی را این گونه بیان می کند: پیامبر خدا هم مانند سایر انسان ها روزی می میرد، ولی از طرفی هم رسالت او رسالت نهایی و جاودانی است؛ پس برای ابلاغ رسالتش نیاز به واسطه هایی هست؛ صحابه رسول خدا(ص) واسطه میان ایشان و مسلمانانی هستند که افتخار حضور و دیدار آن حضرت را نداشته اند. گزینش واسطه های مورد اعتماد از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا آنان انتقال دهنده سخن و سنت پیامبر(ص) به کسانی که نبی خدا را ندیده اند و نسل های بعدی هستند
مشهور اهل سنت به وثاقت، عدالت و بهشتی بودن صحابه قائلند و برخی، تنقیص گر عدالت صحابه را زندیق می دانند. البته برخی دیگر از عالمان سنی، معتدل تر هستند و به عدم عدالت برخی از صحابه اقرار دارند
نویسنده، علت دفاع تمام قد برخی اهل تسنن از تمامی صحابه را جلوگیری از آشکار شدن چهره واقعی برخی از آنان بیان می کند و می گوید: آنها برای تحقق این هدف به برخی از کارهای ذیل دست زدند:
آیت الله میلانی پس از بیان معنی لغوی صحابه، مهم ترین معانی اصطلاحی این واژه را از نگاه اهل سنت، چنین بیان می کند: صِرف دیدن پیامبر(ص)، صِرف معاصر بودن با پیامبر(ص)، مصاحبت طولانی با آن حضرت، تمامی اهل مکه و مدینه (نظر مشهور اهل سنت)، تمامی مسلمانان تا سال 120 هجری. او در میان بیان این تعریف ها نگاهی هم به چرایی تناقض گویی های سنیان در بیان معنای این واژه می اندازد و بیان می کند: «پر واضح است که هیچ یک از چهار گروه یادشده اهلیت واسطه بودن میان پیامبر اکرم (ص) و مسلمانانی که با فاصله زمانی از ایشان زندگی کرده اند را ندارند و هرگز برای رسیدن به سنت صحیح و تفسیر درست قرآن، نمی توان به سخن آنان اعتماد کرد»

[ویکی فقه] عدالت صحابه (ادله). از مسائل مهمی که همواره در منازعات علمی مورد بحث واقع می شود مساله عدالت صحابه است که اهل سنت بدان پرداخته اند تا حدی که گفته شده باید به پاکی و افضلیت همه صحابه از افراد بعد از ایشان، اعتقاد داشت که این اعتقاد تمام علماء و معتمدین است؛
در این مقاله به ادله مدافعین عدالت صحابه که به بیانات مختلف از اهل سنت بیان شده، می پردازیم:
← آیات قرآن
۱. ↑ عسقلانی، ابن حجر، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۱، ص۱۶۲، بیروت، دار الکتب العلمیه، اول، ۱۴۱۵.
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «ادله عدالت صحابه».
...