عبدالعزیز بن مهتدى قمى

[ویکی اهل البیت] زمان زندگی وی برای ما معلوم نیست ولی بیشتر دانشوران، وی را فقط از اصحاب امام رضا علیه السلام دانسته اند ولی احتمال این که از اصحاب امام کاظم علیه السلام به حساب آید نیز وجود دارد چه این که خود نقل می کند: از «ابالحسن علیه السلام سوال کردم: آیا در پنبه و زعفران زکات وجود دارد؟ حضرت فرمود: نه». معمولاً مقصود از ابالحسن، امام کاظم علیه السلام است.
و اما در مورد امام جواد علیه السلام احتمال این که او از اصحاب آن حضرت باشد بسیار قوی است چرا که وی نامه ای خدمت آن حضرت نوشته و در مورد وجوهات شرعی و اموالی که در اختیار داشته توضیح خواسته است.
این که شیخ طوسی هم او را جزء اصحاب (راویان) امام رضا علیه السلام دانسته و هم جزء کسانی که از ائمه علیهم السلام روایت نکرده اند، جای بسی تعجب است.
تاریخ و احادیث، نشانگر آن است که عبدالعزیز بن مهتدی مورد توجه و عنایت امام علی بن موسی الرضا علیه السلام و امام جواد علیه السلام بوده است. اما در مورد امام هشتم علیه السلام دو مطلب شاهد گفتار ماست:
دوران امام هشتم علیه السلام و بعد از آن به دلیل برخورداری از حساسیت های زیاد، تشکلی منظم تحت عنوان «وکالت» را ایجاد می کرد. این حساسیت ها عبارت بودند از: سرعت فزاینده فعالیت های علمی، پیدایش گروه های فلسفی و کلامی کنترل شدید و جو خفقان از سوی عباسیان، پیدایش بعضی از افکار انحرافی به نام شیعه مانند تصوف و غلو، لزوم تغذیه فکری و تأمین مسائل اقتصادی شیعیان.
وکلا، نمایندگان ائمه علیه السلام بودند که ضمن دریافت حقوق شرعی مربوط به مقام امامت (معصوم) وظایف سنگین فرهنگی را نیز بر عهده داشتند و خود از موقعیت سیاسی خاص برخوردار بودند.
افتخار وکالت علی بن موسی علیه السلام شامل عبدالعزیز بن مهتدی نیز گردید و او به دلیل لیاقت های خاص به این مقام نائل آمد. گرچه حدود اختیارات و این که در کدام ناحیه وکالت آن حضرت بر عهده وی بوده معلوم نیست. آری، ملاک گزینش، در فرهنگ امام معصوم و اولیای خدا همانا ارزش های والای انسانی و الهی است و عبدالعزیز به همین جهت به این جایگاه بلند دست یافت و مورد انتخاب امامانش قرار گرفت.