عبدالرحیم خان خانان

شهرت او بیشتر برای سرایش دوبیتیهای زیبای هندی و کتاب هایی در زمینه علم هیئت است. و معروفیت وی در ایران بیشتر از آن بابت است که او از بزرگترین حامیان و تشویق کنندگان هنرمندان ایرانی و شاعران پارسی گوی در سرزمین هندوستان به شمار می رفت. همچنین عبدالرحیم خان خانان یکی از ناواراتان یا «نه وزیر اصلی» دربار اکبر و ناپسری او بود. روستای خان خانان در منطقه نوانشهر پنجاب در شمال هند توسط او بنیان گذاشته شد و پس از او به این نام خوانده شد.
عبدالرحیم در چهاردهم صفر سال ۹۶۴ ه‍. ق در لاهور متولد شد. پدر او محمد بیرام اهل بدخشان و از اویماق بهارلوی ترکمان ، ملقب به «خان خانان»، پیشکار و قیم مورد اعتماد اکبر شاه بود. زمانی که همایون پدر اکبر و دومین پادشاه گورکانی، از تبعید پانزده ساله خود در ایران فاتحانه به هند بازگشت بیرام خان در رکاب او بود. همایون که در یافته بود بدون حمایت خان ها امپراتوری گورکانی را نمی تواند ترمیم کند با دختر بزرگ جمال خان از مخالفین پدرش بابر ازدواج کرد و بیرام خان نیز دختر کوچک همان خاندان را گرفت. پس از آنکه بیرام خان خانان ناجوانمردانه در پاتان گجرات توسط افغان ها به قتل رسید همسرش و فرزندش عبدالرحیم که در آن زمان چهارساله بود را به احمدآباد و از آنجا به دهلی آوردند و به دربار اکبر سپردند. اکبر شاه، با همسر بیرام خان ازدواج کرد و ناپسری خود عبدالرحیم را تحت حمایت و تربیت خود درآورد.
پس از رسیدن به سن رشد اکبرشاه به او خطاب میرزا خان عطا کرد. سپس عبدالرحیم با «ماه بانو» خواهر میرزا عزیز کوکه پسر اتگه خان از بزرگان دودمان گورکانی ازدواج کرد. میرزا عبدالرحیم خان خانان از آن پس به سرعت مدارج مختلف ترقی را طی کرد و یکی از نه وزیر اصلی دربار اکبر بزرگترین امپراتور گورکانی هند شد. نه تن در دیوان اکبر شاه رجال ممتاز تلقی می شدند که به زبان محلی شبه قاره آن ها را «نورتن» یا ناواراتان گفته اند و عبدالرحیم خان خانان یکی از آن ها بوده است. او مدتی انتظام مناطق دکن را برعهده داشت.