عبدالله بن محمد بیتوشی

[ویکی فقه] بَیْتوشی، عبدالله بن محمد، ادیب شافعی مذهب و شاعر سده ۱۲ق/۱۸م که به ۳ زبان عربی، فارسی و کردی شعر می سرود.
جامع ترین اثر درباره بَیْتوشی، کتابی است به نام البیتوشی که محمدخان در ۳۰۱صفحه نگاشته است. منابع وی یا نسخه های متعددی از آثار بیتوشی است که وی در اختیار داشته، و یا یادداشت های خود بیتوشی است که وی درباره زندگی، سفرها، دوستان و یا سال تألیف آثارش بر حاشیه نسخه هایش نوشته است. منابع فارسی نیز از وی غفلت نکرده اند و از او به عنوان پارسی گوی کرد یاد کرده، و شرح حالی از وی آورده اند.
← تولد
او که بعد از مرگ پدر ۱۵ سال بیش نداشت. راهی روستای سنجویه در سردشت شد و نزد ملامحمد ابن حاج دانش آموخت. سپس به روستای ماوران در نزدیکی اردبیل رفت و از صبغةالله افندی حیدری بهره ها برد و پس از چندی به زادگاهش بازگشت و از آن جا قصد بغداد کرد. گویند بیتوشی چون خواست راهی بغداد شود، تنها دارایی خود را که همان القاموس المحیط بود، فروخت تا هزینه راه کند، اما پیش از فروش کتاب آن را سراسر حفظ کرد. در بغداد بار دیگر در محضر صبغه الله حیدری دانش آموخت. سپس رهسپار بصره شد و از آن جا به کویت و دیگر سرزمین های ساحلی خلیج فارس رفت و در نهایت وارد احساء شد و چندی نیز در مدرسه ای در شهر مبرّز احساء به تدریس پرداخت.
← تقریظ بر البدیعیه و ایقاد الضرام
از سفر وی به کوفه و حرمین شریفین نیز سخن رفته، ولی تاریخی برای آن ها ذکر نشده است. بیتوشی در آخرین سال زندگی خود از احساء به بصره رفت و در همان جا درگذشت و در مقبره حسن بصری به خاک سپرده شد. تاریخ مرگ وی را بین سال های ۱۲۱۰ نت ۱۲۲۱ق/۱۷۹۵-۱۸۰۶م نوشته اند.
شاگردان
...